DESTAN Milletleri derinden etkileyen olaylar yangn sava g

DESTAN Milletleri derinden etkileyen olayları (yangın, savaş, göç, türeyiş, vb. ) olağanüstü özellikler katarak anlatan edebi eserlerdir.

DESTANLAR İKİYE AYRILIR n 1. DOĞAL DESTANLAR n 2. YAPMA DESTANLAR

A)DOĞAL DESTANLAR: Halkın meydana getirdiği yazarı belli olmayan destanlardır. Oğuz Kağan Destanı, Firdevsi’nin Şehnamesi, İliada ve Odysseia gibi.

DÜNYACA ÜNLÜ DOĞAL DESTANLAR 1. Oğuz Kağan : Hunların Orta Asya’ da Türk birliğini nasıl kurduğunu anlatır. ( Türk Edebiyatı) 2. İlyada Ve Odysseia ( Homeros) : Yunanlıların Toroia Savaşına gidiş dönüşlerini anlatır. ( Yunan Destanı) 3. Şehname ( Firdevsi ): İran – Turan mücadelelerini , İran’ın kahramanı Rüstem’in yiğitliklerini , Büyük İskender’in İran’ı işgalini anlatır. ( İran Edebiyatı)

n 4. Kalevela (Lönrot) : Doğaya karşı savaşan Finlilerin erdemlerini , bilgeliklerini anlatır. ( Fin Edebiyatı) n 5. Mahabharata: ( Hint Edebiyatı) n 6. Ramayana: ( Hint Edebiyatı ) n 7. İgor : 12. YY da Kıpçak Türkleriyle Rusların yaptıkları savaşı anlatır. ( Rus Edebiyatı)

B)YAPMA DESTANLAR: Milletlerin tarihindeki birtakım önemli olayları bazı yazar ve şairler, kendi duygu ve düşüncelerini katarak destanlaştırırlar. Yazıcıoğlu’nun Selçuknamesi, Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Üç Şehitler Destanı gibi.

DÜNYACA ÜNLÜ YAPMA DESTANLAR n n 1. Kaybolmuş Cennet: Ademle Havva’nın cennetten yeryüzüne inişleri anlatılmıştır. (J. Milton – İngiliz Edeb. ) 2. Kurtarılmış Kudüs: I. Haçlı seferinde Kudüs’ün alınışı anlatılır. (T. Tasso- İtalyan Edeb. ) 3. İlahi Komedya : Öteki dünyaya Dante’nin yaptığı 7 günlük gezi anlatılır. ( Dante- İtalya Edeb. ) 4. Üç Şehitler Destanı: Kurtuluş Savaşından bazı kesitler anlatılır. ( F. H. Dağlarca- Türk Edeb. )

TÜRK DESTANLARI n A)İSL MİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK DESTANLARI n B)İSL MİYETTEN SONRAKİ TÜRK DESTANLARI

A)İSL MİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK DESTANLARI: u u u 1. Altay-Yakut Destanı: Yaratılış Destanı 2. Saka Destanları: a) Alp-Er Tunga Destanı: Sakaların yiğit komutanı Alp Er Tunga ‘nın İranlılarla yaptığı savaş anlatılır. Destanda Alp Er Tunga’nın kahramanlıkları , başarıları ve ölümünden duyulan acı anlatılır. b)Şu Destanı: Saka Türklerinin hükümdarı Şu’nun Makedonya hükümdarı İskender ile mücadelesi anlatılır. Bu destanla ilgili bilgileri Divanü Lügat’it Türk ‘ten alırız.

3. Hun-Oğuz Destanları: u a)Oğuz Kağan Destanı: Bu destanda Hun hükümdarı Mete Han’ın Orta Asya ‘da Türk birliğini kurması anlatılır. Oğuz Kağan destanının Uygur yazısıyla yazılmış bir kopyası Paris’tedir. u b)Attila Destanı: Attila’nın yaptığı savaşları, gösterdiği kahramanlıkları anlatan destandır.

Oğuz Kağan Bir Ejderhayı Öldürürken

Büyük Hun İmparatoru Attila

Attila Dönemi Haritası

4. Göktürk Destanları: § a)Bozkurt Destanı: Göktürklerin dişi bir kurttan nasıl türediklerini ve çoğaldıkları anlatılır. Bu destanla ilgili bilgiler Çin kaynaklarından alınmıştır. § b)Ergenekon Destanı: Göktürklerin Ergenekon denilen bir yere sığınmaları , orada 400 yıl oturup çoğalmaları , sonrada demir bir dağı delerek oradan çıkmaları ve devlet kurmaları anlatılır.

Ergenekon Destanı

Bozkurt Destanı

5. Uygur Destanları: ►a)Türeyiş Destanı: Uygurların bir kurttan nasıl türeyerek çoğaldıkları anlatılır. ►b)Göç Destanı: Bu destanda , Uygurların Kırgız baskılarına dayanamayarak Doğu Türkistan’a göç edişleri anlatılmıştır.

Göç Yolları Haritası

B)İSL MİYETTEN SONRAKİ TÜRK DESTANLARI. n 751 yılında Çinlilerle müslümanlar arasında geçen Talas Savaşı’nda Türkler, Müslümanların tarafını tuttu ve savaşı Müslümanlar kazandılar. 920’de Saltuk Buğra Han’ın müslümanlığı kabul etmesiyle Karahanlılar’ın tümü Müslüman oldu ve böylece ilk Müslüman Türk devleti (Karahanlılar) kuruldu.

1. Saltuk Buğra Han Destanı: İlk Müslüman Türk devleti olan Karahanlı hükümdarı Saltuk Buğra’nın Müslüman olmayanlarla mücadelesi anlatılır. 2. Manas Destanı: Kırgızların destanı olup tamamı manzumdur. Manas adlı bir yiğidin kafirlerle mücadelesi anlatılır Dünyanın en uzun destanıdır. 400 bin mısradan oluşur.

Saltuk Buğra Han

• 3. Cengiz Han Destanı: Cengizhan’ın savaşlarını ve kahraman lıklarını anlatır. • 4. Timur Destanı: Timur’un yaptığı savaşları ve kahraman lıklarını anlatır. • 5. Danişment Gazi Destanı

Aksak Timur

n 6. Seyit Battal Gazi Destanı: Battalgazi’nin Bizans’la mücadelesini ve gösterdiği kahramanlıkları anlatır. n 7. Köroğlu Destanı: Köroğlu’nun Bolu Beyi’ne karşı verdiği mücadeleleri anlatır. n 8. Genç Osman Destanı: Genç Osman’ın savaşlarını anlatır.

Köroğlu ve Kıratı

Köroğlu

Genç Osman

HAZIRLAYAN: Latif BATI Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni www. latifbati. com