Prawo spadkowe prawo stacjonarne jednolite magisterskie WZPi No

Prawo spadkowe [prawo stacjonarne jednolite magisterskie] (WZPi. No. S KUL, rok IV, semestr VIII [letni], grupa 3 [2014/2015]) Ćwiczenia 11 (12. 05. 2015 r. ) ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA DŁUGI SPADKOWE

Zmiana od 18. 10. 2015 r. Art. 1015 k. c. (Termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku) § 1. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. § 2. zmieni swoje brzmienie na: Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Zakres odpowiedzialności spadkobiercy i jej pojęcie Wejście w ogół praw i obowiązków majątkowych spadkodawcy powoduje m. in. , że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za zobowiązania, których podmiotem był zmarły (spadkobierca). Odpowiedzialność za długi spadkowe można rozumieć jako normatywną możliwość zaspokojenia się wierzyciela z majątku dłużnika w drodze postępowania egzekucyjnego.

Charakter odpowiedzialności spadkobiercy Odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe ma charakter osobisty (majątkowoosobisty). Jeżeli dłużnik (spadkobierca) nie wykona swojego zobowiązania, wierzyciel spadkodawcy może poszukiwać zaspokojenia na całym majątku dłużnika, obecnym i przyszłym, ale też tylko na jego majątku.

Ograniczenia odpowiedzialności spadkobiercy Ograniczenie odpowiedzialności spadkodawcy może nastąpić w następujących przypadkach: 1. Odpowiedzialność może zostać ograniczona do pewnej masy majątkowej, w przypadku spadkobrania – do majątku spadkowego (cum viribus hereditatis). Wierzyciel może wówczas kierować egzekucję tylko do przedmiotów należących do wyodrębnionej masy majątkowej. 2. Odpowiedzialność może zostać ograniczona kwotowo. Innymi słowy - spadkobierca odpowiada całym swoim majątkiem, ale tylko w granicach określonej wartości (do wysokości aktywów spadku – pro viribus hereditatis).

Odpowiedzialność przed przyjęciem spadku Spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia, ale NIE JEST TO NABYCIE DEFINITYWNE, gdyż istnieje możliwość odrzucenia spadku! Art. 1030 zd. 1 k. c. – do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Majątek spadkobiercy pozostaje oddzielony od majątku spadkowego. Co za tym idzie, do przedmiotów wchodzących w skład majątku osobistego egzekucja nie może być kierowana! Przed przyjęciem spadku przez spadkobiercę, pozwany (spadkobierca) może żądać zawieszenia postępowania do czasu złożenia oświadczenia co do spadku (art. 176 k. p. c. ). Wynika to z toku postępowania wszczętego przez wierzycieli spadkowych.

Odpowiedzialność po przyjęciu spadku Przyjęcie spadku w drodze złożenia określonego oświadczenia lub w wyniku działania fikcji prawnej określonej w art. 1015 § 2 k. c. , powoduje że nabycie spadku traci swój tymczasowy charakter, a także zmienia się odpowiedzialność spadkobiercy, który od teraz ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe całym swoim majątkiem – art. 1030 zd. 2 k. c.

Odpowiedzialność po przyjęciu spadku cd… Odpowiedzialność nieograniczona spadkobiercy: Przyjęcie spadku wprost powoduje, że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe CAŁYM MAJĄTKIEM zarówno spadkowym, jak i osobistym – bez ograniczenia! – art. 1031 § 1 k. c. Odpowiedzialność nieograniczona ma miejsce, gdy: 1. spadkobierca złożył wyraźne oświadczenie, że przyjmuje spadek bez ograniczenia odpowiedzialności (art. 1012 k. c. w zw. z art. 1031 § 1 k. c. ); 2. spadkobierca nie złożył żadnego oświadczenia co do spadku w terminie 6 m-cy od chwili dowiedzenia się od tytule swojego powołania, co tym samym stawia go w pozycji jako spadkobiercy przyjmującego spadek wprost (art. 1015 § 2 zd. 1 k. c. ).

Odpowiedzialność po przyjęciu spadku cd… Odpowiedzialność ograniczona spadkobiercy: Zgodnie z art. 1012 k. c. w zw. z art. 1031 § 2 k. c. , spadkobierca może przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, ograniczając swoją odpowiedzialność do wysokości wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza może nastąpić w drodze złożenia wyraźnego oświadczenia przez spadkobiercę lub w wyniku działania fikcji prawnej z art. 1015 § 2 zd. 2 k. c. i art. 1016 k. c.

Odpowiedzialność po przyjęciu spadku cd… Odpowiedzialność ograniczona spadkobiercy cd…: Odpowiedzialność ta zostaje wówczas ograniczona kwotowo – do wysokości wartości stanu czynnego spadku. „Stan czynny spadku” – jest to wartość należących do majątku spadkowego aktywów. W celu ustalenia, jakie aktywa należą do spadku i jaka jest ich wartość, sporządza się spis inwentarza.

Spis inwentarza sporządzany jest na wniosek lub z urzędu. Sąd postanawia spis inwentarza na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą albo na wniosek wykonawcy testamentu, wierzyciela mającego pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy lub właściwego urzędu skarbowego (art. 637 § 1 k. c. )

Spis inwentarza cd… Sąd postanawia spis inwentarza z urzędu, wydając postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza, gdy złożone zostało oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza (art. 644 k. p. c. ) lub gdy ustanowiono kuratora spadku (art. 666 k. p. c. ). Szczegółowe zasady dotyczące sporządzania spisu inwentarza – rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 października 1991 r. (Dz. U. Nr 92, poz. 411) w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczeniu spadku i sporządzeniu spisu inwentarza.

Ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy i granice odpowiedzialności Spadkobierca, który ponosi ograniczoną odpowiedzialność za długi spadkowe może powołać się na ograniczenie swojej odpowiedzialności zarówno w toku postępowania rozpoznawczego, jak i egzekucyjnego, powołując się na art. 319 k. p. c. Wartość stanu czynnego spadku ustalona w spisie inwentarza wyznacza granicę odpowiedzialności spadkobiercy!

Granice odpowiedzialności cd… Jeśli po sporządzeniu spisu inwentarza, powstanie wątpliwość co do tego, czy zostały w nim zamieszczone wszystkie przedmioty należące do spadku lub czy istnieją długi umieszczone w spisie, sąd na wniosek spadkobiercy, wykonawcy testamentu, wierzyciela, który uprawdopodobni że ujawniony w spisie stan czynny spadku nie wystarczy na zaspokojenie długów, na wniosek administracji finansowej lub z urzędu, może nakazać spadkobiercy złożenie:

Granice odpowiedzialności cd… 1. oświadczenia, że żadnego przedmiotu spadkowego nie zataił ani nie usunął, oraz że nie podał do spisu nieistniejących długów; 2. wykazu przedmiotów spadkowych nieujawnionych w spisie inwentarza, jeżeli są mu wiadome, z podaniem miejsca przechowania ruchomości i dokumentów dotyczących praw majątkowych, z wyjaśnieniem ich podstawy prawnej; 3. zapewnienia, że złożone oświadczenie lub wykaz są prawidłowe i zupełne (art. 655 k. p. c. ).

Upadek ograniczenia odpowiedzialności spadkobiercy Ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy przestaje istnieć, gdy podstępnie podał on do inwentarza przedmiotów należących do spadku lub podał nieistniejące długi (art. 1031 § 2 zd. 2 k. c. ). Spadkobierca pomijając przedmioty należące do spadku działa na szkodę wierzycieli! Spadkobierca musi działać PODSTĘPNIE podając niepełny skład inwentarza lub podając nieistniejące długi, aby doszło do upadku ograniczenia odpowiedzialności! Jeśli spadkobierca nie podał danych przedmiotów należących do spadku z uwagi na brak wiedzy, wówczas jego odpowiedzialność pozostaje ograniczona!

Spłata długów spadkowych Możemy wyróżnić dwie sytuacje: 1. Spadkobierca spłaca niektóre długi i nie wie o istnieniu innych długów (art. 1032 § 1 k. c. ). 2. Spadkobierca spłaca niektóre długi spadkowe i wie o istnieniu innych długów spadkowych (art. 1032 § 2 k. c. ). UWAGA! Obecne przepisy nie nakładają na spadkobiercę obowiązku podejmowania działań zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu zadłużenia majątku spadkowego! Ustawa nakłada na spadkobiercę jedynie podanie w spisie inwentarza znanych mu długów.

Solidarna odpowiedzialność współspadkobierców W świetle art. 1034 § 1 k. c. – do chwili działu spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe solidarnie. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów - roszczenie regresowe (art. 1034 § 1 zd. 2 k. c. ).

Ograniczona odpowiedzialność współspadkobierców jest zależna od tego, gdy wszyscy lub niektórzy spośród nich przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza albo też są za takich uważani. W związku z powyższym mogą wystąpić dwie sytuacje: 1. Wartość długów spadkowych jest równa lub niższa od wartości udziału przypadającego spadkobiercy, do którego kierowane jest żądanie spełnienia świadczenia. Spadkobierca wówczas ma obowiązek spełnić takie świadczenie w całości. Następnie wobec pozostałych współspadkobierców przysługuje mu roszczenie regresowe z art. 1034 § 1 zd. 2 k. c.

Ograniczona odpowiedzialność współspadkobierców cd… 2. Wartość długów spadkowych jest wyższa od wartości udziału spadkowego przypadającego adresatowi żądania (danemu spadkobiercy). Wówczas solidarna odpowiedzialność spadkobiercy istnieje jedynie w granicach wartości przypadającego mu udziału w spadku. Spadkobierca wówczas spełnia takie świadczenie do wysokości tej wartości. Pozostałą część świadczenia wierzyciel może żądać od pozostałych współspadkobierców.

Ograniczona i nieograniczona odpowiedzialność współspadkobierców Jest to sytuacja, w której niektórzy ze spadkobierców odpowiadają za długi spadkowe w sposób ograniczony, a inni w sposób nieograniczony. Sytuacja ta wynika z faktu, iż np. jeden ze spadkobierców przyjmie spadek wprost, a inny z dobrodziejstwem inwentarza (lub będzie za takiego uważany). Oczywiście spadkobierca zaspokajający wierzyciela spadkodawcy ma prawo do roszczenia regresowego w stosunku do innych spadkobierców.

Odpowiedzialność spadkobierców po dziale spadku Po dokonaniu działu spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność w stosunku do wielkości przypadających im udziałów (art. 1034 § 2 k. c. ). Po dokonaniu działu spadku, ustają związki współspadkobierców z tytułu współwłasności majątku spadkowego i przestaje istnieć uzasadnienie dla solidarnej odpowiedzialności za długi spadkowe. Zobowiązania podzielne dzielą się w zależności od wielkości przypadającego na spadkobiercę udziału. Za zobowiązanie niepodzielne współspadkobiercy odpowiadają tak samo, jak przed działem spadku, czyli jak dłużnicy solidarni (art. 379 § 2 k. c. i art. 380 § 1 k. c. ).

Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za długi spadkowe Nowelizacja k. c. z 18 marca 2011 r. wprowadziła instytucję odpowiedzialności zapisobierców windykacyjnych za długi spadkowe. Zapisobiercy windykacyjni są współodpowiedzialni ze spadkobiercami! Odpowiedzialność zapisobiercy windykacyjnego powstaje w chwili otwarcia spadku (nabycia przedmiotu zapisu) i trwa do czasu wygaśnięcia wierzytelności. Odpowiedzialność ta obejmuje wszystkie długi spadkowe.

Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za długi spadkowe cd… Odpowiedzialność zapisobiercy windykacyjnego jest ograniczona z mocy prawa (art. 10343 k. c. ). Zapisobierca windykacyjny odpowiada solidarnie za długi spadkowe łącznie z innymi spadkobiercami i zapisobiercami (solidarność bierna). Dział spadku przerywa tę solidarność. Co do zasady, zapisobierca ponosi odpowiedzialność osobistą, podobnie jak spadkobierca.

Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za długi spadkowe cd… Zapisobierca odpowiada całym swoim majątkiem (nie tylko przedmiotem zapisu windykacyjnego), jednakże w granicach wyznaczonych wartością otrzymanego zapisu. Jest to odpowiedzialność ograniczona (pro viribus patrimonii)! – art. 10343 k. c. Istnieje odpowiedzialność solidarna między spadkobiercami i zapisobiercami windykacyjnymi do chwili otwarcia spadku (art. 10341 § 1 k. c. ). Solidarna odpowiedzialność między zapisobiercami (art. 10342 k. c. ). Spełnienie świadczenia przez jednego z zapisobierców powoduje powstanie roszczenia regresowego zapisobiercy wobec pozostałych zapisobierców (art. 10341 § 2 k. c. ).