Aktywizujce metody nauczania dla ucznia z SPE Opracowaa

Aktywizujące metody nauczania dla ucznia z SPE Opracowała Dominika Szczygieł

Rodzaje specjalnych potrzeb edukacyjnych i ich uwarunkowania Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to dzieci, które posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego jak i te, które mają trudności w realizacji standardów wymagań programowych. W grupie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych znajdują się również uczniowie wybitnie zdolni, uczniowie z problemami adaptacyjnymi związanymi ze zmianą środowiska edukacyjnego a także dzieci znajdujące się w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej. Uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi należy zapewnić elastyczny dla nich system kształcenia w którym możliwe jest przejście z placówek ogólnodostępnych do specjalnych i odwrotnie. Nauczyciele i specjaliści muszą zadbać o to aby zapewnić jak najlepsze warunki do rozwoju i uczenia się wszystkim dzieciom.

ZADANIA SZKOŁY W TWORZENIU ŚRODOWISKA WSPIERAJĄCEGO UCZNIA ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Wraz z rozwojem dziecko ulega procesom socjalizacji, w którym to szczególne miejsce zajmuje szkoła, jako instytucja prowadząca działalność dydaktyczną oraz opiekuńczo - wychowawczą. Rozwój dziecka wiąże się ze zdobywaniem nowych umiejętności, otwarciem na doświadczenia, dojrzewaniem. Trudności występujące w procesie rozwoju związane z jednym obszarem często poprzez sprzężenie wpływają na inne. Z tego powodu istotne jest aby pomoc wobec dziecka miała charakter systemowy oraz angażowała wszystkie obszary, w których dokonuje się jego rozwój. Do zadań szkoły należy dbanie o rozwój dziecka, jego funkcji poznawczych, zainteresowań, sfery emocjonalnej, społecznej, osobowościowej. Dlatego ważne jest, wczesne dokonanie diagnozy przez nauczyciela.

Metody aktywizujące - metody, które charakteryzuje to, że w procesie kształcenia aktywność uczniów przewyższa aktywność nauczyciela. Stosowanie metod aktywizujących w procesie dydaktycznym sprzyja pogłębieniu zdobytej wiedzy, jej operatywności i trwałości. Dzieci muszą myśleć podczas wykonywania podjętych działań. Angażują się emocjonalnie. Wykorzystując metody aktywne, uczymy dzieci właściwych stosunków międzyludzkich, zrozumienia, tolerancji.

W trakcie przeprowadzania zajęć z wykorzystaniem metod aktywnych należy pamiętać o kilku zasadach: � � � Nie wykluczamy nikogo z zabawy, dlatego, że czegoś nie wie lub nie potrafi. Nie dzielimy uczniów na lepszych gorszych. Jeżeli ktoś nie ma ochoty się bawić, nie zmuszamy go. Nauczyciel także uczestniczy w zabawie. Każdy ma prawo do popełniania błędów.

Rodzaje aktywności: � � emocjonalna - jako motywacja i przeżywanie, intelektualna - jako myślenie sensomotoryczna – jako przestrzeganie i działanie, werbalna – jako wypowiadanie swoich myśli.

Przykłady metod aktywizujących BURZA MÓZGÓW – metoda Osborna , to tzw. fabryka pomysłów , giełda pomysłów , rozgrzewka umysłowa. Stosuje się ją po to, aby dziecko nie uległo sugestii innych, wszyscy pracują twórczo , w szybki sposób gromadzi się wiele informacji , pomysłów. Metoda ta pozwala nauczycielowi ocenić jaką wiedzą uczniowie dysponują, co należy poszerzyć, co utrwalić, a co jest jeszcze zupełnie nieznane.

MAPA MENTALNA – zwana też pojęciowa , lub umysłowe. Twórcą map umysłowych jest Tony Buzan. Mapa pojęciowa to metoda wizualnego przedstawienia problemu , zjawiska z wykorzystaniem rysunków , schematów , symboli , zdjęć , haseł , zwrotów. Celem tej metody jest usystematyzowanie świeżo zdobytej wiedzy , wiadomości, pojęć. PIRAMIDA PRIORYTETÓW - polega na wartościowaniu, hierarchizacji. Najczęściej w grupach 4 -5 osobowych wybierają najlepsze propozycje, które powstały wcześniej na podstawie burzy mózgów, układają je na szczycie piramidy. Potem wybierają coraz mniej ważne, i na końcu najmniej istotne. Następnie grupy porównują swoje piramidy, każda grupa uzasadnia swoje wybory. Metoda ta stwarza okazję do dyskutowania i argumentowania własnych wyborów. Dla klas młodszych ta metoda jest też ćwiczeniem w pisaniu, czytaniu, i mówieniu.

ZA I PRZECIW – odmiana tej metody to „plusy i minusy” lub” wady i zalety”. Polega na analizowaniu jakiejś sprawy z różnych punktów widzenia. Służy do wyszukiwania pozytywów i negatywów problemu w celu podjęcia trafnej decyzji. Uczy analizowania faktów. GRY PLANSZOWE - oprócz zabawy, satysfakcji , uczeń utrwala lub zdobywa wiedzę. Gry planszowe oprócz treści dydaktycznych, niosą ze sobą treści wychowawcze chociażby, przestrzeganie zasad, reguł gry, uczą wygrywać, ale uczą też radzić sobie z porażką. Pozwalają też na nawiązywanie kontaktów pomiędzy dziećmi które nie były dotąd związane ze sobą.

STACJE ZADANIOWE – polega ona na podejmowaniu przez uczniów zadań zaproponowanych przez nauczyciela. Zadania te dotyczą różnych dziedzin działalności i tematycznie podporządkowane realizowanemu blokowi. Zadania umieszczone są w wyznaczonych stacjach. Dziecko samo decyduje od której stacji rozpocznie swoją pracę. Można przygotować dodatkowa stację dla dzieci szybko pracujących. GRUPY ZADANIOWE- polega ona na pracy w grupach 3 -4 osobowych. Każda grupa otrzymuje albo takie samo zadanie do rozwiązania albo inne, stanowiące element jakiejś całości. Podczas tej metody uczestnicy grup uczą się od siebie nawzajem. Doskonalą umiejętność czytania ze zrozumieniem.

DRAMA - wejście w rolę, ( przeżyłem , więc wiem ), jest to pewnego rodzaju improwizacja, z wykorzystaniem ruchu, gestów, słów, myśli i uczuć. Istotą dramy jest konflikt zaczerpnięty z życia, literatury lub wymyślony. Drama uczy komunikatywności, doskonali umiejętności wypowiadania własnych poglądów, sądów, rozwija język ciała i gestów. Pozwala uczniom lepiej zrozumieć przeżycia własne i innych. LINIA CZASU – metoda ta pozwala przybliżyć dzieciom pojęcie czasu. Polega na przedstawieniu wydarzeń w porządku chronologicznym , najczęściej w wymiarze linearnym. Można wykorzystać tę metodę do przedstawienia planowania np. jakiejś uroczystości klasowej, można przedstawić sposoby oświetlania dawniej i dziś, itp.

PLANOWANIE Z PRZYSZŁOŚCI – podobnie jak linia czasu jest to wizualne przedstawienie problemu. Polega na planowaniu wstecz, czyli wydarzenia są również ułożone chronologicznie, ale od daty, która stanowi końcowy etap. Zadaniem uczniów jest zatem planowanie od końca. Uczy dobrej organizacji i planowania. ANALIZA PRZYPADKU – polega na analizie i dyskusji nad zaprezentowanym zdarzeniem(sytuacja problemowa ). Uczniowie wykorzystują posiadaną wiedzę i doświadczenia, aby znaleźć lepsze rozwiązanie tego problemu. Uczeń ustala, jaką decyzję podjąłby na miejscu bohatera, analizując przyczyny i skutki tego zdarzenia. Metoda ta pozwala uczyć się na cudzych błędach.

Korzyści ze stosowania metod aktywizujących dla uczniów. - - uczeń zapamiętuje o wiele więcej, rozwija logiczne myślenie, uczy się pełnienia ról, rozwija sprawność umysłową oraz osobiste zainteresowania, uczy się wyrażania własnych poglądów, uczy się efektywnie współpracować w grupie, widzi efekty swojej pracy, uczy się poszukiwać, porządkować i wykorzystywać informacje z różnych źródeł, odczuwa zadowolenie z wykonanego zadania. Stosowanie metod aktywizujących stwarza warunki do wszechstronnego rozwoju dziecka.