Teymiskennsla Hver eru tkifrin Hverjar eru skoranirnar Lagafellsskli

Teymiskennsla: Hver eru tækifærin? Hverjar eru áskoranirnar? Lagafellsskóli, 26. október 2020 Ingvar Sigurgeirsson

Efnið: ü Teymiskennsluhugtakið ü Afbrigði og útfærslur ü Hvað segja rannsóknir – dæmi ü Kostir og gallar (hindranir, áskoranir) ü Reynslan af innleiðingu teymiskennslu hér á landi ü Sóknarfæri

Hvers vegna er IS að fjalla um þetta efni? Rannsóknin Starfshættir í grunnskólum (2009‒ 2013) náði til 20 skóla Níu skólanna reyndust byggja verulega eða að hluta til á teymiskennslu – sex voru einyrkjaskólar og fimm voru hvort tveggja Teymiskennsluskólarnir reyndust standa framar í mörgum atriðum • Fjölbreyttari kennsluhættir og námsmat (meira um leiðbeinandi kennsluhætti, samstarf og samvinnu) • Jákvæðari viðhorf um marga mikilvæga þætti

Hvað er teymiskennsla? Tveir eða fleiri kennarar eru samábyrgir fyrir einum árgangi, aldursblönduðum hópi, námsgrein eða námsgreinum. Kennarar undirbúa sig saman og kenna einnig að einhverju marki saman. Tveir eða fleiri kennarar leggja saman krafta sína, hæfileika, áhuga og bjargir og bera sameiginlega ábyrgð á kennslu í tilteknum nemendahópi (Main og Bryer, 2005).

Ótal afbrigði – mismunandi umfang • Kennarar í sama árgangi eða samliggjandi árgöngum vinna saman • Nánast alltaf – eða stundum, t. d. hluta úr viku • Faggreinakennarar vinna saman • Bera saman ábyrgð á námsgrein í tilteknum hópum • Leggja saman í þverfagleg viðfangsefni • Í lengri eða skemmri tíma • Í mis-umfangsmiklum verkefnum • Sérkennarar (þroskaþjálfar) og umsjónarkennarar vinna saman (e. co-teaching)

Ensku hugtökin • Team teaching • Teaming • Interdisciplinary team teaching • Collaborative teaching (eða cooperative teaching) • Co-teaching • Partner teaching

Rannsóknir á teymiskennslu Teymiskennsla hefur verið rannsökuð í marga áratugi • Á öllum skólastigum • Víða um heim • (Rannsóknum á árangursríkri teymisvinnu hefur einnig fleygt fram) • Íslenskar rannsóknarniðurstöður

Dæmi um niðurstöður úr Starfsháttarannsókninni: Kennarar í teymiskennsluskólum. . . • eiga betri samskipti við nemendur • telja samskipti nemenda betri • telja starfsanda betri • segja mun meiri áherslu lagða á samvinnu starfsfólks • telja að mun betur gangi að innleiða nýbreytni • taka mun meiri þátt í innleiðingu breytinga

Starfsþróun kennara er markviss hluti af skólastarfinu 6% Mjög eða algjörlega ósammála Bekkjarkennsla 2% Teymiskennsla 11% Frekar ósammála 3% 24% Hvorki. . . né 16% 31% Frekar sammála 22% 28% Mjög eða algjörlega sammála 56% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Afstaða starfsfólks til fullyrðingarinnar Í mínum skóla gengur vel að innleiða breytingar í skólastarfinu Mjög og algerlega ósammála 6% 2% 14% Frekar ósammála 6% Hvorki sammála né ósammála 14% 12% 43% Frekar sammála 40% Mjög og algerlega sammála 23% 41% 0% 10% Bekkjarkennsla 20% Teymiskennsla 30% 40% 50%

Rannsóknir meistaranema: • Svanhildur Ólafsdóttir (2009): Eigindleg rannsókn í þremur skólum (viðtöl og vettvangsathuganir) • Þórhildur Helga Þorleifsdóttir (2013): Viðtalsrannsókn, rætt var við fjóra skólastjóra • Fríða Rún Guðjónsdóttir (2014): Tilviksrannsókn í einum skóla (viðtöl og vettvangsathuganir) • Sólveig Ásta Guðmundsdóttir (2014): Tilviksrannsókn í einum skóla (viðtöl og vettvangsathuganir) • Björn Benediktsson (2014): Viðtalsrannsókn (sjö kennarar í tveimur skólum) • Kristín Margrét Gísladóttir (2015): Eigindleg rannsókn í þremur skólum (unglingastig) • Anna Steinunn Friðriksdóttir (2015): Eigindleg rannsókn í þremur skólum (viðtöl og áhorf – áhersla á samstarf umsjónarkennara og sérkennara) • Hulda Björk Snæbjarnardóttir (2018): Tilviksrannsókn í einum skóla (viðtöl við kennara (þrjú teymi), nemendur og foreldra, auk vettvangsathugana)

Hvað segja rannsóknir um kostina? • Verkaskipting – vinnuhagræðing • Jafningjastuðningur • Betri lausnir • Sveigjanleiki – fjölbreyttari kennsla • Agavandamál eru auðleystari • Aukin starfsánægja • Við lærum hvert af öðru

Fleiri kostir • Traustara námsmat • Nemendur (og foreldrar) hafa ákveðið val um kennara • Ávinningur í tengslum við kennaramenntun • Að vinna á gólfinu með öðrum fullorðnum veitir aðhald • Auðveldara er að glíma við forföll • Yfirleitt vilja þeir sem starfa í teymum ekki fara til baka! Sé bara kosti við teymiskennsluna. Grunnskólinn er að græða á því. Ef ungir kennarar útskrifast og fara í teymi. Það eru allir að græða á því. Teymi dregur úr kulnun og þreytu, andlegri þreytu og áreiti. Þú getur alltaf létt á þér og ert ekki einn að velta þér upp úr vandamálunum. . (Miðstigskennari í einstaklingsviðtali)

Mikilvægar forsendur • Viðhorf kennara skipta sköpum • Mikilvægi þess að teymið nái saman • Gagnkvæmt traust – virðing • Hreinskilin samskipti • Skipuleg vinnubrögð • Það er hægt að læra að vinna í teymi Við erum einhvern veginn ólíkar en náum einhvers Mér finnst að grunnurinn, staðar saman alla sem vega. . . við eða lærdómurinn erum maðursvona tekurólíkt meðþenkjandi. sér í þetta Það verður einhvern veginn og reynslan er kannski bara gott því en. . . samskipti, springur þessiúr mannlegu ekki. Getum veriðværi ósammála virðing. . . ef það ekki, en það eru aldrei hörðAð átök þá væri þetta ekkert. . Viðmanneskju erum líka bara taka með næmar kostum áhennar hver aðra. og göllum Og ef og viðvinna erum saman, með einstaklinga reyna að virkja sem klára kosti hver annarar. mann svolítið, Ég þáheld getum að við það sé alveg svona svissað. grunnurinn. . . (Kennari á yngsta stigi)í (Unglingastigskennari einstaklingssamtali)

Stuðningur skólastjórnenda • • Skipan í hópa Stundatöflur Samstarf og stuðningur Hvatning

Hvað segja rannsóknir (og reynsla) um gallana - vandann • Tímaskorturinn • Teymi ná ekki saman (samstarfsörðugleikar) • Er teymiskennsla ef til vill ekki fyrir alla! • Vandinn með hreinskilnina! • Snúið að taka ákvarðanir • Þegar einhver eða einhverjir leggja minna af mörkum • Aðstæðurnar – rýmið • Stundatöflurnar • Þegar nemandi finnur sig ekki í þessu skipulagi

Reynslan af innleiðingu teymiskennslu hér á landi • Vettvangsathuganir og viðtöl við teymi og kennara í teymum í tólf skólum • Mörg dæmi um að vel gangi þegar: • Tveir kennarar – sem ná vel saman – eru með hóp í sama rými • Tveir eða fleiri (ólíkir) kennarar kenna námsgrein saman (jafnvel í aldursblönduðum hópum) • Þegar kennarar vinna með öðrum stéttum

Að nýta styrkleika hvors/hvers annars. . . ég sé að megninu til um agamálin. . . hann er meira skapandi. . . þetta er svona good cop. . . bad cop. . . við erum þó nógu líkir til að skilja hvorn annan vel. . . ég get farið um víðan völl. . . fengið óvæntar hugmyndir. . . þegar ég fer of langt er hann jarðtenging. . . (úr viðtali við miðstigsteymi í skóla í dreifbýli).

Að nýta styrkleika. . . NN: Mér finnst við bæta hvor aðra svo upp. . . IS: Hver er lykillinn að því? Báðar: Við erum svo ólíkar. NN: Þetta er svo fyndið. . . sumt er svo hugsunarlaust. XX er með miklu betri rödd en ég sem er dásamlegt í svona stórum bekk. Oft les hún upp og þá fer ég upp á töflu og skrifa upp á töflu. XX: Ég skrifa mjög illa. Þannig að þetta er eitt af því sem bara small svona óvart. . . NN: Það er eins og við notum þessa styrkleika ósjálfrátt. . . við erum búnar að lesa í hvor aðra. . . XX: Ég er svona ör og fæ kannski svona þúsund hugmyndir og kem svo kannski engri frá mér af því að það er svo mikið að gerast og þá er svo gott að hafa hana. . . þá er hún búin að ná þeim niður á blað. . . og svo getum við farið að vinna í þessum hugmyndum. . . (Viðtal við miðstigsteymi)

Að nýta styrkleika hvors/hvers annars Ég held að við séum mjög ólíkar en það hefur gengið mjög vel hjá okkur. . . erum líka mjög duglegar að styðja hver aðra þegar það er eitthvað erfitt. . . og þegar nemendur eru erfiðir er hægt að segja „æ, getur þú tekið þennan. . . hann er bara búinn með mig. . . að geta róterað svoleiðis og líka bara. . . mér finnst bara ógeðslega gott að vinna með þeim. Við bætum hver aðra upp (úr viðtali við unglingastigs-teymi í skóla í dreifbýli).

Að mæta álagi saman Þetta getur verið erfitt starf. . . við getum verið með kvíðahnút á morgnana áður en við komum í vinnuna. . . það geta verið erfiðar kringumstæður – en að vera að mæta í vinnuna og vera með vinnufélaga sem maður veit að styður mann og stendur með manni og maður hefur í þessum erfiðu málum. Það skiptir svo miklu máli (úr viðtali við kennarateymi á miðstigi).

Að mæta álagi saman Ef maður er með erfiða nemendur er svo mikilvægt að hafa alltaf partner með sér í fundina, foreldrasamskiptin – það er einhver veginn miklu auðveldara að bera svoleiðis byrði tveir eða þrír en að gera það einn. . . Svo var kannski komið inn og þá litum við kannski bara hvor á aðra og krakkinn kolvitlaus og sú sem var minna þreytt gekk í málið. . . Það finnst mér vera stærsti kosturinn að vera ekki einn og þá er það líka okkar nemandi sem við erum að reyna að hjálpa. Og við getum rætt saman um viðbrögðin.

Kostir við teymiskennslu. . . þetta jafnar út dagsform. . . við erum einhvern veginn svo ólíkir. . . þegar hann á slæman dag, sefur illa. . . þá sef ég oft sérstaklega vel. . . og líður vel og svo öfugt. . . (úr viðtali við miðstigsteymi í skóla í dreifbýli). . . ótrúlega margir. . . nemendur hafa meira val um aðstoð. . . við getum verið misjafnlega góð að útskýra námsefni. . . okkar styrkur er mismunandi. . . (úr viðtali við unglingastigsteymi í skóla í dreifbýli).

Kostir Þú getur alveg lent í því sem nemandi að vera með kennara í mörg ár sem þér líkar ekki við eða treystir ekki og þér líður ekki vel með honum. Hér gefur teymiskennslan möguleika (kennari í munnlegri skýrslu).

Sjónarhorn nemenda IS: En hvernig er að hafa svona tvo kennara? • Jú, sjáðu, maður getur fengið meiri hjálp • Það er mjög gott – jú, sjáðu – til dæmis ef strákarnir eru óþægir getur annar kennarinn sinnt því, en hinn haldið áfram að kenna! • Þær eru skemmtilegri tvær • Þeir eru svo miklu betri saman en sundur

Sjónarhorn nemenda IS: Hvernig er að hafa tvo stærðfræðikennara? Það er oft þægilegt að fá svona tvær ólíkar útskýringar. . . þá færðu oft meiri dýpt. Sekkur betur ofan í efnið (nemandi í 9. bekk í viðtali).

Frjórri kennsluhættir Áhugaverðustu skólaþróunarverkefni sem IS hefur fylgst með eru flest afrakstur teymiskennslu • • Æfingaskólinn Grunnskólinn á Kópaskeri Hallormsstaðaskóli Framhaldsskólinn á Laugum Norðlingaskóli Bakkafjarðarskóli Brúarásskóli Langholtsskóli

Áhugaverð skólaþróunarverkefni (þar sem byggt er á teymiskennslu)