AUGUSTE COMTE Klasik Sosyoloji Teorileri I 6 Hafta

AUGUSTE COMTE Klasik Sosyoloji Teorileri I 6. Hafta Doç. Dr. Yasemin Yüce

İsim babası COMTE (1798 -1857) �Pozitif Felsefe Dersleri -6 Cilt (1842) ; Sosyolojinin açıkça kullanıldığı kitabı �Devrim sonrası Fransa �Ekonomik �Siyasal �Toplumsal koşullar �Etkilendiği isimler �Montesquieu, Turgot, Conderect, Saint-Simon

TOPLUM �Toplum; gözlem ve analizlerle ortaya çıkabilir bir ‘şey’dir. �Toplumsal yapılar �Ahlak kuralları �Davranış tarzları �Adetler; fizik ve kimyadaki nesneler gibi incelenebilir. �Fizik yasaları gibi toplumsal yasaların keşfi mümkün=SOSYAL FİZİK (SOSYOLOJİ)=Toplumsal yapının ve değişimin yasaları

Montesquieu ve COMTE �Yasaların ruhu �Bilimsel yasaların hiyerarşisi; en altta fizik daha fazla determinist �Toplumsal yasalar daha olasılıklı ve olguların kompleksliği sebebiyle determinist yasalara ulaşmayı zorlaştırır. İnsan özgürlüğü ve insiyatifine imkan tanınır. �COMTE: sosyolojik yasalar sayesinde toplumsal olguların temel eğilimleri ve yönelimleri kavranabilecektir.

COMTE’a kalanlar �Bir “şey” olarak topluma vurgu �Yasalara ilgi �Yasalar hiyerarşisine vurgu �Siyasal yapılar anlayışı (cumhuriyet-monarşidespotizm) �Empirik çeşitliliğin analitik tipolojilerle daha basit bir dille ifade edilebileceğine inanç �Toplumsal dünyanın karşılıklı bağımlı kültürel ve yapısal güçlerden meydana geldiğini kabul

Turgot ve COMTE �Dinin insanlığın ilerlemesinde değerli katkıları ve �Sonraki ilerlemeleri mümkün kıldığı �COMTE: her evrede (dinsel, teolojik evre) doruğa ulaşması ile insanlığın gelişiminin sonraki evresi için gerekli koşullar oluştuğu �İnsanlar birbirine benzer, toplumlar da insanlar gibi birbirine benzer. İnsanlık benzer biçimde büyümesi ve gelişmesi anlamında bireye benzer ancak ilerleme hızı farklı olabilir. Ancak gidişat daha az gelişmişlikten daha çok gelişmiş evreye doğru olacaktır. (İLERLEME) �Toplumlar farklı evrelerdedir.

COMTE’ a kalanlar �Evrimi zihinsel ve yapısal olarak ikiye ayırır. Gelişim düşünce sistemleri kadar ekonomik ve toplumsal yapılarda da değişim �Toplumun ilerlemesi ilahi bir varlığın müdahalesinden çok iç yapısal ve kültürel güçlerin sonucu �Değişme ve ilerleme, sosyal sistemlerdeki statik ve değişmeyi açıklayan soyut yasalara göre anlaşılabilir. �Avcı, bahçıvan, tarımcı toplulukların kültürel koşullarının bir sonraki noktadaki yeni yapılar ve düşüncelere yönelik baskılar yarattığının açıklanası

Condorcet ve COMTE �İlerleme vurgusu �İnsanlığın ilerlemesi için bilime vurgu �İyi toplum kurma aracı olarak bilime vurgu (bir dinsel inanç gibi)

Saint-Simon ve COMTE �İnsanlık ve toplum araştırmasının empirik gözlemlere dayalı “POZİTİF BİR BİLİM” olması �Organizma olarak TOPLUM: doğal gelişme yasaları �Toplumsal düzen, istikrar, normal dışı patolojiler �Toplumsal düzenin yasaları ile en iyi toplumsal düzen biçimi kurulur. �COMTE; her bilimin tamamen sadece kendi yasa ve ilkeleri çerçevesinde anlaşılabilecek kendi ilgi alanı olacağını kabul eder. �Dünya ahlakı; pozitivizm aracılığı ile dinin işlevsel dengini yaratmak

COMTE SOSYOLOJİSİ �Toplumu yeniden organize etmek için gerekli bilimsel işlemlerin planı �Bilim adamları toplumsal düzenin yönünü ve gidişatını gösteren sosyal peygamberler �ÜÇ HAL YASASI �Teolojik-askeri evre �Metafizik-hukuki evre �Bilimsel-sınai (pozitivist) evre

COMTE’un Sosyolojik Teori Anlayışı �Toplumsal evren hakkında gözlemlerden yararlanarak onu yöneten yasaları açıklamak �Toplumdaki temel ve asli özellikleri açıklayan yasalar bulmak �Toplumsal olgunun işlevlerini araştırma (Sosyolojik işlevselcilik) �Bir teorinin kılavuzluğu olmadan olguları gözlemlenemeyeceği �Her teorinin gözlenen olgulara dayanması �AMAÇ: Soyut teorik ilkeler geliştirmek, aklımızda hedef olmadan yapılacak somut gözlemler bilimde kullanışlı değildir. �Yeterince gelişkin yasalar ortaya konduğunda bu yasalar toplumsal dünyayı değiştirecek aletler ve araçlar olarak kullanılabilir.

COMTE; Sosyolojik Yöntemler �Olgular nasıl toplanır? �Teorik ilkeleri geliştirmek ve sınamakta nasıl kullanılır? �Gözlem �Deney �Karşılaştırma �Tarihsel Analiz

COMTE/SOSYAL DÜZEN �İşlevselcilik; organik bir bütün olarak toplum �Bir yapının toplumsal beden açısından işlevi nedir? �Bir yapının toplumsal bütüne katkısı nedir? �Biyolojik bakış; (elementler, dokular, organlar)

COMTE’da Birey �Birey; bazıları doğuştan, diğerleri topluma katılarak kazanılan bir dizi kapasite ve ihtiyaca sahiptir. �En temek birim; AİLE �BİREY; gerçek bir toplumsal birim değildir. �Toplumsal yapılar başka yapılardan oluşur ve onlar sadece bir diğer yapıların özellikleri ve ilişkileri dikkate alınarak anlaşılabilir.

TOPLUMSAL DÜZEN � 1 - sistemin parçalarının bağımlılığı � 2 -parçalar arası ilişkileri düzenlemek için otoritenin merkezileşmesi � 3 -bir halkın üyeleri arasında ortak ahlak ve ruhun gelişmesi

TOPLUMSAL DİNAMİK �Dinamik görüş, sürekli ilerleme veya insanlığın kademeli gelişimi düşüncesinin egemenliği nedeniyle biyolojiden ayrışan felsefik karakter �Sosyal Dinamik; ardışıklık yasasını sosyal sistemlerdeki değişme örüntülerini zamansal boyutta araştırır. �Teolojik �Metafizik �Pozitivist Evreler

TOPLUMSAL DİNAMİK �Her evre sonrakinin önkoşulunu hazırlar �Bir evreden sonrakine geçerken önceki evre ile yeni evre çatışır �Metafizik evre geçiş dönemidir �Düşünce doğası hangi toplumsal düzenlemelerin mümkün olduğunun sınırlarını çizer, toplumsal düzen türlerini belirler. �Pozitivist evreyle toplumun nasıl işlediğini anlamak ve yönlendirmek mümkün olur. �Nüfus büyüklüğü ve yoğunluğu somut değişkenlerdir.