Cechy uytkowania mlecznego Dj owiec przyczynia si do

Cechy użytkowania mlecznego Dój owiec przyczynia się do zwiększenia opłacalności ich chowu o 15 -20% Brak limitów UE dla mleka owczego Mleczność jest czynnikiem od którego zależy wzrost i rozwój jagniąt oraz ich zdrowotność i odporność w pierwszym okresie życia. Mleczność zależy od: Ø Rasy Ø Wieku Ø Masy ciała zwierzęcia Ø Długości laktacji Ø Klimatu Ø Poziomu żywienia Ø Liczby odchowanego potomstwa

Pozyskiwanie mleka Terminy dojenia – dojenie należy rozpocząć gdy jagnięta są przestawiane z dwukrotnego na jednokrotne dopuszczenie w ciągu doby do matki. Po odsadzeniu przeprowadzamy dój 3 -krotnie ( 6 -12% więcej mleka niż przy dwukrotnym dojeniu) w ciągu doby o tych samych godzinach. Pod koniec laktacji, planując zasuszenie przechodzimy na 2 a potem 1 (36% mniej mleka niż przy dwóch udojach) dojenie na dobę Wydajność w laktacji wzrasta do 3 miesiąca (zbiega się z odsadzeniem) a potem spada. Owce często zaczyna się doić od 6 tygodnia co 12 godzin nie odsadzając jagniąt Przy skróconym odchowie zaczynamy dojenie owcy po odsadzeniu w 2 miesiącu.

Sposoby doju: ü Ręczny (z boku przez piąstkowanie lub z tyłu przez zgniatanie wymienia) ü Mechaniczny (opłacalny powyżej 250 -300 sztuk) zwierzęta są ustawione obok siebie głową do koryta, dojone od tyłu. Pozyskujemy tylko część mleka – w wymieniu zostaje tzw. mleko rezydualne, dostępne tylko dla jagnięcia Sam dój trwa ok. 5 min. Bez względu na sposób jego wykonania. U wybitnie mlecznych samic może trwać nieco dłużej. Pozyskane mleko schładzamy jak najszybciej do temperatury 40 C

Wskaźniki mleczności: v Udoje kontrolne – przeprowadzane trzykrotnie w ciągu dnia, w odstępach 2 -3 tygodni v Przyrost masy ciała potomstwa w okresie ssania (1) Obliczenie mleczności: v Liczba litrów udoju dziennego x liczba dni okresu kontrolnego = ilość mleka z okresu kontrolnego v Ilość mleka z poszczególnych okresów kontrolnych sumujemy. (2) Obliczenie mleczności: v 1 kg przyrostu w pierwszym miesiącu = ok. 5 kg mleka v 1 kg przyrostu w okresie 100 dnia życia = 4 kg mleka jedynaki = 3, 3 kg mleka bliźniaki

ZADANIE Oblicz mleczność owcy : v Urodzone bliźniaki v laktacja trwa 200 dni v Masa urodzeniowa to 3 kg a masa przy odsadzeniu to 30 kg Masa urodzeniowa to 4 kg a masa przy odsadzeniu to 33 kg v przez kolejne 40 dni przeprowadzamy dój dwukrotny v do zasuszenia przeprowadzamy 1 udój Średnie zużycie mleka na 1 kg przyrostu = 4, 15 kg mleka (5+3, 3=8, 3 : 2 = 4, 15) 27 kg przyrostu x 4, 15 = 112 kg mleka 29 kg przyrostu x 4, 15 = 120 kg mleka 112+120 = 352, 5 kg mleka za pierwsze 100 dni laktacji

352, 5 kg : 100 dni = 3, 52 kg dziennie 3, 52 – 100% X kg – 9% (średnie zmniejszenie wydajności przy 2 dojach) X = 0, 316 kg 3, 52 kg – 0, 316 kg = 3, 20 kg (wydajność dzienna w 2 okresie laktacji) 3, 20 kg x 40 dni = 128 kg mleka 3, 20 kg – 100% X kg – 36% (zmniejszenie wydajności przy 1 doju w odniesieniu do doju 2 krotnego) X = 1, 15 kg 3, 20 – 1, 15 = 20, 5 (wydajność dzienna w 3 okresie laktacji) 200 dni laktacji – (100+40) = 60 dni 2, 05 x 60 dni = 123 kg mleka Wydajność laktacyjna: 352, 5+128+123 = 603, 5 kg mleka

Użytkowanie mięsne owiec WŁAŚCIWOŚCI MIĘSA Jagnięcina na świecie jest uważana za produkt dietetyczny i delikatesowy, posiada podwyższoną zawartość tłuszczu śródmięśniowego, który podnosi walory konsumpcyjne, wpływa na marmurkowatość i soczystość mięsa (podczas obróbki tłuszcz się nie wytapia lecz pozostaje wewnątrz mięśni) Jagnięcina posiada podwyższony poziom kwasów wielonienasyconych przeciwdziałających chorobom serca i nowotworom. Skoniugowany kwas linolowy CLA hamuje rozwój nowotworów (11 -12 mg/g tłuszczu) Zaraz po uboju mięso nie nadaje się do spożycia – jest sztywne, łykowate, niesmaczne i ma mdły zapach. 2 tygodnie trwa proces dojrzewania mięsa w temperaturze 2 -30 C. Można go przyspieszyć poprzez marynowanie w occie. Mięso musi być przechowywane w suchym i czystym pomieszczeniu, jest bowiem bardzo zapachochłonne. Aby usunąć przykry zapach przed gotowaniem mięso jest moczone w serwatce lub bejcowane.

CECHY TUSZY BARANIEJ Tusza jagnięca 11 – 15 kg Tusza jagnięca mleczna 5 – 7 kg Tusza barania 19 – 25 kg Udziec jagnięcy Łopatka jagnięca Szyja i kark jagnięcy Comber jagnięcy Goleń jagnięca tylna Łata z żebrami

WYDAJNOŚĆ RZEŹNA – jest wskaźnikiem umięśnienia tuszy STOSUNEK MASY TUSZY DO MASY ZWIERZĘCIA PRZED UBOJEM WYRAŻONY W PROCENTACH Jagnięta tuczone : 45 – 52 % Wzrokowa ocena tuszy: Sztuki dorosłe : 45 % Zostaje wykonana godzinę po uboju w rzeźni przez rzeczoznawcę lub osobę przeszkoloną ma na celu określenie stopnia otłuszczenia i umięśnienia poszczególnych partii ciała. S - extra E – wyśmienita U – bardzo dobra R – dobra O – średnia P - słaba Dla jagniąt można wykorzystać wymogi klasyfikacji systemu EUROP (klasyfikacji podlegają tusze powyżej 13 kg w 6 klasach mięsności i 5 klasach otłuszczenia)

OTŁUSZCZENIE obejmuje grubość warstwy tłuszczu podskórnej i po wewnętrznej stronie tuszy (około nerkowy i międzyżebrowy) PODZIAŁ NA WYRĘBY półtusze dzieli się na 9 UMIĘŚNIENIE podstawowych wyrębów: określa się na podstawie budowy tuszy, ze szczególnym uwzględnieniem tylnych v Udziec 23, 1 % ćwiartek, grzbietu , lędźwi i łopatek v Comber 8, 7 % v Antrykot 8, 9 % v Łopatka 14, 6 % v Karkówka 9, 8 % v Łata z żebrami 17, 2 % v Szyja 8, 9 % v Goleń przednia 4, 1 % v Goleń tylna 4, 2 5

MIĘSNOŚĆ TUSZY ocena składu tkankowego (jakość tuszy) wykonywana poprzez dysekcję, czyli oddzielenie tkanki mięsnej, kostnej, tłuszczowej i przeliczenie ich na zawartość procentową Jagnięta sześciomiesięczne = 62, 9 % tk. mięśniowej + 17, 8 % tk. tłuszczowej + 18, 3 % tk. kostnej Skład tkankowy jest różny dla poszczególnych wyrębów – najkorzystniejszy jest w udźcu (do 70% tk. mięśniowej). WSKAŹNIKI OCENY CECHY TUSZY BARANIEJ: q Wydajność rzeźna q Otłuszczenie q Umięśnienie q Podział na wyręby q Mięsność

Najcenniejsze mięso uzyskujemy z tuczonych jagniąt W Polsce stosuje się trzy rodzaje tuczu jagniąt : Ø Tucz szybki – tzw. mleczny, najintensywniejszy. Trwa 100 – 120 dni do masy ciała około 35 kg. Przyrosty masy ciała = 250 – 300 g/doba. Przyrost 1 kg masy = 3 -4 j. o. oraz 350 g białka ogólnego strawnego. Jagnięta korzystają cały czas z mleka matki oraz są dokarmiane paszami o najwyższej koncentracji składników. Ø Tucz intensywny przedłużony – do wieku 6 -7 miesięcy i masy ciała 40 -45 kg. Jagnięta odsadzane są od matek w 100 dniu i tuczone paszami treściwymi lub mieszankami pełnoporcjowymi. Dobowe przyrosty = 200 -250 g. na 1 kg. przyrostu = 4 -6 j. o. oraz 450 białka ogólnego strawnego. Ø Tucz opóźniony (pastwiskowy) - do 10 miesiąca i masy 50 -60 kg. Żywienie paszami objętościowymi. Ostatnie 6 -8 tygodni zastosowanie zwiększonych dawek pasz treściwych. Przyrosty dobowe = 150 g. na 1 kg. przyrostu = 7 -9 j. o. oraz 800 białka ogólnego strawnego. Jagnieta są kastrowane i strzyżone.

OPAS OWIEC DOROSŁYCH q Dotyczy sztuk brakowanych ze stada q Trwa 6 -10 tygodni q Prowadzony na pastwisku lub w owczarni q Zastosowanie pasz gospodarskich q Mały dodatek paszy treściwej q 1 kg przyrostu = 10 -15 j. o. oraz 1100 białka ogólnego strawnego. q Celem jest poprawa kondycji i jakości mięsa