KENT SOSYOLOJS Kentleme Prof Dr Erol Demir Ankara

KENT SOSYOLOJİSİ Kentleşme Prof. Dr. Erol Demir Ankara Üniversitesi Sosyoloji Bölümü erol. demir@humanity. ankara. edu. tr

Kentleşme – Ders İçeriği �Kentleşme kavramı �Kentleşmenin özellikleri �Kentleşmenin nedenlerine yönelik yaklaşımlar �Türkiye’de kentleşme

Kentleşme � Kentleşme yeni bir olgu değildir, insanlığın avcı ve toplayıcı yaşamdan kurtularak giderek yerleşik hale gelmesi ve kentler yaratmasıyla başlar. �Modern sanayi toplumu artık kentsel toplum olarak kabul edilebilir.

Kentleşme �Dar anlamda: kentin nüfusunun artması ve kentsel alanın büyümesi, �Geniş anlamda: -Kentin fiziksel ve nüfus büyümesine paralel olarak ekonomik ve sosyal olarak kentsel fonksiyonların gelişmesidir. -Ülke düzeyinde kent sayısı ve kentsel nüfusun artması anlamına da gelmektedir.

Kentleşme �Kentleşmenin özellikleri: ◦ bir nüfus birikim sürecidir. Nüfus birikimi ya doğal nüfus artışı ya da göçlerle meydana gelir. ◦ işbölümü ve uzmanlaşma, sanayileşme ve ekonomik gelişme yaratan bir süreçtir.

Kentleşme �Kentleşmenin özellikleri: ◦ insan davranış ve ilişkilerinde kente özgü bir değişme (kent kültürü) yaratır. ◦ daha geniş düzeyde ülkede kent sayısını ve kentsel nüfusun artmasına işaret eder.

Kentleşme �Jacobs, Çatalhöyük’ün insanlığın ilk kenti olduğunu ve ilk kentleşmenin de burada gerçekleştiğini söyler. ◦ Çatalhöyük o. Verimlilik o. Avcılık ve toplayıcılık o. Doğa ve iklimin çekici özellikleri oİlkel tarım aletlerinin icadı o. Bu ilkel tarım aletlerinin sanayisi o. Tarımsal üretimin ve köylerin oluşumuna katkı (Öğdül: 2002: 45 -50)

Kentleşme �Kentleşmenin nedenleri: a. Nedenlere göre kentleşme: �kentleşmeyi harekete geçiren toplumsal faktörler ön plandadır. �ekonomik, teknolojik, siyasal ve sosyal-psikolojik faktörler

Kentleşme �Kentleşmenin nedenleri: b. Kentleşmenin oluşumunu, farklı coğrafi kategorilerle karşılaştırmalı olarak itici ve çekici koşullar çerçevesinde değerlendiren yaklaşım �Kırdan kente & bölgeden bölgeye göçün itici ve çekici nedenleri �Aracı nedenler

Kentleşme �Kentleşmenin nedenleri: c. Gönüllü ve zorunlu göçler �Göçe karar vermedeki iradi ve yapısal faktörler �Yapı-aktör tartışmaları

Kentleşme Türkiye’de kentleşmenin ele alınma biçimi: ◦ Balkanlaşma göçleri; ◦ Kentleşme göçleri; ◦ Kentler arası göç; ◦ Yaşam güzergahları, biçiminde dört dönem ve kategori içinde ele alınmaktadır. (Tekeli, 1982)