Euskal Literaturaren Historia XVI MENDEA Garai honi Pizkundea

Euskal Literaturaren Historia XVI. MENDEA Garai honi Pizkundea, Berpizkundea edo Errenazimendua deitu izan zaio.

ERRENAZIMENTUA: XIV – XVI(Oharra: lekuaren arabera datak alda daitezke) 1. 1. Ezaugarriak ❑ SORRERA ❑ Teozentrismotik antropozentrismorako pausua ematen du Errenazimentuak. ❑ Humanismoa da Errenazimentuko mugimendu kulturala. ❑ Herri hizkuntzak literatura egiteko erabiltzen hasten dira. ❑ Zientzia eta teknologia garatzen dira.

Guttembergen Biblia (1456) Etxepareren liburua (1545) 1564 y 1567 102 Leizarragaren Testamentu Berria (1571)

1. 2. Artistak □ Italian □ Espainiako literaturan □ Euskal Herrian

GIRO POLITIKOA ❑ ❑ ❑ Joana Albretekoa, (1528 -1572) Nafarroako erregina

Bernard Etxepare • Lehen euskal liburu inprimatuaren idazlea: • Obra • • TRANSIZIOKO GIZo. NA

Joanes Leizarraga (1506 -1601) □ Bizitza: ■ □ Beskoitzeko eliza Leizarragaren omenez Beskoitzen jarritako oroitarria obrak. Obrak

□ Ezaugarriak -

HEUSKALDUNEI Heuskarazko hitzak, nola eskribatzen, hala letra guziekin Latinen anzora pronuntiatzen ere dirade: eta u bokala, betheki, ou baliz bezala. Berzalde Testamentu berriaren heuskarazko translatione hunetan hitz bakoitz batzu letra xeheagoz textu artean ezarri izan dirade, ezagun denzat ezen hek textuan aditzen diraden hitzak izanagatik, eztiradela ordea textu gorputz berekoak, baina deklaragarri iarriak. Gainerakoaz den bezenbatean, batbederak daki Heuskal Herrian kuasi etxe batetik berzera ere minzatzeko maneran zer diferentia eta dibersitatea den: razoin hunegatik sensu egiazkotik aldaratu gabe, lengoajeaz den bezenbatean ahalik gehiena guziei adi eraziteari iarreiki izan gaitza, eta ez xoil edozein leku iakineko lengoaje bereziri: eta badakigu ezen denborarekin anhitz eta minzatzeko manera, eridenen dela obra hunetan berzela hobeki erran zatenik: halakoetan, gauza zeren dakitenetarik batbedera, orhoituren da, othoi, ezen hunelako gauzak, guziz lengoaje oraino usatu gabe batetan, ezin behingoaz halako perfektionetan iar daitezkela, nola behar bailizateke: guziagatik ere minzatzeko maneran anhitz arrastatu gabe, Iainkoaren hitz purari iarreikiteko desira dutenek, esporzu dugu eridenen dutela (suporturekin) zerzaz kontenta. Eta baldin esperanza dugun bezala, oraindrano egin den hunetan heuskaldunak gozorik edo edifikationerik hartzen badu, hunetan enplegatu izan diradenek bihotz harturen dute, oraindanik gogo ere duten bezala, egin denaren berriz ikusteko eta korrijitzeko: baieta, baldin Iaunak hala plazer

Leizarragaren testuaren galderak □ Arkaismoak bila itzazu. □ Non azaltzen da testuan euskara batu baten beharra? □ Zer gehiago esaten du Leizarragak euskarari buruz? Egia al da? Arrazoitu

Juan Perez Lazarragakoa c(. 1550 -1605) • Bizitza • Obra

Eskuizkribu osoa ikusteko: http: //lazarraga. gipuzkoakultura. net/

Esaera zaharren bildumak • •