TEMEL FOTORAF 6 MODERN SANAT AKIMLARI VE FOTORAF

TEMEL FOTOĞRAF 6 MODERN SANAT AKIMLARI VE FOTOĞRAF

Sonucu iyi ya da kötü olsun, XX. YY’ın sanatçıları bir şeyler keşfetmek zorundaydılar. Dikkat çekmek için, geçmişteki büyük sanatçıların o hayranlık duyduğumuz ustalıklarına ulaşmaya çalışmak yerine, daha önce hiç denenmemiş bir şey yapmaları gerekiyordu. Gelenekten en ufak bir kopuş, eleştirmenlerin dikkatini çekip bir izleyici grubu oluşturursa, geleceğe egemen olacak bir “izm” olarak karşılanıyordu. Bu “izm”lerden bazıları çok uzun ömürlü olmuyordu. Yine de XX. Yüzyıl sanatının tarihi, tüm bu durmak bilmeyen deneyleri dikkate almak zorundadır, çünkü dönemin yetenekli sanatçılarının çoğu bu çabaların içinde olmuştur Gombrich, Sanatın Öyküsü, 2007: 563.

• Bu akımların içinde yer alan fotoğrafçılar hem bu akımların yaklaşımlarından etkilenir, hem de onlara yön verirler. • Fotoğrafçılar için görsel deney yapma fikri çok önemlidir. • Fotoğrafa müdahalede bulunurlar. Bu müdahale fotoğrafı resme benzetme amaçlı değildir. Soyut ya da yarı soyut fotoğraflar üretmeyi amaçlar. • Müdahale için en sık kullandıkları yöntemler: Fotodinamizm Kronofotoğraf Fotogram (Shadowgraph): Rayogram ve Schadograph Solarizasyon Kolaj Fotomontaj

Ekspresyonizm (Dışavurumculuk) ve Fotoğraf Edvard Munch, The Scream, 1893 Egon Schiele, 1914 Käthe Kollwitz, Women thinking

Asıl adı Alfred Otto-Wolfgang Schulze olan Wols, cansız manken bedeninin parçalarından oluşan fotoğraflarıyla bu akımın temsilcilerinden biridir. Wols (Alfred Otto Wolfgang Schulze), Pavillon im Aufbau (Puppenarme), 1937

Fütürizm (Gelecekçilik) ve Fotoğraf "Her şey hareket ediyor. Her şey koşuyor. Her şey hızla dönüyor. Önümüzdeki hiçbir şey asla durmuyor, aralıksız bir görünüp bir kayboluyor. Retinada görüntülerin sürekliliği yoluyla hareket halindeki nesneler çoğalıyorlar ve biçimleri bozuluyor. İçinden geçtikleri boşlukta titreyişler halinde birbirlerini izliyorlar, böylece dörtnala koşan bir atın dört ayağı yerine hareketleri üçgen biçiminde yirmi ayağı olduğunu izliyoruz. Sokakta konuştuğumuz birinin yanaklarında aralıktan geçen bir at görünüyor. Bedenimiz odaya girdiğinde oda da bize karışıyor, tıpkı bir otobüsün evlerin arasından geçerken evlere karışması gibi. Nesneler kendilerini boşluğun içine attıklarında boşlukla birleşiyorlar. ” Fütürist Ressamlar Teknik Bildirisi, 1910

Kronofotoğraf (Chronophotography) Eadweard Muybridge, The Horse in Motion, 1886 Étienne-Jules Marey, Birds, 1882 civarı • Kronofotoğraf hareketin ardışık evrelerini kaydetmek ve sergilemek maksadıyla hareket eden bir nesnenin bir dizi fotoğrafını çekmektir. • Tarihi fotoğrafın bulunması kadar eskidir. Étienne-Jules Marey ve Eadweard Muybridge bu yöntemi hareketin evrelerini analiz etmek için kullanırlar.

Fotodinamizm • Uzun pozlama süreleriyle hareketin dinamik kaydının yapılmasına dayanır. • Fütürizm akımı içinde Anton Giulio Bragaglia tarafından kullanılan bir yöntemdir. Anton Giulio Bragaglia

Bragaglia, aynı negatifin üzerine çift pozlandırma yöntemi kullanarak kendi benliğinin “bilinçdışı bir şekilde ikiye bölünmesi”ni tasvir etmiştir çalışmalarında. (Fotoğrafın Tüm Öyküsü, sf. 247) Anton Giulio Bragaglia, Otoportre

İtalyan fotoğrafçı Wanda Wulz’un (1903 -84) imzasını taşıyan Kedi ve Ben adlı otoportre en çok bilinen fütürist çalışmalardandır. Wulz, Tommaso Marinetti ile tanışmış ve bu portreyi çekmeden bir yıl kadar önce Fütürist harekete katılmıştır. Braglia gibi o da fotoğrafla deneyler yaparak kendi benliği üzerinde çalışmıştır. Bu tür fotoğraflar çoklu bir kişiliğe vurgu yapardı; Wulz’un halüsinatif otoportresinde ise Wulz’un bir kediye (ya da bir kedinin bir insana) dönüşüm sürecini izleriz adeta. Burada fotoğrafın öznesi yarı insan, yarı kedidir. (Juliet Hacking (ed. ), Fotoğrafın Tüm Öyküsü, Wanda Wulz, Kedi ve Ben, 1932 sf. 246 -247).

Konstrüktivizm (Yapılandırmacılık) ve Fotoğraf Konstrüktivizmin akımının en önemli temsilcilerinden olan Alexander Rodchenko‘nun fotoğraflarında kullandığı açılar dikkat çekicidir.

Dadaizm ve Fotoğraf 1916 -1924 Fotoğraflar, dadaistlere sıradan gündelik nesneleri sanat pratiğine aktarma olanağı veriyordu ve sanat ile gündelik olan arasındaki sınırları ortadan kaldırıyorlardı. Dadaistlere göre fotoğraf, bir sanatsal gelenek tarafından henüz yozlaştırılmamış bakir bir mesajdı (Hacking (ed. ), Fotoğrafın Tüm Öyküsü, sf. 192). Fotograf yöntemleri: Kolaj, fotomontaj, solarizasyon, fotogram(shadowgraph): rayogram, schadograph

Fotomontaj ve Kolaj Hannah Höch Raoul Hausmann George Grosz & John Haertfield

Berlin’deki Dada hareketinin gücünü yitirmeye başladığı yıllarda, Heartfield sanatını giderek daha keskin bir şekilde Weimer Cumhuriyeti’nde yaşanan siyasal çatışmalara karşı bir silah olarak kullanıyordu. Adolf, Üstinsan, Altın Yutuyor ve Saçmalık Kusuyor adlı çalışması 1932’de Almanya’daki genel seçimler öncesinde kampanya sırasında, Komünizm yanlısı gazete Arbeiter Illustrirte Zeitung’da yer almıştı. Yandaki montaj çalışması, Nazi partisinin endüstri ve finans devleri tarafından ekonomik olarak yoğun şekilde desteklendiğine vurgu yapıyor ve Hitler’i tüm o sözde işçi dostu söylemine karşın burjuva yanlısı olarak konumlandırıyor (Hacking (ed. ), Fotoğrafın Tüm Öyküsü, sf. 193). John Heartfield

Posterin başlığı: “Her kim burjuva gazetelerini okur, kör ve sağır olur. İnsanları aptallaştıran sargılara hayır. ” Fotoğrafın üzerinde “Ben bir Prusyalıyım. Renklerimi biliyor musun? ” sözlerini içeren milliyetçi Prusya şarkısıyla dalga geçen sözler yer alıyor: Ben bir lahanakafayım. Yapraklarımı biliyor musun? Tasadan neredeyse kafayı yiyeceğim, Ama çenemi tutuyor ve bir kurtarıcı bekliyorum. Siyah-kırmızı ve altın renkte bir lahanakafa olmak istiyorum. Ne hiçbir şey duymak, ne hiçbirr şey işitmek istiyorum. Ne de siyasi olaylara karışmak. Herşeyimi alabilirsiniz, üstümdeki gömleği bile, Ama kızıl basını asla evime sokmayacağım! John Heartfield, Ben bir Lahanakafayım, 1930

SOLARİZASYON Fotoğraf baskısında, geliştirme işlemi sırasında duyarkatın çok kısa süreli beyaz ışığa maruz bırakılması ve ardından geliştirme işlemine devam edilmesi yöntemi. Man Ray, 1931

FOTOGRAM (SHADOWGRAPH): RAYOGRAM VE SCHADOGRAPH • Fotogram, fotoğrafın bulunduğu ilk yıllarda Henry Fox Talbot tarafından kullanılan bir yöntemdir. • Görüntü, fotoğraf makinesi kullanılmadan oluşturulur. • Çeşitli kimyasallarla duyarlı hale getirilen bir yüzey üzerine nesneler yerleştirilir ve bu yüzey ışığa maruz bırakılarak görüntü elde edilir. • Bu yöntemle görüntü oluşturan Man Ray, buna Rayogram der. Christian Schad’ın fotogramlarını ise Tzara, Schadograph adını verir.

Man Ray, Rayograph ( gun with aphabet squares), 1924. Christian Schad, Schadograph

1917’de Duchamp, ilerleyen yıllarda efsaneleşecek olan buluntu objelerinden biriyle Bağımsız Sanatçılar Topluluğu’nun düzenlediği bir sergiye katılmak için başvurmuştu. Çeşme adanı taşıyan yapıtı, “R. Mutt” takma adıyla imzalamış düz beyaz bir pisuardan ibaretti. Çeşme bu sergi için reddedilse de aynı yıl, Alfred Stieglitz tarafından düzenlenen bir sergide izleyiciyle buluştu. Stieglitz’in pisuarı görüntülediği 1917 tarihli fotoğrafı da Dadaist dergi The Blind Man’da yayımlandı (Hacking (ed. ), Fotoğrafın Tüm Öyküsü, sf. 193). Marcel Duchamp, Fountain, 1917

Bauhaus (1919 -1933) Herbert Bayer, 1928 Bahaus akımı içinde kullanılan yöntemler: fotogram, as ırı pozlama, montaj, kolaj

Moholy-Nagy, László , Bauhaus Balconies, 1926 Moholy-Nagy, László, Eifersucht (Kıskançlık), 1927

Sürrealizm ve Fotoğraf 1924 -1955 “Akıl bilimi verebilir, sanatı ise akıldışı”

Bellmer’in çalışmalarında, oyuncak bebeğin koparılmış uzuvları ya bir kenarda üste yığılır ya da bedenin yanlış bir bölgesine iliştirilerek izleyicide tiksinti hissi uyandırılır (Fotoğrafın Tüm Öyküsü, sf. 235). Hans Bellmer

Sürrealizm akımının en önemli temsilcilerinden olan Cahun özellikle androjenliği işlediği çalışmalarıyla öne çıkar. Claude Cahun, Self-Portrait (I am in Training, Don’t Kiss Me) 1927

Fransız ressam ve şair Dora Maar’ın ÜBÜ adlı fotoğrafı Alfred Jarry’nin Kral Übü (1896) adlı oyunundaki meşhur antikahramanı temel alır. . . Maar’ın Übü’yü temsil etmek için kullandığı yavru armadillonun görüntüsü sert aydınlatma tarzıyla birleşince, ortaya rahatsız edici ama merak uyandıran bir kompozisyon çıkıyor. Rahatsızlık hissi uyandırmak Sürrealist imgelerin hedeflerinden biridir, zira bilinçaltının kilidini bu şekilde açacaklarını düşünürler (Fotoğrafın Tüm Öyküsü, sf. 234 -235). Dora Maar, Père Ubu, 1936

Jacques-André Boiffard, Beneath the Mask , Pierre Prévert, 193 Papier collant et mouches (Sticky paper and flies) by Jacques-André Boiffard, 1930 Jacques-Andre Boiffard, Untitled (1930)