Mycoplasma ve Ureaplasma ve Ricketsiaceae Ricketsiaceae Daha nceleri

Mycoplasma ve Ureaplasma ve Ricketsiaceae

Ricketsiaceae Daha önceleri Rickettsia, Ehrlichia ve Coxiella cinsi bakteriler Ricketsiaceae familyası içinde sınıflandırılsalar da, DNA sekans analizleri sonucu bunların farklı familyalara ait oldukları anlaşılmıştır Bu bakterilerin ortak özellikleri Ø gram negatif Ø basil morfolojisinde Ø aerop ve Ø zorunlu hücre içi bakteriler olmasıdır

Ricketsiaceae Bunlar Ø çok küçük, Ø zorunlu hücre içi paraziti olan, Ø sadece ökaryot hücrelerin sitoplazmalarında üreyebilen ve Ø gram negatif hücre duvarı yapısı olsa da, Gram boyası ile boyanamayan mikroorganizmalardır

Ricketsiaceae Bu özellikleri nedeniyle virüslere benzetilmişlerdir Ancak, Ø gram negatif bakterilerin hücre duvarı yapısına sahip olmaları Ø hem RNA hem de DNA içermeleri Ø enerji ve protein sentezlerini yapacak enzimlerinin bulunması Ø ikiye bölünerek çoğalmaları Ø antibakteriyel ilaçlardan etkilenmeleri nedeniyle virüslerden ayrılırlar ve bakteri olarak kabul edilirler

Ricketsiaceae Rickettsia, Ehrlichia ve Coxiella cinsi bakterilerin hücre duvarları gram negatif bakterilerinkine benzer Ancak, peptidoglikan tabakaları çok incedir ve lipopolisakkaritlerinin endotoksin aktivitesi çok azdır Tümü Giemsa veya Gimenez boyaları ile boyanabilir, ancak Gram boyası ile çok zayıf bir şekilde boyanırlar

Ricketsiaceae Hücre içinde yaşadıkları için sentetik besiyerlerinde üretilemezler Üremeleri için Ø embriyonlu yumurtaların sarı keseleri Ø hücre kültürleri veya Ø deney hayvanları kullanılır

Ricketsiaceae Kendi protein sentezlerini yapabilmeleri ve kendi ATP'lerini üretebilme yetenekleri nedeniyle neden zorunlu hücre içi paraziti oldukları tam anlaşılamamıştır Bu bakterilerin zorunlu olmadıkları halde konak hücre Ø ATP'lerini kullandıkları, Ø koenzim A ve bazı aminoasitlerininden yararlandıkları tahmin edilmektedir

Ricketsiaceae Tümü zorunlu hücre içi paraziti olsalar da, hücre içinde yaşadıkları yerler birbirlerinden farklıdır Hücre içinde Ø Rickettsia'lar sitoplazma içinde serbest olarak, Ø Coxiella ve Ehrlichia ise sitoplazmik vakuoler içinde çoğalırlar Bakteriler hücre içine indüklenmiş fagositoz ile girerler

Ricketsiaceae Rickettsia'lar, Ø fagosite edildikten sonra salgıladıkları fosfolipaz A ile fagozomu parçalar ve Ø sitoplazma içine geçerek serbest halde ve Ø ikiye bölünme süreleri 9 12 saat sürecek şekilde çoğalırlar

Ricketsiaceae Coxiella türleri Ø hücre içine girdikten sonra aside olan dayanıklılığı nedeniyle fagolizozomlar içinde yaşayabilirler Ehrlichia türleri Ø eğer fagozom ve lizozom füzyonu gerçekleşir ve fagolizozomlar oluşursa ölürler

Lekeli ateş grubu Rickettsia rickettsii Ø Mikroorganizmanın hücre içinde çoğalması ve Ø endotel hücrelerinde ve kan damarlarında hasar oluşturması sonucu hastalıkları ortaya çıkar Herhangi bir toksin salgılamaz ve enfeksiyonlarında konak hücre bağışık yanıtının rolü yoktur R. ricketsii Kayalık Dağlar benekli ateşinin (Rocky Mountains spotted fever) etkenidir

Lekeli ateş grubu Hastalık en sık Ø kenelerin en aktif olduğu dönem olan Nisan, Eylül ayları arasında görülür ve Ø Kuzey ve Güney Amerika'da endemik olarak bulunur İnsana erişkin kenelerin kan emmesi sonucu bulaşır

Lekeli ateş grubu Tanı amacıyla Ø biyopsi örnekleri n n Giemsa veya Gimenez boyaları ile veya floresan işaretli antikorlarla boyanabilir doku kültürleri veya embriyonlu yumurtada kültürü yapılabilir Ø riketsiyal antijenleri aramaya yönelik direkt floresan yöntemi oldukça özgül ve hızlı testlerdir Ø

Lekeli ateş grubu En sık kullanılan tanı yöntemi Ø serolojiktir ve kompleman birleşmesi Ø indirekt floresan antikor veya lateks aglütinasyon yöntemi ile kanda R. rickettsii'ye karşı oluşmuş antikorlar saptanabilir

Lekeli ateş grubu Rickettsia'ların polisakkarit yapısındaki bazı antijenleri ile Proteus'ların X kökenleri adı verilen bakterilerin O antijenleri ortaktır Proteus X suşlarının antijen olarak kullanılması ile yapılan ve riketsiyozların tanısında kullanılan bu aglütinasyon reaksiyonlarına Weil-Felix reaksiyonu adı verilir Ø Weil Felix testi, duyarlılığı ve özgüllüğünün düşük olması nedeniyle, günümüzde Rickettsia enfeksiyonlarının tanısı için önerilen bir yöntem değildir

Lekeli ateş grubu Rickettsia akari Ø Rickettsia çiçeğinin etkenidir Ø ABD, Rusya ve Afrika'nın bazı bölgelerinde endemik olarak bulunur Ø Kemirici hayvanlar ve akarlar hastalığın rezevuarıdır Rickettsia conori Ø Akdeniz (Marsilya) ateşi etkenidir

Tifüs grubu Rickettsia prowazekii Ø Epidemik tifüs (bit kaynaklı tifüs) ve Brill Zinser hastalığının etkenidir Ø İnsan biti (Pedieulus humanus) aracılığı ile bulaşır Rickettsia'lar bitler içinde 3 4 hafta yaşayabilirler Bu nedenle bitler yumurtaları ile yavrularına Rickettsia'ları bulaştıramazlar

Tifüs grubu R. prowazekii bitlerin dışkılarında bulunur, tükürüklerinde yoktur Bitler insandan kan emerken, aynı zamanda dışkılarlar Dışkıda bulunan Riekettsia'lar ya bitin ısırdığı yerden, ya da kaşınma ile deride tırnakların açtığı çiziklerden vücuda girerler Vücuda girdikten sonra giriş yerinde çoğalarak kana karışırlar

Tifüs grubu R. prowazekii enfeksiyonlarının tanısında Ø mikroskopik inceleme (Giemsa, Macchiave. IJo, Gimenez boyaları) Ø embriyonlu yumurta veya doku kültürlerine ekim ve bakterinin üretilmesi, Ø hayvan inokülasyonları (en duyarlı hayvan kobaydır), Ø antikor aramaya yönelik n Weil Pelix, mikroag. Iütinasyon deneyleri (Weil reaksiyonu) ve kompleman birleşmesi eskiden kullanılan testlerdir

Tifüs grubu Günümüzde kullanılan yöntemler de serolojiktir ve Ø indirekt tloresan antikor, Ø lateks aglütinasyonu veya Ø ELISA ile R. prowazekii'ye karşı vücutta oluşan antikorlar aranır

Tifüs grubu Rickettsia typhi Endemik tifüs (fare tifüsü, pire tifüsü) hastalığının etkenidir Hastalığın rezervuarı, başta fareler olmak üzere kemirici hayvanlardır Hasta farelerden enfekte kanı emen pirelerin dışkılarında Rickettsia'lar bulunur Pire dışkısının ısırık yerinden ya da derideki diğer çatlaklardan vücuda girmesi ile hastalık insana bulaşır

Tifüs grubu Tanı yöntemleri ve tedavisi de epidemik tifüs ile aynıdır

Tifüs grubu Rickettsia tsutsugamushi Çalılık ateşi tifüsü etkenidir Hastalık Asya, Kuzey Avustralya ve Pasifik adalarında endemik olarak bulunmaktadır İnsana akarlar (mite) ısırması ile bulaşır 6 18 günlük inkübasyondan sonra ani yükselen ateş, şiddetli baş ağrısı ve miyalji ile başlar Hastaların yaklaşık yarıya yakınında gövdeden başlayıp ekstremitelere yayılan makülopapüler döküntüler ortaya çıkar

Tifüs grubu Tanısı epidemik tiflis ile aynıdır Duyarlı deney hayvanları farelerdir

Q Ateşi grubu Coxiella burnetii Epidemiyolojik özellikleri Rickettsia'lardan çok farklıdır C. burnetii dış ortam koşullarına oldukça dayanıklıdır ve toprakta yıllarca canlı kalabilir Pastörizasyona dirençlidir ve bu durum hastalığın yayılması açısından çok önemlidir

Q Ateşi grubu Hastalığın primer rezervuarı koyunlar, sığırlar ve keçilerdir Çok sayıda artoropod da C. burnetii'nin vektörü olabilir Ancak bu artrapodlar hastalığın rezervuarı olan koyun, sığır gibi hayvanlar arasında yayılmasından sorumludur

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Bu grup altında küçük ve hücre duvarı olmayan bakteriler bulunur

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Mycoplasma ve Ureaplasma'lar hücre dışında yaşayabilen en küçük bakterilerdir, Ø büyüklükleri poks virüslere oldukça yakındır Ø birçoğu bakterilerin tutulduğu 0. 45 μm çaplı bakteri yolojik filtrelerden geçebilirler Bu cinslere ait bazı türler solunum sistemi, bazıları da genitoüriner sistem enfeksiyonlarına yol açabilirler

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Bunun dışında Ø İnfertilite Ø spontan abortus Ø vaginit Ø servisit Ø epididimit ve Ø prostatit gibi bazı klinik durumlarda insanlardan izole edilebilirlerse de, bu türlerin bu hastalıklarla ilişkileri henüz tam olarak açıklanabilmiş değildir

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Mycoplasma ve Ureaplasma cinsleri Mycoplasmataceae familyası içinde sınıflandırılmaktadır Mycoplasma cinsi içinde 100'den fazla tür tanımlanmış olsa da, bunlardan sadece Ø M. pneumoniae Ø M. hominis Ø M. genitalium Ø M. fermentans ve Ø M. penetrans'ın insanlarda enfeksiyon oluşturduğu ya da bazı hastalıklarla ilişkili olabileceği gösterilmiştir

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Mycoplasma'lardan başlıca üreyi hidrolize edebilme özellikleri ile ayrılan Ureaplasma cinsinde altı tür bulunur Bunlardan sadece U. urealyticum'un insanda enfeksiyon yapar

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Mycoplasma'lar hücre dışında yaşayabilen en küçük bakterilerdir ve yaklaşık 0. 1 0. 3 μm çapındadırlar Diğer bakterilerden en önemli farklılıkları hücre duvarlarının olmamasıdır Bu nedenle Ø Gram ve diğer bakteriyolojik boyalarla boyanamazlar ve Ø hücre duvarı sentezini inhibe eden antibiyotiklerden etkilenmezler

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Bakteri hücresinin en dış bölümünü oluşturan sitoplazmik membranları üç tabakalı ve şekli değişebilen bir yapı olduğu için Ø pleomortik filamender, yuvarlak, yıldızsı veya oval şekillerde gözlenebilirler

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Zorunlu aerop olan M. pneumoniae dışındaki tüm türler fakültatif anaeroptur Bu bakterileri laboratuarda in vitro koşullarda üretmek mümkündür

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Bu bakterilerin kendileri gibi, genomunu oluşturan genetik materyal de oldukça küçüktür Ø Düşük genetik IQ'lu mikroorganizmalar olarak Ø Buna bağlı olarak biyosentez yetenekleri de oldukça sınırlıdır Ø Kültürleri sadece zenginleştirilmiş besiyerlerinde yapılabilir

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Zenginleştirmede kullanılan maddelerin en önemlisi besiyerlerine hayvan serumları eklenerek elde edilen steroldür Mycoplasma'lar sitoplazmik membranlarında kolesterol içeren tek bakteri grubudur

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Özgül besiyerlerinde Mycoplasma'lar yaklaşık bir haftada gözle görünür koloniler oluştururlar Ø En yavaş üreyen türlerden birisidir n n M. pneumoniae'nin ikiye bölünme süresi altı saat Yaklaşık bir haftada homojen, granüler koloniler oluşturur

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Diğer tüm Mycoplasma'ların kolonileri Ø kabarık orta bölümü ve ince kenarlı dış sınırları ile tipik olarak sahanda yumurta görünümündedir

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA M. pneumoniae'nin en önemli virülans faktörünün PI proteini Ø P 1 proteini epitelial hücrelerin yüzeyinde bulunan spesifik glikoprotein reseptörler ile etkileşerek solunum yollarına tutunmasını sağlar Ø P 1 proteini olmayan suşlar solunum sistemine tutunamaz ve P 1 proteinine karşı oluşan antikorlar bakterinin aderansını engeller

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Ancak M. pneumoniae solunum sistemi mukozasını invaze etmez, sadece silier aktiviteyi inhibe eder Ø Sonuçta bakteri alt solunum yollarına yayılarak mekanik irritasyona yol açar ve persistan öksürük tablosu ortaya çıkar M. homillis ayrıca sülfatlı glikolipidlere de bağlanabilmektedir Ø Bu lipidlerin insan ürogenital sisteminde bol olarak bulunması nedeniyle, M. hominis özellikle bu vücut bölgelerinde enfeksiyona neden olmaktadır

MYCOPLASMA ve UREAPLASMA Tüm Mycoplasma'lar içinde sadece U. urealytcum üreaz enzimine sahiptir Ayrıca U. urealytcum fosfolipidleri hidrolize ederek araşidonik asit salınımına neden olan fosfolipaz enzimleri de üretmektedir Fosfolipaz enzimleri ayrıca U. urealytcum'un neden olduğu fetal akciğer hastalıklarında da roloynamaktadır

Mycoplasma pneumoniae M. pneumoniae primer atipik pnömoninin etkenidir Enfeksiyonları tüm dünyada yaygındır ve görülme sıklığı kış aylarında artan pnömokok veya virüs pnömonilerinden farklı olarak, yılın her döneminde eşit sıklıkta ortaya çıkabilir Mycoplasma pnömonileri en sık okul çağındaki çocuklarda ve genç erişkinlerde görülür ve bu bakteri 5 15 yaşlar arasında ortaya çıkan pnömonilerin en sık karşılan etkenidir

Mycoplasma pneumoniae Diğer enfeksiyonları. M. pneumoniae'nin diğer enfeksiyonları oldukça hafif seyirli olan farenjit, trakeobronşit, bronşiolit sendromudur

Diğer Mycoplasma türleri ve U. urealyticum Mycoplasma ve Ureaplasma'ların genital sistem enfeksiyonlarındaki yerlerini belirlemede en önemli sorun, M. hominis ve U. urealyticum'un aynı zamanda normal flora üyesi de olabilmeleridir M. hominis, M. genitalium ve U. urealyticum asemptomatik kadın ve erkeklerin genital sistemlerinde kolonize olabilir

Diğer Mycoplasma türleri ve U. urealyticum Cinsel olarak aktif erişkin erkek ve kadınların yaklaşık Ø %15'i M. hominis ile, Ø %45 75'i de U. urealyticum ile kolonize durumdadır M. fermentans AIDS ile ilişkili birçok klinik tablodan sorumlu tutulmaktadır

Tanısında mikroskopik inceleme genellikle yararlı değildir Mycoplasma'ların hücre duvarları olma dığı için Gram ve diğer bakteriyolojik boyalar ile boyanamazlar Yavaş sonuç alınması nedeniyle kültür de çok tercih edilen bir yöntem değildir M. pneumoniae kültürü için zengin ve özel besiyerleri kullanılır

Tanı M. pneumoniae kobay eritrositlerini absorbe etme yeteneğine sahip tek Mycoplasma türüdür Ø Katı besiyerlerinde oluşturduğu ve çevresi eritrositler ile çevrili kolonileri tipiktir Genital mikoplazmalardan M. hominis ve U. urealyticum, M. pneumoniae'ye göre daha ko. Iay ve çabuk ürer M. hominis fakültatif anaeroptur ve 1 4 günde koloni. Ieri görünür ha. Ie ge. Iir

Tanı M. pneumoniae dışındaki tüm Mycoplasma ko. Ionileri kabarık orta bölümü ve ince kenarlı dış sınırları ile tipik olarak sahanda yumurta görünümündedir U. urealyticum üremek için üreye gereksinim duyar, ancak alkali ortamlarda yaşayamaz Bu nedenle besiyerlerine üre eklenmelidir Ancak bakteri üreyi parçalayıp alkali ortam oluşturacağı için, kendini öldürmesi besiyerine tampon maddeler konularak engellenmelidir M. genitalium ise en yavaş üreyen türdür ve kolonilerinin görünür hale gelmesi aylar sürebilir

Tanı Mycoplasma'ların direkt mikrobiyolojik tanısı amacıyla kültür dışında vagina. I sekresyon. Iarda direkt olarak M. hominis'i saptamaya yönelik indirekt floresan antikor (l. FA) testi, DNA prob teknikleri ve PZR gibi nük. Ieik asit amplifikasyon yöntemleri de kullanılmaktadır M. pneumoniae enfeksiyonlarının tanısı amacıyla en sık kullanılan yöntem klinik ve serolojik bulguların birlikte değerlen dirilmesidir

Tanı Ancak, sağlıklı erişkinlerin çoğunun serumlarında M. hominis ve U. urealyticum'a karşı oluşmuş antikorlar bulunduğu için, antikor aramaya yönelik serolojik testler genital mikoplazma enfeksiyonlarının tanısında pek değerli değildir

Tanı M. pneumoniae enfeksiyonlarının tanısının desteklenmesi amacıyla en yaygın kullanılan nonspesifik test soğuk antikorların aranmasıdır M. pneumoniae enfeksiyonu sırasında eritrositler, beyin, akciğer ve karaciğer hücrelerine karşı otoantikorlar oluşabilir

Tanı Bunlardan eritrositlere karşı oluşan antikorlara soğuk aglütininler adı verilir Soğuk aglütininler O grubu eritrositlere karşı oluşan Ig. M yapısındaki antikorlardır ve eritrositleri +4 C’de aglütine ederler, ancak bu aglütinasyon 37 C’de görülmez

Tanı Soğuk aglütininler hastalığın başlangıcından yaklaşık yedi gün sonra yükselirler ve 4 5 hafta içinde pik seviyelerine ulaşırlar Yaklaşık beş ay sonra da saptanamayacak düzeylere gerilerler Ancak bu testin M. pneumoniae pnömonisi olan hastaların sadece %50'sinde pozitif sonuç verdiği ve nonspesifik olduğu unutulmamalıdır

Tanı Mycoplasma pnömonisi tanısı amacıyla en sık kullanılan özgül serolojik test kompleman birleşmesidir Bu test ile özellikle Ig. M yapısındaki antikorlar aranabilmektedir Test enfeksiyonunun başlangıcından 7 10 gün sonra pozitifleşir ve 6 hafta boyunca yüksek titrelerde pozitif kalır Kompleman birleşmesi dışında, M. pneumoniae'ye karşı vücutta oluşmuş özgül antikorların araştırılmasına yönelik enzim immün assay (EIA) gibi testler de yaygın olarak kullanılmaktadır