Ekonominin llmesi Milli Gelir Hesaplar Enflasyon sizlik Yrd

Ekonominin Ölçülmesi: Milli Gelir Hesapları, Enflasyon, İşsizlik Yrd. Doç. Dr. Akın Usupbeyli

Ders Planı • Milli Gelir Hesapları • Enflasyon • İşsizlik

Milli Gelir Hesapları • GSYİH ve GSMH • GSYİH, belirli bir dönemde ülke sınırları içinde üretilen nihai mal ve hizmetlerin cari fiyatlar cinsinden (piyasa fiyatı) parasal değerleri toplamıdır. • GSMH, belirli bir dönemde bir ülkenin yerleşikleri tarafından üretilen nihai mal ve hizmetlerinin cari fiyatlar cinsinden parasal değeri toplamıdır.

Milli Gelir Hesapları • Nominal GSYİH ve Reel GSYİH • Bir ekonomide üretilen nihai mal ve hizmetlerin cari yıl fiyatlarıyla hesaplanmasıyla nominal GSYİH elde edilirken, bir “başlangıç yılı” ya da “baz” yılı fiyatları dikkate alınarak hesaplanan GSYİH ise reel GSYİH olarak adlandırılır. Reel GSYİH hesaplanmasındaki amaç ülkenin gelir büyüklüklerinin enflasyondan arındırılarak hesaplanmasıdır. .

Milli Gelir Hesapları • Diğer Milli Gelir Büyüklükleri • Net Milli Hasla (NMH) ülkenin sermaye stokundaki yıpranma GSYİH’den çıkartılması ile elde edilir • Milli Gelir (MG) Net milli hasıladan firmaların devlete ödediği dolaylı vergilerin çıkartılması ile • elde edilir • Kişisel Gelir Milli gelire transfer, teşvik ve faiz ödemelerinin eklenip sosyal keseneklerin, kurumlar vergisi ve dağıtılmayan firma kârının çıkartılması ile elde edilir. • Harcanabilir Kişisel Gelir Kişisel gelirden devlete ödenen gelir (dolaysız) vergilerin çıkartılması ile elde edilir

Enflasyon • Fiyatlar genel seviyesindeki devamlı artışa enflasyon denir. • Fiyatlar genel seviyesindeki sürekli düşüşlere ise deflasyon denir. • Enflasyon oranındaki düşüşe yani fiyatlar genel seviyesinin artış hızının azalmasına dezenflasyon denir. • Enflasyon Oranı: { (Pt –Pt-1)/Pt}. 100

Enflasyon • Enflasyonun kaynakları • Talep Enflasyonu: Toplam talebin toplam arzdan daha fazla olduğu durumda karşılan enflasyondur. • Maliyet Enflasyonu: Girdi (hammadde) fiyatlarındaki artışların fiyatlara yansımasıyla ortaya çıkan enflasyondur. • Kar Enflasyonu: Piyasada rekabet koşullarının bozulması sonucu ortaya çıkan enflasyondur.

Enflasyon • Enflasyonun maliyetleri: • Enflasyon kaynak israfına yol açar • Servet dağılımı üzerinde bozucu etkisi bulunur. • İnsanlar enflasyonist bir ortamda para tutmayı tercih etmezler ve paralarını bankada tutarlar. Dolayısıyla her nakite ulaşmak istediklerinde bir maliyetle karşılaşırlar. • Yüksek enflasyon durumunda fiyat listeleri sık değişmesi sonucu ek kaynak kullanılmak zorundadır.

İşsizlik • Aktif Nüfus: Nüfusun 15 yaş üzerinde olan ve hastahane, hapishane, kışla ve okul gibi yerlerin dışında ikamet eden kesimidir. • İşsiz: Cari ücret düzeyinde çalışmaya razı olup iş arayan ve iş bulamayan kişilere işsiz denir. • İşsizlik oranı: {işsiz sayısı/(işsiz sayısı + çalışan sayısı)}. 100 • İstihdam oranı: {çalışan sayısı/aktif nüfus}. 100 • İşgücüne katılım oranı: {(işsiz sayısı + çalışan sayısı)/aktif nüfus}. 100

İşsizlik • İşsizlik Türleri • Friksiyonel (Geçici) İşsizlik: Kişilerin işlerinden ayrılması veya aktif nüfusa katıldıktan sonra iş buluncaya kadar geçen sürede ortaya çıkan işsizliktir. • Yapısal İşsizlik: Çalışanların, talep yapısında ve üretim teknolojisinde ortaya çıkan değişmelere uyum sağlayamaması ile görülen işsizliktir. • Devrevi İşsizlik: Toplam talep yetersizliği sonucu ortaya çıkan işsizliktir. • Gizli İşsizlik: Marjinal verimlilikleri sıfır olan yani çalıştıkları halde toplam üretime katkısı olmayan kişilerin oluşturduğu işsizliktir. • Doğal İşsizlik: Geçici ve yapısal işsizliğin toplamından oluşan, tam istihdam düzeyinde dahi görülen ve enflasyonu hızlandırmayan işsizlik oranı olarak kabul edilen (NAIRU)işsizliğe doğal işsizlik oranı denir.