WEBER Klasik Sosyoloji Teorileri I 13 Hafta Do
WEBER Klasik Sosyoloji Teorileri I 13. Hafta Doç. Dr. Yasemin YÜCE
Max WEBER (1864 -1920) �SOSYOLOJİ; toplumsal eylemi yorumlayıcı tarzda anlamaya ve böylece onun yönünü ve sonuçlarını nedensel olarak açıklamaya çalışan bilimdir. �EYLEM, TOPLUMSAL EYLEM; başkalarının davranışları dikkate alındığı ve onun yönüyle ilgili olduğu sürece toplumsaldır. �WEBER; 1 - modern batı toplumlarının kökenini ve özel karakteristiklerini anlamak ister, 2 - modern toplumlardaki toplumsal eylemleri betimlemek ve böylece anlamak için soyut bir kavram sistemi oluşturmayı amaçlar…
Weber’in sosyal bilimler metodolojisi �“Nesnel olarak geçerli hakikatler” �DEĞERLER PROBLEMİ �Değerden arınık sosyoloji; Araştırmacıların kişisel değerleri ve ekonomik çıkarlarının sosyal bilimlerdeki analiz sürecine etkilememesi �Rasyonel yöntem; 1 -somut veriler açıkça ifade edilen kavramlar temelinde sınıflandırılmalı 2 -uygun ispat kuralları kullanılmalı, 3 - sadece mantıksal çıkarımlar yapılmalı �KAVRAMLAR HARİTASI-TEMEL KAVRAMLAR ENVANTERİ=İDEAL TİPLER
Değerler ve bilim ilişkisi �Olması gereken şey X olan şey= Hakikat arayışı �RASYONELLEŞME �Araştırma süreci nesnel olmak zorundadır. �Genel yasaları aramayı reddeder onun yerine “TOPLUMSAL EYLEMİ YORUMLAYICI ANLAMAYI” ve onun yönünü ve sonuçlarını nedensel olarak açıklama’yı sağlayacak tarihsel teoriler tercih eder. �Evrensel yasalar arayışı önemli ve özel tarihsel olayların ele alınmasını engeller. �“Kapitalizm niçin bir başka yerde değil de Batıda ortaya çıkmıştır? ” WEBERİN TEMEL SORUSU
İDEAL TİPLER �Her bilim araştırdığı olguların unsurlarını belirleyecek kavramsal bir haritaya gerek duyar. �Toplumsal davranış kalıplarını özetleyen kavramlar; bu genel alan hakkında çok farklı değer tutumlarıyla bile tutarlı bir kavramlar sistemi oluşturmak… �İDEAL TİPLER kullanılarak hem toplumsal eylemin yorumlayıcı anlaması ve hem de böylece tarihsel olayların ve bireysel davranışların “nedensel açıklaması” mümkün olur. “kavramsal olarak saf bir rasyonel eylem tipi”, “mantıksal temellerde mükemmellik sağlamak için”
TARİHSEL İDEAL TİPLER �Gerçek durum veya eylemin karşılaştırıldığı veya belirli önemli bileşenlerini açıklamak için başvurulan saf ideal sınırlayıcı bir kavram”
Sınıflandırıcı İdeal Tipler �Toplumsal eylem tipleri � 1 -Araçsal-rasyonel eylem; � 2 -Değer-rasyonel eylem; � 3 -Geleneksel eylem � 4 -Duygusal Eylem
TOPLUMSAL DÜZEN �Düzen; toplumsal ilişkiler aracılığıyla inşa edilen yapıları ifade eder. Eylemler ve toplumsal ilişkiler hemen her zaman mevcut meşru bir düzen bağlamında ortaya çıkar. İki temel tip; 1 -toplumsal ilişkilerin düzenin kurallarına göre ilerleyeceği “öznel bağlılıklar” etrafında organize olur. Bu öznelliğin kaynakları �a)duygu, düzene “duygusal bağlılık”, �b)değer rasyonalite, bir amaca ulaşmanın en etkili aracı olarak mevcut düzenin mutlak geçerliliğine inanç, �c)kurtuluşun düzene bağlı olduğunu savunan dinsel inançlar � 2 -aktörlerin gerçekleştirilen eylemlerin öngörülebilir sonuçlara sahip belirli “dışsal etkiler”
Düzenin meşruluğunun temeli �Gelenek, şeylerin her zamanki oluş biçimleri �Duygusal, şeylerin düzenleme biçimlerine duygusal bağlılık �Değer rasyonel, mevcut düzenin eylemleri organize etmenin en iyi mümkün yolu olduğu çıkarımı �Hukuki, aktörler arasında bağlayıcı mutabakatlar, bu mutabakatları empoze etme ve uygulama hakkı olduğu kabul edilen bir dışsal otorite
2 temel düzen tipi �Örgütsel düzenler; işbölümü içeren ve belirli hedeflere yönelik yapılardan meydana gelir �Tabakalaşma düzenleri; bir eşitsizlik sistemi içindeki bireyler kategorilerinden oluşur. �MEŞRU DÜZENLER EGEMENLİK SİSTEMLERİ ÜRETİRLER…
EGEMENLİK ANALİZİ �Gücü elinde tutanlar iktidarlarını bu güce tabi olanların gözünde meşrulaştırmaya çalışırlar… Egemenlik, ayrıca tabi konumdakilerin verilen emirlere itaatlerini sağlayacak ve onların ilişkilerini düzenleyecek örgütsel düzenleri gerektirir. �KARİZMATİK OTORİTE (EGEMENLİK) �GELENEKSEL OTORİTE (EGEMENLİK) RASYONEL-HUKUKİ EGEMENLİK (OTORİTE)
SOSYAL TABAKALAR; SINIF �SOSYAL SINIF; gelir miktarı ve kaynağına göre �Toplumda kendilerine mal ve hizmet sağlayacak konumlara ulaşabilecek benzer güçlere sahip olan bir hayat tarzı sayesinde onlara ulaşabilen insanlardan oluşur… �MÜLK SAHİPLİĞİ �Rantiyer �Girişimci; tüccarlar, armatörler, bankerler �MÜLKSÜZLER �Orta sınıflar �Vasıflı işçiler �Yarı vasıflı işçiler �Vasıfsız işçiler
SOSYAL TABAKALAR; Statü �SOSYAL STATÜ; kişinin hayat tarzına atfedilen onur ve prestijle ilgili �İnsanları kökenleri, yetişmeleri, karakterleri, ahlakları ve topluluk içindeki konumlarına göre yaptıkları değerlendirmelere dayanır.
- Slides: 13