NANTAI NVERSTES TEMEL TASARIM II TASARIM PRENSIPLERI Sanat

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ TEMEL TASARIM II TASARIM PRENSIPLERI Sanat Tasarım Fakültesi stf. nisantasi. edu. tr NİŞANTAŞI ÜNİVERS İTESİ ©

TASARIM PRENSIPLERI Tasarım prensiplerini 9 grup altında inceleyebiliriz. • Denge: Denge, nesnelerin, renklerin, doku ve boşluğun görsel ağırlıklarının tasarım yüzeyindeki dengeli dağılımıdır. Eğer tasarımı bir terazi gibi düşünürsek, bu öğeler terazinin kefelerinde eşit ağırlık oluşturacak şekilde konmalıdır. Simetrik dengede tasarımın dikey, yatay veya diyagonal aksının bir tarafındaki öğeler diğer tarafta da benzer bir dağılımda kullanılırken asimetrik dengede taraflar birbirinden farklıdır, ancak yine de dengeli görünür. • Vurgu: Vurgu, tasarımda izleyicinin ilgisini ve dikkatini çeken parçadır. Tasarımcı ve sanatçılar tasarım yüzeyindeki diğer elemanlarla kontrast oluşturacak bir eleman oluştururlar. Bu alan, boyut, renk, doku, şekil gibi unsur veya elemanlarla öne çıkacak şekilde farklılaştırılır. • Hareket: Hareket, tasarımdaki odak noktalarında izleyicinin gözünü bir tasarım yüzeyindeki dolaşımını yönlendiren tasarım öğesidir. Bu yönlendirme, çizgi, sınırlar, şekil veya renk gibi tasarım elemanlarıyla yapılabilir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

TASARIM PRENSIPLERI • Desen: Bir tasarımın genelinde belli bir unsurun tekrarlanması • Tekrar: Tekrar, desen gibi işleyen, tasarımı aktif gösteren bir tasarım prensibidir. Tekrar tasarımda bütünlük oluşturulmasına yardımcı olur. • Oran-orantı: Oran-orantı, tasarımdaki bütün parçaların (boyut, miktar veya sayı bakımından) birbirleriyle uyumlu bir şekilde işlediğinde ortaya çıkan duygudur. Obje/insan figürü çiziminde ise oran-orantı bir parçanın diğer parçaya olan oranını ifade eder. • Ritim: Ritim, organize bir hareket duygusu yaratmak için bir veya birden çok tasarım elemanının tekrarlanarak kullanılmasıdır. Ritim, müzik veya danstaki gibi bir ruh hâlinin oluşmasını sağlar. Ritmi aktif ve dinamik tutmak için çeşitlilik esastır. • Çeşitlilik: Çeşitlilik, izleyicinin dikkatini tasarım yüzeyinde tutmak ve izleyicinin bakışını tasarım yüzeyinde yönlendirmek için tasarım elemanlarının çeşitlendirilerek kullanılmasıdır. • Bütünlük: Tasarımdaki tüm elemanların bir arada bulunmasının kontrolü ile elde edilen harmoni duygusudur. Bu harmoni, bütünlük hissini oluşturur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DENGE • Dengeyi üç boyutlu objeler üzerinden kavramak daha kolaydır. Zira denge sağlanmazsa, objeler devrilir. Dengeyi iki boyutlu kompozisyonda kavramak için üç boyutlu analojiyi iki boyutlu yüzeye taşımamız gerekir.

DENGE • Pek çok başarılı kompozisyonda 2 tür denge görülür: – 1) Simetrik 2) Asimetrik

DENGE: SIMETRIK • “Formal denge” de denen “simetrik denge”, “ağırluk merkezine eşit uzaklıkta ve ağırlıkta olan” olarak tanımlanabilir. • Simetrinin – Bilateral simetri – Radyal simetri – Yakın simetri, vb. gibi türleri vardır. . .

DENGE: SIMETRI • Bilateral simetri – Merkezi bir aksın her iki tarafına eşit olarak düzenlenen ögeler ile oluşturulur. – Doğada sıklıkla karşımıza çıkar. . .

BILATERAL SIMETRI: DOĞA

BILATERAL SIMETRI: RORSCHACH TESTI

BILATERAL SIMETRI: RORSCHACH TESTI

BILATERAL SIMETRI: İNSAN Simetrik yüzlerin karşı cinse daha çekici göründüğüne ilişkin kanıtlar sunan pek çok çalışma bulunuyor. . .

BILATERAL SIMETRI: İNSAN

BILATERAL SIMETRI: İNSAN Leonardo da Vinci

BILATERAL SIMETRI: İNSAN Apollo Athena

BILATERAL SIMETRI: İNSAN Ares Afrodit

DENGE: SIMETRI • Radyal Simetri – Merkezi bir nokta etrafında düzenlenen ögeler ile oluşturulur. – Örn: Endüstri

RADYAL SIMETRI: MIMARI

RADYAL SIMETRI: DOĞA

RADYAL SIMETRI: DOĞA

SIMETRI Doğa çıkışlı çini motifleri. . .

SIMETRI Doğa çıkışlı çini motifleri. . .

SIMETRI Doğa çıkışlı hat sanatı örnekleri. . .

DENGE: SIMETRI • Yakın simetri – Tam olarak simetri oluşturmayan ögelerin kullanımı ile oluşturulur. – Sanatta diğer simetri türlerine kıyasla daha sık karşımıza çıkar.

YAKIN SIMETRI: RESIM Vincent van Gogh : Yıldızlı Gece, 1889

ORAN-ORANTI Tate Modern, Turbine Hall (Rachel Whiteread)

ORAN-ORANTI Tate Modern, Turbine Hall (Doris Salcedo)

ORAN-ORANTI Tate Modern, Turbine Hall (Anish Kapoor)

RITM Paul Klee, 1923.

VURGU • Vurgu, tasarımda odak noktası, veya ritmde veya örüntüde kesinti anlamına gelir. • Genellikle kompozisyonlarda birincil veya ana, ve ikincil vurgular bulunur. • Bu fotoğraftaki vurgu, odak noktası haline gelen kontrast çizgilerdir. . .

VURGUNUN GALERI MEKANINDA KULLANIMI � Vurgu, mekanla “uyumsuz” gibi görübilecek ölçülerdeki yapıtların düzenlenmesi ile verilebilir. . .

BÜTÜNLÜK • Bütünlük, tüm tasarım prensiplerini özetleyen ve sarmalayan prensiptir. • Bütünün tutarlılığı, harmonisi ile ilgilidir. • Bütünlük; renk, form, örüntü (tekrar eden motifler) tutarlılığı ile sağlanabileceği gibi, tema bütünlüğü ile de sağlanabilir. . . Form , renk veya ton. . .

KAYNAKLAR • Toktaş, P. (2014) Güzel Sanatlar Fakültelerinde Temel Sanat Eğitimi. Gece Kitaplığı • Civciv, E. (2015) Temel Tasarım ve Tasarım İlkeleri. Akademisyen Kitabevi. • Harris, P. & Ambrose, G. (2013) Grafik Tasarımda Renk. Literatür Yayıncılık • Vienne, V. & Heller, S. (2017) Grafik Tasarımı Değiştiren 100 Fikir. Literatür Yayıncılık NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©