ADL VETERNER HEKMLK 8 HAFTA Do Dr Sezgin

ADLİ VETERİNER HEKİMLİK 8. HAFTA *Doç. Dr. Sezgin ŞENTÜRK, UÜ Veteriner Fakültesi, 2007 *Prof. Dr. Mehmet MADEN, SÜ Veteriner Fakültesi, 2007 1

ANAFLAKTİK ÖLÜMLER Bazı maddelere veya ilaçlara karşı bireysel duyarlılık meydana gelebilir ve bunlar ölümle sonuçlanabilir. Duyarlı madde veya ilaçla alımı takiben mast hücreleri ve bazofillerde degrünalasyon meydana gelir. Bu esnada yaşamı tehdit eden vasküler kollaps ve solunum stresine neden olan histamin, TNF(Tümör Nekrozis Faktör), bradikinin, kalbi deprese eden faktör gibi kimyasal mediatörler açığa çıkar. 2

ANAFLAKTİK ÖLÜMLER Aşılar, başta penisilin ve sefolosporinler olmak üzere antibakteriyeller, vitamin ve mineral kapsayan preparatlar, bazen NSAID'lar anaflaksiye neden olabilirler. İlaç uygulamadan önce hayvan sahibine her hangi bir ilaca karşı alerjisi olup olmadığı mutlaka sorulmalı ve uygulama sonrası 20– 30 dakika hayvan gözetim altında tutulmalıdır. Bir ilaç tekrar yapılması durumunda anaflaksiye neden olabilir. Bu her zaman hatırlanmalıdır. 3

ANAFLAKTİK ÖLÜMLER 4 Anaflaktik ölümlerde ilacın uygulanmasını takiben aniden urtiker, periferel vazodilatasyon ve asfeksi bağlı ölümler oluştu ise adli yönden olayı değerlendirmek kolaydır. Bir den fazla ilaç uygulanırsa duyarlılığın hangi ilaca bağlı şekillendiğini ortaya koymak zordur. Bu nedenle hayvanın adli otopsisinde adli veteriner hekim uzmanı, klinisyen veteriner hekim, veteriner patolog, veteriner farmakolog kararı ortaklaşa vermelidirler.

ANAFLAKTİK ÖLÜMLER Anaflaktik ölümler hemen her zaman karşımıza ani beklenmedik ölümler olarak çıkar. Bu nedenle, anaflaktik reaksiyana bağlı olduğu düşünülen, şüphesi ya da iddiası olan ölümlerde, mutlaka otopsiye karar verilmelidir. Anaflaksi iddiası olan ölümlerde; 1. Hayan sahibinden varsa hastalığı veya her hangi bir maddeye karşı alerjisi olup olmadığı konusunda İyi bir anamnez alınmalıdır. 5

ANAFLAKTİK ÖLÜMLER 2. Anaflaksiye neden olduğu düşünülen ilaç veya ilaçlar incelenmek amacı ile alınmalıdır, 3. Klinik muayene dosyası incelenerek, fizik muayene ve laboratuar bulguları not edilmelidir, 4. Hayvanın tedavisini yapan veteriner hekim ile görüşme yapılmalı hayvanın mevcut hastalığının prognozu ve yapılan medikal uygulamaların neler olduğu görüşülmelidir, 6

ANAFLAKTİK ÖLÜMLER 5. Otopsi esnasında tüm dış belirtiler itina ile kayıt edilmelidir, 6. İç muayenede, sistematik otopsi yapılarak makroskopik bulgular yazılmalıdır, 7. Histopatolojik ve toksikolojik incelemeler için usulüne uygun örnekler alınmalı ve ilgili laboratuar işlemlerinin yapılabilmesi için bir tutanakla teslim edilmelidir. 7

ÖNEMLİ BAZI ZEHİRLENMELERE ADLİ VETERİNER HEKİM OLARAK YAKLAŞl. M Mesleğimiz ile ilgili adliye ye yansıyan olguların büyük bir kısmını zehirlenme vakaları oluşturmaktadır. Gerek belediyeler tarafından gerekse hayvandan rahatsız olan bazı bencil ve sevgiden nasibini almamış insanlar tarafından kasıtlı olarak hayvanlar zehirlenerek öldürülmektedir. 8

ÖNEMLİ BAZI ZEHİRLENMELERE ADLİ VETERİNER HEKİM OLARAK YAKLAŞl. M Zehirler orijinlerine göre organik ve inorganik olarak sınıflandırılır. • inorganik zehirler: metaller, metalaldehidler, sentetik kimyasal maddeler, ilaçlar, kimyasal dumanlar. . • Organik zehirler: bitkisel ve hayvansal orijinli zehirler (yılan, akrep, örümcek). . 9

ÖNEMLİ BAZI ZEHİRLENMELERE ADLİ VETERİNER HEKİM OLARAK YAKLAŞl. M Dava konusu olan bir zehirlenme olgusunda adli veteriner hekimin olaya yaklaşımı şu şekilde olmalıdır; Zehirlenme belirtileri hakkında hayvan sahibinden detaylı bilgi almalıdır. Beslediği hayvandan çevrede rahatsız olan ve bu konuda tartıştığı kişiler var mıdır? Zehirlenme belirtileri ne zaman başlamış ve hayvan bu belirtiler oluştuktan ne kadar zaman sonra ölmüştür. . 10

ÖNEMLİ BAZI ZEHİRLENMELERE ADLİ VETERİNER HEKİM OLARAK YAKLAŞl. M Hayvan nerede bakılmaktadır (boya, ağır metal, akü fabrikası, oto tamir atölyesi) çevrede hayvanın alabileceği şüpheli madde varlığı, Zehirlenmeden şüphe edilen hayvanın tam otopsi muayenesi, Mide içeriği, kan ve idrar örnekleri alınıp ilgili toksikoloji laboratuara gönderilmesi, Ön otopsi tanısı, Zehirlenme hakkında detaylı açık ve tarafsız rapor yazımı. . 11

ORGANOFOSFORLU BİLEŞİKLER (OFİ) VE KARBAMAT İNSEKTİSİTLERLE ZEHİRLENME Çok görülür. Bilinçsizce ektoparaziter ilaç kullanılması veya kasıtlı hayvana verilmesinden dolayı oral, inhalasyon veya deri yoluyla alınımına takiben şekillenir. Her iki insektisit de nörotransmitter kavşaklarda asetil kolineataeraz enzimini bloke ederek bu bölgelerde asetilkolin yıkımlanmadan birikimine neden olur. 12

ORGANOFOSFORLU BİLEŞİKLER (OFİ) VE KARBAMAT İNSEKTİSİTLERLE ZEHİRLENME OFİ bileşikleri irrevesibil bir özelliğe sahipken karbamatlar reversibildir. Adli Tıp Açısından Klinik ip Uçları; • Verilen OFİ veya karbamat bileşiğinin yoğunluğuna bağlı olarak birkaç dakika ile birkaç saat arasında klinik belirtiler muskurinik ve nikotonik olarak oluşur. . 13

ORGANOFOSFORLU BİLEŞİKLER (OFİ) VE KARBAMAT İNSEKTİSİTLERLE ZEHİRLENME • Muskarinik etki; Düz kaslar da, kalp kasında ve salgı bezlerini post ganglioner kolinerjik uçlarında asetil kolinin birikmesi meydana gelir. Sonuçta parasempatik aktivite artar, pupilla daralır, göz yaşı akıntısı, kusma, ishal oluşur, bronkospazm ve bradikardi görülür. Ruminantlarda timpani mevcuttur. 14

ORGANOFOSFORLU BİLEŞİKLER (OFİ) VE KARBAMAT İNSEKTİSİTLERLE ZEHİRLENME Nikotinik etkiler; kaslarda gevşeme, tremor, tonik ve kronik kramplar ile paralizi kapsar. Merkezi sinir sistemi etkileniminde ise ataksi, ankisiyete, miosis, hiperaktivite, solunum merkezinin depresyonu ve koma meydana gelir. 15

ORGANOFOSFORLU BİLEŞİKLER (OFİ) VE KARBAMAT İNSEKTİSİTLERLE ZEHİRLENME Adli Tıp Açısından Otopsideki ip Uçları • Akciğer paranşiminde şiddetli konjesyon, alveollerde ve bronşlarda yoğun köpüklü sekresyon. Toksikolojik ve Laboratuar Analiz • Kan örneklerinde kolinezteraz enzim aktivitesinin düşük olması, • Deri, tüy, mide içeriği ve idrarda organofosfor metabolitlerinin aranması. . 16

ARSENİK ZEHİRLENMESİ Arsenik hücresel solunumdan sorumlu olan sülfidril enzimini bloke ederek hücresel hipoksi ve anoksiye bağlı ölümlere neden olur. Arsenik insektisit, Herbisid, filorosid, rodentisit, ahşap koruyucu olarak kullanılmaktadır. Cam ve boya sanayisinde arsenik asid, arsenik triklorür, arsenik trioksit, bakır arseniyat, kurşun arseniyat, sodyum arseniyat bileşikleri halinde değerlendirilmektedir. 17

ARSENİK ZEHİRLENMESİ Sodyum arsenitin toksik Iethal dozu kedilerde 15 -50 mg/kg, Köpeklerde ise 3 -75 mg/kg arasındadır. Toksikoloji laboratuvarlarına örnekler mühürlü olarak gönderilmelidir. 18

ARSENİK ZEHİRLENMESİ Adli Tıp Açısından Klinik ip Uçları; Alınım ile 30 dk- 1 saat arasında klinik belirtiler, Deride bronz renk, şiddetli sancı, kanlı kusma, ishal, taşikardi, polinevrit, ataksi, depresyon, hepatit, Abdominal radyografide x ışınlarına opasite, paralisis, poliüri. . Kronik zehirlenmelerde MSS disfonksiyonlarına ait bulgular ve aplastik anemi ön plandadır. 19

ARSENİK ZEHİRLENMESİ Adli Tıp Açısından Otopsideki ip Uçları Gastrointestinal kanalda arsenik, kronik olgularda mide barsak mukozası altında kanamalar, karaciğer kalp ve böbreklerde yağIanma, deride bronz renk oluşumu dikkati çeker. Toksikolojik ve Laboratuar Analiz Atomik absorbsiyon cihazı ile mide içeriği, böbrek, karaciğer ve idrarda arsenik aranır. 20

KURŞUN ZEHİRLENMESİ Akü, boya, elektronik, iletkenler, lastik, oyuncak, seramik ve matbaa kullanılmaktadır. Kurşun vücuttaki sülfidril bağlanması sonucu dopamine geri alınımı, kolinerjik fonksiyonlar, gamma amino butirik asit (GABA) aktivitesi ve hem sentezinde görev alan sülfidril kapsayan enzimleri bloke eder. sinirsel ve hematolojik disfonksiyonlara neden olur. 21

KURŞUN ZEHİRLENMESİ Adli Tıp Açısından Klinik ip Uçları ü Kusma abdominal ağrı gibi gastrointestinal bulgular, ü Kaslarda spazm, tetanik konvulsiyonlar, ü Polinöropati, amorosis, midriasis, ü koma, kronik olgularda, diş etlerinde koyu çizgiler. . 22

KURŞUN ZEHİRLENMESİ Adli Tıp Açısından Otopsideki ip Uçları Ağızdan alınan kurşun midedeki hidroklorik asitle reaksiyona girerek mide mukozasında beyaz noktacıklar oluşturması önemlidir. Kurşun +HCL= midede beyaz-noktacıklar =Kurşun klorür Gastrointestinal kanamalar, Barsakda sülfürlü kurşun bileşikleri sonucu siyah lekeler. . 23

KURŞUN ZEHİRLENMESİ Toksikolojik ve Laboratuar Analiz Kan, idrar ve karaciğerde aranır. Karaciğerde 5 ppm ve daha yukarı olması tanı için yeterlidir. Örnekler kurşun içermeyen tüplere alınmalıdır. Özellikle 2 ml EDTA'lı kan örneğinde; 60 microgram/ dl' dan fazla kurşun bulunması tanıyı kesinleştirir. İdrara da ise; 75 ppm den büyük olması tanı için yeterlidir. Örnekler mühürlü olarak gönderilmelidir. 24