HAVZA MESLEK YKSEKOKULU SALII VE GVENL PROGRAMI SG

HAVZA MESLEK YÜKSEKOKULU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROGRAMI İSG 215 -Uyarı İşaretleri ve Levha Standartları Öğr. Gör. Halil YAMAK

TS ISO 3864 -1/Haziran 2007 (1) İSG 215 -Uyarı İşaretleri ve Levha Standartları Hafta-11

TS ISO 3864 -1/Haziran 2007 Grafik semboller - Emniyet ile ilgili renk ve işaretler Bölüm 1: İş yerleri ve halka açık alanlardaki emniyet işaretleri için tasarım prensipleri

Giriş Emniyet bilgisinin anlaşılmasını sağlamada mümkün olduğu kadar kelimelerin kullanımına az bağlı olması için emniyet bilgisinin iletilmesi sisteminin standard hâle getirilmesi ihtiyacı bulunmaktadır. Uluslararası ticaret, seyahat ve iş gücü dolaşımındaki sürekli artışın bir sonucu olarak, emniyet bilgisi aktarımı için evrensel bir iletişim metodu tesis etmek zorunlu hâle gelmiştir. Standard hâle getirmekteki eksiklik karışıklığa ve hatta kazalara yol açabilir. Emniyet bilgisi sağlayan bütün sistemler için eğitim önemli bir bölümdür. Emniyet renkleri ve emniyet işaretleri bütün emniyet bilgi sistemleri için önemli olsa da, uygun çalışma metotlarının kullanımı, talimatlar ve kaza önleyici tedbirler ve eğitimin yerini alamaz.

Kapsam Bu standard, kaza önleme, yangından korunma, sağlık tehlike bilgileri ve acil durum tahliyesi amacıyla iş yerleri ve halka açık yerlerde kullanılacak emniyet işaretleri için emniyet tarif renkleri ve tasarım prensiplerini kapsar. Bu standard ayrıca, emniyet işaretleri içeren standardlar geliştirirken kullanılacak temel prensipleri kapsar. ISO 3864’ün bu bölümü, iş yerlerine, emniyetle ilgili soruların yöneltilebileceği bütün yerler ve bütün sektörlere uygulanabilir. Ancak, demir yolu, kara yolu, nehir, deniz ve hava trafiğini yönlendirmek için kullanılan işaretleme ve genel anlamda, farklılık arz edebilecek bir düzenlemeye konu olan sektörlere uygulanamaz.

Terimler ve tarifler Geri yansıtma katsayısı R’ Gözlem yönünde düzlem geriye yansıtıcı malzemenin <düzlem geriye yansıtıcı yüzey> aydınlanma yoğunluğunun (Ι) ışığın yönüne dik bir düzlemde bulunan geriye yansıma yüzeyindeki aydınlanma (E┴) ile bu yüzeyin alanının (A) çarpımına oranı Birleşik malzeme Işıksal ışıma (fotolümünesan) ve geri yansıtma özelliği olan malzemelerin optik özelliklerini birleştiren malzeme.

Terimler ve tarifler Kritik ayrıntı Bulunmadığında, grafik sembolün anlaşılamayacağı grafik sembolün bir elemanı Floresan Yayılan optik radyasyonun ışık tarafından uyarılan enerji seviyesinden daha alt bir seviyeye dönüştüğü ışıksal ışıma, bu dönüşümler genellikle uyarılmadan sonra 10 ns içerisinde gerçekleşir.

Terimler ve tarifler Işık yoğunluğu karşıtlığı, k L 1’in L 2’den büyük olduğu durumlarda karşıt renk L 1’in ışık yoğunluğunun emniyet rengi L 2’nin ışık yoğunluğuna oranı Işık yoğunluğu faktörü Belirli bir yöndeki yüzey elemanın ışık yoğunluğunun benzer biçimde aydınlatılan mükemmel bir yansıtıcı veya iletici difüzörün ışık yoğunluğuna oranı

Terimler ve tarifler Işıl ışıma Bir malzemedeki atomlar, moleküller veya iyonların, ısıl uyarının dışında bir enerji tarafından uyarılması sonucu, aynı sıcaklık derecesinde bu malzemenin, belirli dalga boyları veya spektrum bölgelerindeki ısıl ışımasına neden olan bu parçacıkların oluşturduğu optik radyasyon yayımı Sıradan malzeme Geriye yansıma veya ışıl ışıma özelliği olmayan malzeme

Terimler ve tarifler Geri yansıtan malzeme Gelen radyasyonu yaklaşık olarak geldiği yönün aksine yansıtan malzeme Fosfor ışıma Ara enerji seviyelerindeki depolanan enerjinin gecikmeli ışıksal ışıması. Işıksal ışıma Optik radyasyonun absorpsiyonunun yol açtığı ışıl ışıma.

Terimler ve tarifler Emniyet rengi Emniyet anlamı verilen özel niteliklere sahip renk. Emniyet işaretlemesi Bir emniyet mesajı iletmek veya göze çarpan bir nesne veya konumu ortaya koymak için emniyet renkleri ve/veya emniyet karşıt renklerinin kullanımını benimseyen işaretleme.

Terimler ve tarifler Emniyet işareti Bir renk ve geometrik şekil birleşimiyle elde edilen ve grafik sembollerinin tamamlayıcı edilmesiyle özel bir emniyet mesajı veren genel emniyet mesajı sunan işaret. Tamamlayıcı işaret Başka bir işareti destekler nitelikte olan ve asıl amacı tamamlayıcı açıklama sağlamak olan işaret.

Emniyet renkleri ve emniyet işaretlerinin amacı • • Emniyet renkleri ve emniyet işaretlerinin amacı emniyeti ve sağlığı etkileyen nesneler ve durumlara hızlı bir şekilde dikkat çekmek ve belirli bir mesajın hızlı bir şekilde anlaşılmasını sağlamaktır. Emniyet işaretleri sadece emniyet ve sağlıkla ilgili talimatlar için kullanılmalıdır.

Geometrik şekiller ve emniyet renklerinin genel anlamı Emniyet işaretleri için geometrik şekiller, emniyet renkleri ve karşıt renklere verilen genel anlam Çizelge 1’de verilmektedir.

Çizelge 1 - Geometrik şekiller, emniyet renkleri ve karşıt renklerin genel anlamı

Emniyet işaretlerinin geliştirilmesinde kullanılacak standardizasyon ve tasarım prensipleri işlemleri ISO 7010’a gelecekteki olası tamamlayıcılar için emniyet işaretlerine yönelik grafik sembollerin geliştirilmesi işlemleri, iletilecek özel mesajın açıkça tarif edilmesi ve emniyet işaretlerinin standardizasyonu için başvuru formunun tamamlanması için gerekli diğer ayrıntılarla başlamalıdır. Önerilen işaret çeşitleri bu standardın renk, geometrik şekil ve diğer kriterlerine göre tasarlanmalıdır. Başvuru formunun ISO/TC 145’e iletilmesinin ardından, ISO kaynakları içerisinde ve üye ülkelerde mevcut semboller ve diğer çeşitler için ulusal ve uluslararası kaynaklarda bir araştırma başlatılır. Sadece bir çeşidin tarif edildiği durumda, üye ülkelerden grafik tasarımcılar başka alternatifler sunmaları yönünde teşvik edilmelidir.

Emniyet işaretlerinin yerleştirilmesi Genel Emniyet renkleri, karşıt renkler ve geometrik şekiller (Madde 5) beş temel emniyet işaret tipini (1’den 7’ye kadar olan Maddeler) elde etmek için sadece aşağıdaki birleşim şekillerinde kullanılmalıdır. Arzulanan belirli bir anlamı belirtmek için bir grafik sembolün bulunmadığı durumlarda, anlam tercihen uygun genel işaret ile birlikte bir tamamlayıcı işaret (8’den 16’ya kadar olan Maddeler) kullanılarak elde edilmelidir.

Emniyet işaretlerinin yerleştirilmesi Emniyet ve/veya tamamlayıcı işaret ve çevre arasında karşıtlık elde etmek için sınırlar önerilmektedir. Sınırın değeri, 1’den 9’a kadar olan Şekillerde gösterildiği gibi geometrik şeklin 0, 025’den 0, 05’ine kadar olan miktardadır ve dikdörtgen şekiller için “as” boyutları kullanılır. Uygulamada % 5’lik bir toleransla birlikte, d, ds’ye ve b, bs’ye eşittir. Bütünüyle ışıklandırılan emniyet işaretlerinin sınırları karşıt renkten daha büyük bir ışık yoğunluğuna sahip olmamalıdır.

Yasaklama işaretleri Şekil 1’de verilen yerleştirme kurallarına uygun olmalıdır. Şekil 1 - Bir yasaklama işareti için yerleştirme kuralları

Yasaklama işaretleri İşaretin rengi aşağıda verildiği gibi olmalıdır: Arka zemin rengi Beyaz Dairesel şerit ve köşegen çubuğu Kırmızı Grafik sembol Siyah Sınır Beyaz Kırmızı emniyet rengi bütün işaretin en azından % 35’ini kaplamalıdır.

Zorunlu eylem işaretleri Şekil 2’de verilen yerleştirme kurallarına uygun olmalıdır. Şekil 2 - Bir zorunlu eylem işareti için yerleştirme kuralları

Zorunlu eylem işaretleri İşaretin rengi aşağıda verildiği gibi olmalıdır: Arka zemin rengi Mavi Grafik sembol Beyaz Sınır Beyaz Mavi emniyet rengi bütün işaretin en azından % 50’sini kaplamalıdır.

Uyarı işaretleri Uyarı eylem işaretleri Şekil 3’te verilen yerleştirme kurallarına uygun olmalıdır. Şekil 3 - Bir uyarı eylem işareti için yerleştirme kuralları

Uyarı işaretleri İşaretin rengi aşağıda verildiği gibi olmalıdır: Arka zemin rengi Sarı Üçgen Şerit Siyah Grafik sembol Siyah Sarı emniyet rengi bütün işaretin en azından % 50’sini kaplamalıdır.

Emniyet kuralı işaretleri Şekil 4 veya Şekil 5’te verilen yerleştirme kurallarına uygun olmalıdır. Şekil 4 - Kare şeklinde bir emniyet kural işareti için yerleştirme kuralları Şekil 5 - Dikdörtgen şeklinde bir emniyet kural işareti için yerleştirme kuralları

Emniyet kuralı işaretleri İşaretin rengi aşağıda verildiği gibi olmalıdır: Arka zemin rengi Yeşil Grafik sembol Beyaz Sınır Beyaz Yeşil emniyet rengi bütün işaretin en azından % 50’sini kaplamalıdır.