WEBERE DEVAM Klasik Sosyoloji Teorileri I 14 Hafta
WEBERE DEVAM Klasik Sosyoloji Teorileri I 14. Hafta Doç. Dr. Yasemin Yüce
Kapitalizm ve rasyonelleşme �Serbest piyasa �Paranın işlemleri büyük ölçüde kolaylaştırmasıyla piyasaların genişlemesi �Özgür Emek �Devlet �Parasal gelirleri vergilendirebilecek güce sahip bir devletin gelişmesi �Rasyonelleşme, �büyünün bozulması, �demir kafes (bürokrasi, rasyonel hukuki otorite)
Bir olgu olarak din �Tarih niçin giderek daha fazla rasyonelleşmektedir? �Protestanlığın oluşumu �Kapitalizmin ortaya çıkışını anlamak; PROTESTAN AHLAKI VE KAPİTALİZMİN RUHU �Kapitalizm ve rasyonelleşmeyi ortaya çıkaran belirleyici önemdeki nedensel olayı açığa çıkarmak �Tarihsel bir hipotezi bir kavramsal araç olarak ideal tiplerden yararlanarak tasarladığı mantıksal bir deney aracılığıyla sınanması; Weber sosyolojisi
Weber’in Din Araştırmaları �Temel eser için 3 amaç; � 1 - Marksist analiz biçimlerini çürütmeye çalışır. � 2 - Kapitalist kültürün batıda nasıl ortaya çıktığını ve bu sürecin modern kapitalist ekonomilerin gelişimi açısından önemini açıklamak � 3 - Kültürel değerlerin toplumsal eylemi, esasen insanların ilgilerini belirli doğrultularda yönlendirerek kısıtladığını göstermek �Diğer eserler; Çin dini, Hindistan dini, antik Yahudilik
Protestan ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu �Yaygın tespit; karışık dinsel bir bileşime sahip ülkelerin mesleki istatistikleri daha üst sosyoekonomik konumlardakilerin büyük bir kısmının Protestan olduğunu göstermektedir. �WEBER: “bu ilişkinin mevcudiyetini sürdürdüğü yeni bir şey değildir, buradaki görevimiz bu ilişkiyi açıklamaktır. ”
KAPİTALİST RUH (tarihsel ideal tip) �Çalışmanın kendisi bir amaç olarak değerlidir. Kişinin bir iş içindeki görevinin kapitalist kültürün toplumsal ahlakının en karakteristik özelliği olmasından ve bir anlamda onun ana temelini oluşturmasından büyülenir. �Ticaret ve kazanç sadece mesleki başarının kanıtları olarak değil, kişisel erdemin göstergeleri olarak da alınır. “modern ekonomik düzende para kazanmak, yasal olduğu sürece, işte erdem ve becerikliliğin bir göstergesi olarak alınır. �Aklın rehberliğinde metotlu olarak düzenlenen bir hayat sadece uzun vadeli bir amacın, ekonomik başarının aracı olarak değil, aynı zamanda doğası gereği, uygun ve haklı bir varoluşsal durum olarak değerlidir. �Mutluluk ve hazdan vazgeçilmesi
Kapitalist ekonomilerin gelişimi �Kas gücünün yerini yeni enerji biçimlerinin aldığı sanayileşme süreci �Ücret karşılığı ya da karın tokluğuna çalışmak zorunda olan özgür ücretli emeğin ortaya çıkışı �Sistematik hesaplama yöntemlerinin artan kullanımı �Dinsel kısıtlamalar tarafından engellenmeyen bir serbest piyasanın oluşması �Güvenilir bir hukuk sisteminin kademeli olarak yerleşmesi ve meşruiyet kazanması �Ekonomik hayatın hisse senetleri ve diğer değerli kağıtların kullanılmasıyla giderek ticarileşmesi �Kapitalist ruhun oluşumu
Protestan Ahlakı �Pietizm �Metodizm �Baptizm = Kalvinci öğretiler= “kaynağında dinsel inançlar ve pratikler yatan bu psikolojik süreçlerin pratik davranışları nasıl yönlendirdiklerini ve bireyleri kendilerine nasıl tabi kıldıkları” belirlemek
Kalvinci öğretinin temel ilkeleri � 1 - Klavinci kadercilik ögretisi; tanrı insanları 2 grubu ayırmıştır; seçilmişler-lanetlenmişler… Tüm bireylerin temel problemi bunlardan hangisinde yer aldıklarını belirlemektir. � 2 -Seçilmiş olduklarını kesin olarak bilmeyecekleri için, büyük bir yalnızlık ve soyutlanmışlık duygusu yaşayacaktır. � 3 - İnsanlar seçilenler arasında olduklarını gösteren işaretler araştıracaklardır. 2 ipucu olabilir; 1 -inanç, 2 -yoğun dünyevi faaliyet � 4 - Çileci bir yaşantıya yönelmeleri beklenir. (çilecilik gündelik meslekleri de içerir)
Protestan Çilecilik �Tanrı bir işte emeğin rasyonel kullanımını talep eder. = Sürekli olarak tekrarlanan, çoğu kez tutkulu sıkı, sürekli bedensel veya zihinsel çalışmayı telkin eder. �Çalışmak çileci erdem deneyimidir. Ve bir işte rasyonel, metodlu davranış Tanrının inayetinin göstergesi olarak alınır. �Zamanı boşa harcamak günahların ilki ve ne büyüğüdür. Çünkü boşa geçen her saat Tanrının takdirini kazanmak için çalışma süresinden kayıptır. �Zenginliğin başlı başına bir amaç haline gelmesi günah olarak görülür. Bu zevke yöneltecektir.
Weber’in Sosyal Sistem Anlayışı �Kültür �Toplumsal Yapı (toplumsal eylem kalıpları) �Psikolojik Yönelimler = karşılıklı ilişkiler
ELEŞTİRİLER �Tarihte ortaya çıkan çoğu şeyin tesadüf olduğunu düşünmesi; zamandan bağımsız, evrensel yasalar geliştirilemez. �Her neden-sonuç ilişkisi için ilgili olgunun temel karakteristiklerinden bir ideal tip inşa eder. �Genel bir teori çıkartmak zor; zengin betimlemeler, somut örneklerle ilişkili ideal tipler, kompleks nedensel önermeler…
- Slides: 12