Prawdziwe suchanie jako element dobrej rozmowy Suchanie jest
Prawdziwe słuchanie, jako element dobrej rozmowy.
Słuchanie jest podstawową umiejętnością służącą tworzeniu i utrzymywaniu związków z ludźmi. Wymaga zaangażowania, koncentracji uwagi na rozmówcy, celem uchwycenia problemu z jego perspektywy.
Cele prawdziwego słuchania: • Zrozumienie drugiej osoby. • Cieszenie się jej obecnością /zainteresowanie rozmową. • Nauczenie się czegoś. • Udzielenie pomocy lub pocieszenie.
Można słuchać, a nie słyszeć. Jak to możliwe?
Cztery kroki skutecznego słuchania: • aktywne słuchanie, • parafrazowanie, • precyzowanie, • informacja zwrotna.
Aktywne słuchanie. Polega na udziale w rozmowie poprzez dopytywanie, potakiwanie, potwierdzanie uczuć. W ten sposób informujemy naszego rozmówcę, że rozmowa jest dla nas ważna i chcemy go zrozumieć.
Co zrobić, żeby aktywne słuchanie było skuteczne?
Kilka reguł: • Ufaj, że osoba, z którą rozmawiasz jest zdolna do rozwiązania swoich problemów. Celem aktywnego słuchania jest wówczas ułatwienie samodzielnego znalezienia przez rozmówcę rozwiązania problemu. • Przyjmuj uczucia swojego rozmówcy, nawet jeśli różnią się one od twoich. • Pamiętaj, że emocje mijają, aktywne słuchanie pomaga przez nie przejść i ułatwia emocjonalne odreagowanie.
• Miej w sobie chęć pomocy swojemu rozmówcy w rozwiązaniu jego problemu. • Miej na uwadze, że na początku Twój rozmówca może nie poruszać prawdziwego, istotnego problemu, dopiero aktywne słuchanie pozwala przejść do sedna sprawy. • Szanuj prywatność i poufny charakter treści rozmowy. Wyjątkiem złamania dyskrecji, o czym powinien twój rozmówca wiedzieć, powinny być tylko sytuacje zagrożenia zdrowia lub życia osoby, z którą rozmawiasz.
Parafrazowanie. Powtarzanie swoimi słowami tego, co druga osoba nam powiedziała. Jest to technika, która wymaga dużego skupienia na słowach rozmówcy oraz próbie zrozumienia wypowiedzi.
Przykłady: • Czy chcesz przez to powiedzieć, że…. • Czy dobrze zrozumiałem, że…. • Mówisz, że… • Rozumiem, że… • Inaczej mówiąc…
Co nam daje parafrazowanie: • ludzie cenią to, że ktoś ich naprawdę słucha, • zapobiega złości i łagodzi kryzysu, • zapobiega nieporozumieniom (błędna interpretacja i domysły są natychmiast wyjaśniane), • pomaga zapamiętać, o czym była mowa, • utrudnia stosowanie blokad komunikacyjnych (czyli tego, co przeszkadza w słuchaniu, np. porównywania, osądzania, sprzeciwiania się, doradzania, przekierowania rozmowy na inne tory itp. ).
Precyzowanie. Technika podobna do parafrazowania, zawiera jednak w sobie element dopytywania o więcej szczegółów, aż uzyskamy pełniejszy obraz sytuacji. Jest to czytelny znak dla naszego rozmówcy, że naprawdę interesuje nas to, o czym do nas mówi.
Jak to wygląda w praktyce… np. • „Chodzi Tobie o znajomych, z którymi ostatnio spędzałaś wakacje? ”, • „Czy to było wtedy, kiedy dwa miesiące temu pomagałaś, jako wolontariusz w fundacji…”
Informacja zwrotna. Jeżeli sparafrazowaliśmy słowa naszego rozmówcy, doprecyzowaliśmy je, to teraz nadszedł moment, żeby powiedzieć o swojej reakcji, żeby podzielić się swoimi odczuciami, tym co się dzieje w nas (np. za pomocą komunikatu typu „Ja”). Informacja zwrotna pomaga drugiej osobie dokonać skuteczności i znaczenia wypowiedzianego komunikatu. oceny
Cechy informacji zwrotnej: • natychmiastowa (musi być wypowiedziana zaraz po sparafrazowaniu i doprecyzowaniu, nie odkładamy jej w czasie), • szczera (ma być to twoja, prawdziwa reakcja), • wspierająca (łagodnie i delikatnie przekazujemy to, co chcemy np. „Myślę, że prawdopodobnie popełniłeś błąd” niż powiedzenie „Głupio postąpiłaś”.
Jak być dobrym słuchaczem ? – Kilka wskazówek…
1. Utrzymuj kontakt wzrokowy. 2. Nachyl się nieco w stronę rozmówcy. 3. Wspieraj mówiącego, kiwając głową lub parafrazując. 4. Upewnij się, czy dobrze rozumiesz, poproś o sprecyzowanie wypowiedzi, zadając pytania. 5. Zadbaj o to, by nic nie odciągnęło ani nie rozproszyło Twojej/Waszej uwagi. 6. Nawet, jeśli jesteś zły lub rozdrażniony, zaangażuj się w słuchanie i zrozumienie wypowiedzi.
Co jeszcze pomaga w dobrej rozmowie: • spójny komunikat (ciało+głos+emocje), • dostrajanie się do rozmówcy/empatia, • odpowiednie miejsce i czas rozmowy, • zainteresowanie, czyli 4 P: patrz w oczy, potakuj, parafrazuj, podążaj za rozmówcą, • język dostosowany do rozmówcy,
• uwaga na słowa „zapalniki” (Ty zawsze, Ty nigdy, Ty jak zwykle…), • ustal oczekiwania oraz cel rozmowy, • bądź świadom własnych emocji, • znaj własne ograniczenia, • komunikaty typu „Ja”, • zwróć uwagę na podstawowe potrzeby (np. fizjologiczne).
Komunikat typu „Ja”: • to takie zdanie, które opisuje, „co się dzieje ze mną , gdy…. ”. Kładzie on akcent na reakcję nadawcy dotyczące cech lub zachowań drugiej osoby. Tego typu komunikat jest pozbawiony elementu oceniania i osądzania drugiej osoby.
Składa się on z dwóch elementów: • opis wydarzeń lub faktów powiązanych z osobą odbiorcy informacji; • z opisu reakcji nadawcy na powyższe wydarzenia lub fakty.
Reakcją może być osobista informacja nadawcy o: • przeżywanych uczuciach (np. smutek, radość, złość, gniew), • myślach i wyobrażeniach, • postawach, • konsekwencjach dotyczących własnego zachowania.
Dobrej komunikacji można się nauczyć
Dziękuję za uwagę. opracowała: Agnieszka Narożna Pedagog w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Słupcy.
- Slides: 25