1 Konu 3308 SAYILI MESLEK ETM KANUNUNDA BELRTLEN

1

Konu 3308 SAYILI MESLEKÎ EĞİTİM KANUNUNDA BELİRTİLEN ADAY ÇIRAK, MESLEK EĞİTİMİ, MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM SIRASINDA STAJ GÖREN, MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖERETİM SIRASINDA TAMAMLAYICI EĞİTİM YA DA ALAN EĞİTİMİ GÖREN ÖĞRENCİLERE AİT SİGORTALI İŞE GİRİŞ-ÇIKIŞ İŞLEMLERİ, APHB DÜZENLENMESİ VE UYGULAMA 2

Tanımlar Sosyal sigortalar: Kısa ve uzun vadeli sigorta kollarını, Kısa vadeli sigorta kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası kollarını, Uzun vadeli sigorta kolları: Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kollarını, Sigortalı: Kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kolları bakımından adına prim ödenmesi gereken veya kendi adına prim ödemesi gereken kişiyi, Genel sağlık sigortası: Kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı, 3

Tanımlar Bakmakla yükümlü olduğu kişi: 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan; a) Eşini, b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarını, c)Geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babasını, 4

5510 SK-İşyeri Tanımı/ İşyeri Bildirgesi İşyeri; sigortalı sayılanların maddi olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerlerdir. (5510 Sk/11 md. -4857 İş/2 mad. ) Sigortalı işçi çalıştıranlar çalışanlarını SGK‘ya bildirmekle yükümlüdürler. İşverenler sigortalıların işe girişini, prim belgelerini, işten ayrılışlarını Sosyal Güvenlik Kurumu‘na internet ortamında bildirmesi gerekir. Bu bildirimler için SGK ‘dan işyeri sicil numarası ve e-bildirge şifresi alınması gerekmektedir. İşyeri Bildirgesinin Verilmesi Gereken Süre; 5510 sayılı Kanunun 4 -1/ (a) ve (c ) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işverenlerin, işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihte Kuruma vermeleri gerekmektedir. 5

Sigortalı Çalışmaya Başlanılan Tarih veya Kanun Kapsamına Alınış Tarihi Çalışan Sigortalı Sayısı 6

İşyeri Tescili İçin Gerekli Belgeler İşyeri bildirgesi E-Bildirge Başvuru Formu İşveren/İşveren Vekili Kimlik Fotokopisi İşveren (Okul Müd. ) Atama Yazısı İşveren Tarafından Verilecek Yetki Üst Yazısı 7

İşyeri Bildirgesini Öngörülen Sürede Kuruma Verilmemesi Ø bildirgeyi, Kurumca belirlenen şekle ve usulüne uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde, anılan ortamda göndermeyenler veya bu Kanunda belirtilen süre içinde Kuruma vermeyenlere; Ø Kamu idareleri ile bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı tutarında, İdari Para Cezası uygulanır. 8

Tehlike Sınıfı İşyerleri, çalışma alanlarına göre belli tehlike sınıflarına ayrılır. Böylece alınması gereken önlemleri sınıflandırmak ve çalışmalarını gerçekleştirmek daha kolay olur. Ø Tehlike sınıfları 3 adettir; Ø Çok tehlikeli, Tehlikeli ve Az Tehlikeli. 9

Nace Kodu erinin Ø belirlenmesi belli bir kodlama sistemi ve oluşturulan liste ile belirlenir. Bu sistem NACE olarak adlandırılır. Avrupa’da ekonomik alandaki çalışmalarla ilgili istatistiklerin üretimi ve genişletilmesi amaçlanan bu başvuru kaynağının Türkçe açılımı; Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması olarak geçmektedir. Ø değildir. İş güvenliği açısından tehlike sınıflandırılmasına temel sağlamak amacı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından hazırlanmıştır ve kontrolü, düzenlemesi gerçekleştirilmektedir. 10

NACE KODLARI ÖRNEK LİSTE 85. 31. 12 85. 31. 13 85. 31. 14 85. 31. 16 85. 32. 10 Genel ortaöğretim Kamu kurumları tarafından verilen genel ortaöğretim (lise) faaliyeti (engellilere yönelik verilen eğitim hariç) Kamu kurumları tarafından verilen fiziksel veya zihinsel engellilere yönelik genel ortaöğretim (lise) faaliyeti Özel öğretim kurumları tarafından verilen genel ortaöğretim (lise) faaliyeti (engellilere yönelik verilen eğitim hariç) Özel öğretim kurumları tarafından verilen fiziksel veya zihinsel engellilere yönelik genel ortaöğretim (lise) faaliyeti Teknik ve mesleki orta öğretim Kamu kurumları tarafından verilen fiziksel veya zihinsel engellilere yönelik teknik ve mesleki ortaöğretim (lise) faaliyeti Az Tehlikeli Az Tehlikeli 85. 32. 11 Kamu kurumları tarafından verilen teknik ve mesleki ortaöğretim (lise) faaliyeti (engellilere yönelik verilen eğitim hariç) Tehlikeli 85. 32. 12 Özel öğretim kurumları tarafından verilen fiziksel veya zihinsel engellilere yönelik teknik ve mesleki ortaöğretim (lise) faaliyeti Az Tehlikeli 85. 32. 13 Özel öğretim kurumları tarafından verilen teknik ve mesleki ortaöğretim (lise) faaliyeti (engellilere yönelik verilen eğitim hariç) Tehlikeli 85. 32. 14 85. 32. 15 85. 32. 16 85. 32. 90 Çıraklık eğitimi Ticari sertifika veren havacılık, yelkencilik, gemicilik, vb. kursların faaliyetleri Ticari taşıt kullanma belgesi veren sürücü kurslarının faaliyetleri Mesleki amaçlı eğitim veren diğer kursların faaliyetleri Tehlikeli Az Tehlikeli 11

Mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrencilerin SGK’ya Bildirim İşlemleri Ø 6764 sayılı kanun ile Mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler de iş kazası ve meslek hastalığı yönünden, bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası yönünden 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (b) bendi kapsamında sigortalı sayılmıştır. Ø Bu öğrencilerin işvereni 5510 sayılı Kanunun 87 nci maddesinin (e) bendine göre Milli Eğitim Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim gördükleri okullar veya kurumlar olacaktır. 12

Ø 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (b) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas günlük kazançlarının hesaplanmasında prime esas günlük kazanç alt sınırı dikkate alınmakta iken 6764 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde yapılan değişiklikle aday çırak, işletmelerde mesleki eğitim, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında staj, tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrencilerin prime esas kazançları ilgili kanunlarında öngörüldüğü şekilde belirleneceği hüküm altına alınmış ve 3308 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde bu tutar asgari ücretin yüzde ellisi olarak belirlenmiştir. 13

Ø sigortalıların prim oranı, prime esas kazançlarının % 6’sı olup bu oranının % 1’i kısa vadeli sigorta kolları, % 5’i genel sağlık sigortası primidir. 9/12/2016 tarihinden itibaren tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler içinde aynı oran üzerinden prim ödenmesi gerekmekte olup, konuya ilişkin e. Bildirge programlarında gerekli güncellemeler yapılarak söz konusu sigortalılar için 49 ve 50 nolu belge türleri geliştirilmiş ve 2016/Aralık ayı bildirgelerinden itibaren e. Bildirge sistemi üzerinden kullanıma açılmıştır. 14

15

Sigortalı işe giriş bildirgesi SGK’ya ne zaman verilecek? Ø Sigortalılığın Başlangıcı Mesleki eğitim merkezleri ve mesleki eğitim merkezi programları uygulayan kurumların öğrencileri işletmeyle sözleşme imzaladıkları tarihten itibaren, Ø merkezleri öğrencileri ile çok programlı Anadolu liselerinin mesleki ve teknik alanlarında öğrenim gören öğrenciler alan seçimi yaparak 10. sınıfta eğitim öğretime başladıkları tarihten itibaren, ortaöğretim ıktan yılı kurumlarından Diğer Ø ders ve teknik Anadolu liselerine nakil ve geçiş yapan öğrenciler ise naklen geçiş yaptıkları tarihten itibaren, Ø başladıkları tarihten itibaren, alan eğitimine başlamış sayılır. Alan eğitiminin başlamasıyla SGK’ya işe başlama tarihinden en az 1 gün önce işe giriş bildirgesi verilerek iş kazası ve meslek hastalığı ve hastalık sigortasının başlatılması gerekir. Ø 16

Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi Sigortalının İşe Başlama Tarihi 17

Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin Süresinde Kuruma Verilmemesi 5510 sayılı Kanun 8 inci maddesinin birinci fıkrası ile 61 inci maddede belirtilen bildirgeyi, bu Kanunda belirtilen süre içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usulüne uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu hâlde anılan ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır. (5510 sk/102 -1/a- 1. alt fıkra) Ø Ayrıca sigortalıların bu giriş işe bildirgesinde “ 7 -Çırak” yada “ 19 -Stajer” sigortalılık kodlarından birisi kullanılabilecektir. Ø 18

Öğrenci nakil olduğunda ne gibi bir yol izlenecek? ülü) (e-Okul, esem Elektronik otomasyon sistemi Ø üzerinden öğrencinin naklinin gerçekleştiği gün, öğrencinin ayrıldığı okul müdürlüğünce SGK çıkış işlemi yapılır. Ø Öğrencinin naklinin gerçekleştiği gün, okul müdürlüğünce SGK giriş bildirgesi işlemi yapılır. Bir sonraki gün eğitim öğretime başlatılır. Ø Okul/kurum SGK işe giriş bildirgesi verdiği halde öğrenci eğitime hiç başlamamışsa ilgili dönem sonunda, okul/kurum illerdeki SGK ünitesine müracaat ederek işe girişin silinmesi sağlamalıdır. 19

12 -İlk işyerindeki çalışmasına ait sigortalı işe giriş bildirgesi Kuruma verilerek tescil işlemi yapılmış olan sigortalının, naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yasal süresi dışında Kuruma yapılan bildirimler de süresinde yapılmış sayılacaktır. İşverenlerin bu durumdaki sigortalılar için e-sigorta yoluyla verecekleri işe giriş bildirgesinde “İstisna Durum Bildirim Tablosu”nda “Naklen ve hizmet akdi ilişkisi sona ermeden aynı işverenin Kurumun aynı ya da başka sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezince (SGİM/SGM) tescil edilmiş diğer işyerinde çalışan sigortalı” alanı, işten ayrılış bildirgesinde ise işten ayrılış nedenlerinden “ 16 Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli” alanını seçmeleri gerekmektedir.

Ø İşe giriş bildirgesi silme ve düzeltme işlemleri: İşe giriş bildirgesi verilirken herhangi bir hata yapılması durumunda aynı gün işverenlerce düzeltme ve silme işlemleri yapılabilmektedir. Aynı gün yapılamaması halinde düzeltme ve silme işlemi için Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine başvurulması gerekmektedir. İşe giriş ve işten ayrılış bildirgesindeki meslek kodları işverence e-bildirge şifresiyle her zaman güncellenebilmektedir.

Ø Sigortalılığın Sona Ermesi ve Kuruma Bildirilmesi: *Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların sigortalılıkları hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren sona ermekte, sigortalılığı bu şekilde sona erenlerin ise Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince işverenleri tarafından işten ayrıldığı tarihi takip eden on gün içinde Kuruma sigortalı işten ayrılış bildirgesi ile e-sigorta yoluyla bildirilmesi gerekmektedir. *Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin verilmesi gereken yasal sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde bildirge, resmi tatili izleyen ilk iş günü içinde Kuruma verildiği takdirde süresi içinde verilmiş sayılacaktır.

Mesleki eğitim merkezi ile birlikte Mesleki Açık Öğretim Lisesine kayıtlı öğrencilerin SGK işlemleri Ø 23

Öğretim Lisesinde yüze eğitim gören öğrencilerin SGK işlemleri Ø 24

Mesleki Açık Öğretim Lisesinde yüze eğitime devam eden öğrenciler devamsızlıktan kaldıklarında, ikinci dönem yüze eğitime devam edemeyeceklerinden sigorta çıkışı yapılacak mı? Ø 25

Sigortalılığın İşten Çıkışlarının Bildirilmemesi Ø Sigortalıların İşten Çıkış Bildirgeleri; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların, hizmet akdinin sona erdiği tarihten, işverenleri tarafından, en geç on gün içinde Kuruma bildirilir. (5510 sk/9 mad) Ø Sigortalıların İşten Çıkış Bildirgelerinin Verilmemesi; 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalılığı sona erenlere ilişkin bildirim Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun olarak yapmayanlar hakkında, her bir sigortalı asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanır. (5510 sk/102 mad j. Fıkrası) 26

Yarıyıl tatilinde öğrencilerin sigorta çıkışı yapılacak mı? Ø 27

Yaz tatilinde öğrencilerin sigorta çıkışı yapılacak mı? Ø 28

Ø 29

Ortaöğretim seviyesinde öğrenci olup hiçbir sosyal güvencesi olmayanlara yönelik SGK işlemleri nasıl olacaktır? Ø 30

Öğrenciler tarafından yapılacak olan e- Devlet sorgulamasının işlem basamakları aşağıdaki gibidir: Ø PTT’den e-Devlet şifresi alınacaktır. (e-Devlet şifresi olmayanlar için) Ø www. turkiye. gov. tr adresinden e-Devlet sistemine TC kimlik numarası ve PTT’den alınan şifre ile giriş yapılacaktır. ØAşağıdaki ekran görüntüsünde olduğu gibi, e. Hizmetler bağlantısına giriş yapılacaktır. 31

32

“Sosyal Güvenlik Kurumu” seçilerek, aşağıdaki ekran görüntüsünde de olduğu gibi “SPAS Müstehaklık Sorgulama (Sağlık Provizyon Aktivasyon Sistemi)” seçilecektir. 33

Açılan SPAS Müstehaklık Sorgulama (Sağlık Provizyon Aktivasyon Ekranı)’da aşağıdaki ekran görüntüsünde de görüldüğü gibi “Yazdır” butonu tıklanarak belgenin çıktısı alınacaktır. 34

APHB Verme Süreleri Ø 36

APHB Prim Belgelerin Süresinde Verilmemesi 5510 SK-102 Md-c fıkrası; 86 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usulde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için; Ø Belgenin asıl olması halinde aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin beşte biri tutarında, Ø Belgenin ek olması halinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında, İdari Para Cezası uygulanacaktır. 37

SİGORTALILARIN NİTELİĞİ BELGE TÜRÜ 3308 Sayılı Kanunda Belirtilen Aday Çırak, Çırak ve İşletmelerde Mesleki Eğitim Gören Öğrencilerden Bakmakla Yükümlü Olunanlar 07 Meslek Liselerinde Okumakta İken veya Yüksek Öğrenimleri Sırasında Staja Tabi Tutulan Öğrenciler ile 2547 Sayılı Kanun Uyarınca Üniversitelerde Kısmi Zamanlı Çalıştırılan Öğrencilerden Bakmakla Yükümlü Olunanlar 22 3308 Sayılı Kanunda Belirtilen Aday Çırak, Çırak ve İşletmelerde Mesleki Eğitim Gören Öğrencilerden Bakmakla Yükümlü Olunmayanlar 42 Meslek Liselerinde Okumakta İken veya Yüksek Öğrenimleri Sırasında Staja Tabi Tutulan Öğrenciler İle 2547 Sayılı Kanun Uyarınca Üniversitelerde Kısmi Zamanlı Çalıştırılan Öğrencilerden Bakmakla Yükümlü Olunmayanlar 43 Mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim yada alan eğitimi gören öğrencilerden bakmakla yükümlü olunanlar 49 Mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim yada alan 50

i Çalışmadığına Dair Bildirim Girişi “Geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi esnasında sigortalının; Ø çalışmadığının, Ø itibarıyla prim ödeme hâlinin devam edip etmediğinin, işveren tarafından Kuruma elektronik ortamda bildirilmesi gerekmektedir. 39

Çalışmadığına Dair Bildirim Giriş Sistem Üzerinde Yeri ve Verilme Süresi Bildirimin, p: //www. sgk. gov. tr adresinde Øinternet “E/SGK-İŞVEREN” menüsü, “Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi”, “Kullanıcı Şifre Ekranı”, “Çalışılmadığına Dair Bildirim İşlemleri ”menüsünde yapılmalıdır. Ø “Giriş” bölümünde yer alan bilgiler kaydedilmek suretiyle işverenler tarafından sigortalıların hak ettikleri istirahat süresinin bitim tarihinin içinde bulunduğu aya ait aylık prim hizmet belgesinin verileceği son gün mesai bitimine kadar elektronik ortamda Kuruma gönderilmesi zorunludur. Ø NOT: Aylık prim hizmet belgesinde eksik gün nedeni olarak geçen 01 kodu ile (istirahat) bildirilen sigortalılar için bu bildirim çalışılmadığına dair bildirim yerine geçer. 40

Çalışmadığına Dair Bildirimlerin Yapılmaması 5510 SK 102 Md/ (i) fıkrası : Sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği ödemelerinde 100 üncü maddeye istinaden Kurumca işverenlerden istenilen bildirimlerin belirlenen süre içerisinde ve elektronik ortamda yapılmaması halinde sigortalı başına aylık asgari ücretin onda biri, hiç yapılmaması halinde ise sigortalı başına aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır. 41

Ø elektronik ortamda düzenlenen istirahat raporları başhekim tarafından onaylandıktan sonra işveren modülünde “Çalışılmadığına Dair Bildirim İşlemleri” ekranına düşmektedir. Ø yapılması yönünde Tebligat gönderilmeden idari para cezası uygulanacaktır. 42

Okulda iş kazası olduğunda işlem basamakları nasıl olacaktır? Ø işyeri tanımı yapılmıştır. İşyerinin bölüm ve eklentileri de işyeri sayılmaktadır. maddesinin inci Kanunun sayılı 5510 Ø (b) 5 bendi kapsamında öğrenci, faaliyeti nedeniyle görevlendirildiği yerde iş kazası geçirmesi halinde iş kazası sayılmakta olup, 43

5510 Sayılı Kanuna göre; Ø İşveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve SGK’ya da en geç üç işgünü içinde bildirim yapılması gerekmektedir. işveren vekili tarafından gerekli uygulamalar aksatılmadan yapılır. Ø 5510 sayılı Kanunun 13 üncü maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sürede İş Kazasının işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilir. 44

Ayrıca 6331 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde; Ø içinde Kurumumuza bildirmekle yükümlü kılınmış, anılan Kanunun 26 ncı maddesinde söz konusu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere idari para cezası uygulanacağı öngörülmüş, uygulanacak idari para cezası miktarı da işyerinde çalışan sigortalı sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre farklılaştırılmıştır. 45

İlgi ve katılımınızdan dolayı İl Müdürlüğümüz adına teşekkür eder saygılar sunarım. 46