Przekad aktw prawnych Unii Europejskiej Monika Szczupak Stosunkowo

Przekład aktów prawnych Unii Europejskiej Monika Szczupak

Stosunkowo nowy dla polskiej kultury prawnej kontekst prawny i polityczny Unii Europejskiej sanowi dla tłumaczy szczególne wyzwanie. Przepisy prawa wspólnotowego publikowane są obecnie w dwudziestu trzech językach urzędowych. Zarówno państwa członkowskie, jak i jego obywatele, mogą się zwracać do instytucji wspólnotowych w dowolnym języku urzędowym, zaś instytucje te zobowiązane są udzielić odpowiedzi w tym samym języku.

Języki państw członkowskich dzielimy na trzy grupy: • Języki autentyczne traktatów, mają jednakową moc prawną i są podstawą wiążącej interpretacji traktatów • Języki urzędowe - wszystkie języki państw członkowskich • Języki robocze – używane w codziennej pracy, angielski, francuski i niemiecki

Obecnie ma już takich problemów terminologicznych z przekładem ustawodawstwa wspólnotowego jak jeszcze kilkanaście lat temu. Problemy związane z nazewnictwem dotyczyły większości nowych instytucji unijnych i aktów prawnych nieznanych w polskim porządku prawnym. Aby ułatwić pracę tłumaczy, w roku 1997 wydano „Wskazówki dla tłumaczy aktów prawnych Wspólnot Europejskich”. W 2002 roku ukazało się ostatnie III poprawione wydanie, które ma być punktem odniesienia podczas prac nad wzorcami tłumaczenia na język polski poszczególnych rodzajów aktów prawa wspólnotowego.

Terminy prawo wspólnotowe i prawo europejskie są często używane zamiennie. v. Prawo europejskie sensu stricto – prawo Unii Europejskiej v. Prawo europejskie sensu largo – prawo wszystkich zachodnioeuropejskich organizacji międzynarodowych v. Prawo europejskie sensu strictissimo – prawo Wspólnot Europejskich (prawo wspólnotowe)

Prawo wspólnotowe dzieli się na: v. Prawo pierwotne §traktaty założycielskie ustanawiające EWWi. S, EWG oraz Euratom wraz z załączonymi oświadczeniami i protokołami §traktaty uzupełniające i rewidujące – Traktat z Masstricht, Traktat o Unii Europejskiej v. Prawo wtórne (pochodne) §akty prawne i środki wydane przez jeden lub kilka organów wspólnoty §umowy międzynarodowe, które Wspólnota Europejska zawiera z państwami trzecimi

Akty prawne prawa wtórnego dzielą się na pięć kategorii: v. Rozporządzenia – charakter ogólny i abstrakcyjny, obowiązują w całości i są stosowane we wszystkich państwach członkowskich, stają się automatycznie prawem krajowym v. Dyrektywy - wydawane przez Radę EU lub Komisję Europejską, wiążące dla państwa członkowskiego, do którego są skierowane. Pozostawiają władzom krajowym swobodę wyboru form i metody osiągnięcia danego celu. Nie nakładają obowiązków, tak jak rozporządzenia, jedynie przyznają uprawnienia jednostce

v. Decyzje – regulują indywidualne przypadki, obowiązują tych, do których są kierowane, zarówno osoby fizyczne i prawne oraz państwa członkowskie, obowiązują bezpośrednio w państwach członkowskich i mogą przyznawać uprawnienia i nakładać obowiązki na swoich adresatów v. Zalecenia – umożliwiają instytucjom Wspólnot wyrażanie stanowiska w określonych kwestiach i postulowanie pewnych działań, nie ustanawiają żadnych praw i obowiązków v. Opinie – nie są wiążące dla organów Wspólnoty lub państw członkowskich, ale mogą wywierać skutki prawne, mają zastosowanie przede wszystkim w relacjach między organami Wspólnot

Akty prawa wtórnego oraz „miękkie prawo wspólnotowe”

Oprócz wymienionych aktów wspólnotowego prawa wtórnego, wyróżnia się inne akty nienazwane (sui generis). Noszą one różne nazwy, np. uchwały, rezolucje, deklaracje, wyjaśnienia, komunikaty, programy itd. Wraz z zaleceniami i opiniami zaliczane są do tzw. miękkiego prawa wspólnotowego (soft law). Z prawem wspólnotowym ściśle łączy się pojęcie acquis communautaire obejmujące dorobek legislacyjny Wspólnot jak i całe orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości. Nie tłumaczymy tego terminu na język polski.

Podstawowa struktura aktów normatywnych

Przykłady stałych zwroty dotyczące wejścia życie aktów prawnych, wprowadzania zmian i uchylania przepisów v. Wejście w życie z mocą od. . . with effect from. . . niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem. . . this regulaion shall apply on. . . v. Koniec okresu obowiązywania wygasa. . . shall expire on. . . przestaje być stosowanashall cease to be applicable on. . . z dniem

v. Wprowadzanie zmian W rozporządzeniu wprowadza się następujące zmiany: w art. . 4 ust. 2 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie: „. . . ” Regulation. . . is hereby amended as follows: in article 4 (2) the first subparagraph shall be replaced by the following: „. . . ” v. Zastąpienie w. . . wyrazy „. . . ” zastępuje się in. . . , the phrase „. . . ” shall be wyrazami „. . . ” replaced by the following „. . . ” v. Dodanie W rozporządzeniu. . . dodaje się art. 10 a w brzmieniu: „Artykuł 10 a. . ” the following Article shall be inserted in Regulation. . . „Article 10 a. . . ”

v. Skreślenie/Uchylenie Uchyla się art. 3 Article 3 shall be repealed Rozporządzenie. . . traci moc Regulation. . . shall be repealed v. Zmiana numeracji Dawna lit. F) otrzymuje oznaczenie lit. G). The former subparagraph (f) shall become (g) Z powyższych przykładów wynika, że polskim odpowiednikiem angielskiego shall, oznaczającego nakazowość przepisów prawa, jest tryb oznajmujący czasu teraźniejszego.

Dostępne bazy terminologiczne • IATE – Inter-Actvie Terminology for Europe, wielojęzyczna elektroniczna baza terminologii stosowanej przez instytucje Unii Europejskiej http: //iate. europa. eu/iatediff/Search. By. Query. Load. do? method=load • Baza danych dotycząca eurożargonu http: //europa. eu/abc/eurojargon/index_en. htm • Glosariusz dotyczący integracji europejskiej oraz instytucji i działalności http: //europa. eu/scadplus/glossary/index_en. htm • Baza terminologiczna UKIE (Urząd Komitetu Integracji Europejskiej) http: //www. ukie. gov. pl/dtc. nsf