Demograficzne uwarunkowania rozwoju miast maych i rednich na

Demograficzne uwarunkowania rozwoju miast małych i średnich na Dolnym Śląsku dr hab. Robert Szmytkie Uniwersytet Wrocławski Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej

Zarys problematyki • Jednym z czynników determinujących rozwój społeczno-gospodarczy miast (i regionów) jest ich sytuacja demograficzna. • W literaturze najwięcej miejsca poświęca się miastom dużym, w przypadku których skala obserwowanych zjawisk i procesów jest najbardziej spektakularna, głównie z uwagi na ich wielkość. Zainteresowanie badaczy skupia się m. in. na zagadnieniach suburbanizacji, depopulacji czy kurczenia się dużych miast. • Podobne problemy dotykają jednak również miasta małe i średniej wielkości. Co więcej w przypadku tych kategorii miast trendy w zakresie zmian ludnościowych są bardziej złożone, a kluczową rolę odgrywa położenie miast względem głównych ośrodków miejskich. • Dobrym tego przykładem jest obszar województwa dolnośląskiego, cechujący się dużym zróżnicowaniem procesów demograficznych w miastach małych i średnich oraz w ich otoczeniu. • Celem wystąpienia będzie identyfikacja zasadniczych trendów zmian ludnościowych w miastach małych i średnich Dolnego Śląska.

Miejska sieć osadnicza województwa dolnośląskiego w 2017 r. P O L S K A. . . . . Dolnośląskie. . . . Kujawsko-pomorskie. . Lubelskie. . . . . Lubuskie. . . . . Łódzkie. . . Małopolskie. . . . Mazowieckie. . . . Opolskie. . . . . Podkarpackie. . . . Podlaskie. . . . . Pomorskie. . . . . Śląskie. . . Świętokrzyskie. . . Warmińsko-mazurskie. . Wielkopolskie. . . Zachodniopomorskie. . Liczba miast 923 91 52 47 42 44 61 86 35 51 40 42 71 33 49 113 66 Wskaźnik urbanizacji 60, 2 69, 0 59, 5 46, 5 64, 9 62, 9 48, 4 64, 3 52, 8 41, 2 60, 6 64, 2 77, 0 44, 7 59, 0 54, 8 68, 7 Średnia wielkość miast 25080 22001 23833 21097 15724 35536 26843 40111 14981 17191 17992 35375 49437 16974 17305 16879 17773 Gęstość sieci miast 338, 8 219, 2 345, 6 534, 5 333, 0 414, 1 248, 9 413, 5 268, 9 349, 9 504, 7 436, 0 173, 7 354, 9 493, 3 263, 9 346, 8

Miejska sieć osadnicza województwa dolnośląskiego w 2017 r. Udział miast wg kategorii wielkościowych bardzo małych P O L S K A. . . . . Dolnośląskie. . . . Kujawsko-pomorskie. . Lubelskie. . . . . Lubuskie. . . . . Łódzkie. . . Małopolskie. . . . Mazowieckie. . . . Opolskie. . . . . Podkarpackie. . . . Podlaskie. . . . . Pomorskie. . . . . Śląskie. . . Świętokrzyskie. . . Warmińsko-mazurskie. . Wielkopolskie. . . Zachodniopomorskie. . małych średnich dużych [do 5000 mieszk. ] [5000 -20000 mieszk. ] [20000 -100000 mieszk. ] [pow. 100000 mieszk. ] 36, 6 28, 6 38, 5 42, 6 42, 9 29, 5 31, 1 31, 4 39, 2 52, 5 19, 0 16, 9 48, 5 38, 8 47, 8 51, 5 39, 7 50, 5 48, 1 36, 2 42, 9 36, 4 45, 9 39, 5 51, 4 41, 2 27, 5 45, 2 31, 0 36, 4 38, 8 34, 5 31, 8 19, 5 17, 6 7, 7 19, 1 9, 5 31, 8 19, 7 25, 6 14, 3 17, 6 17, 5 31, 0 35, 2 12, 1 18, 4 15, 9 13, 6 4, 2 3, 3 5, 8 2, 1 4, 8 2, 3 3, 5 2, 9 2, 0 2, 5 4, 8 16, 9 3, 0 4, 1 1, 8 3, 0

Miejska sieć osadnicza województwa dolnośląskiego w 2017 r. Udział ludności miejskiej wg kategorii wielkościowych miast bardzo małych P O L S K A. . . . . Dolnośląskie. . . . Kujawsko-pomorskie. . Lubelskie. . . . . Lubuskie. . . . . Łódzkie. . . Małopolskie. . . . Mazowieckie. . . . Opolskie. . . . . Podkarpackie. . . . Podlaskie. . . . . Pomorskie. . . . . Śląskie. . . Świętokrzyskie. . . Warmińsko-mazurskie. . Wielkopolskie. . . Zachodniopomorskie. . małych średnich dużych [do 5000 mieszk. ] [5000 -20000 mieszk. ] [20000 -100000 mieszk. ] [pow. 100000 mieszk. ] 4, 4 4, 5 5, 2 8, 9 2, 6 3, 9 2, 6 6, 2 6, 1 7, 3 1, 7 1, 2 7, 5 6, 8 8, 2 8, 4 17, 2 21, 7 22, 7 21, 4 32, 2 12, 0 18, 1 12, 7 33, 5 22, 5 16, 2 12, 3 7, 0 23, 1 26, 0 21, 7 20, 3 31, 6 31, 2 18, 1 39, 1 19, 0 40, 9 24, 6 24, 1 35, 9 49, 9 35, 3 38, 2 32, 9 34, 1 32, 5 36, 4 27, 6 46, 8 42, 6 54, 0 34, 3 39, 9 44, 5 53, 4 60, 6 24, 4 21, 5 41, 2 47, 8 58, 9 35, 3 34, 7 33, 7 43, 7

Miejska sieć osadnicza województwa dolnośląskiego w 2017 r.

Zmiany ludnościowe w miastach województwa dolnośląskiego w latach 1999 -2013

Zmiany ludnościowe w miastach województwa dolnośląskiego Wrocław Jelenia Góra, Legnica, Wałbrzych miasta liczące 50 -80 tys. mieszk. miasta liczące 20 -50 tys. mieszk. miasta liczące 10 -20 tys. mieszk. miasta liczące do 10 tys. mieszk. 1999 30, 8 15, 9 10, 1 18, 4 11, 3 13, 5 Udział ludności miejskiej 2003 2008 2013 30, 9 31, 2 31, 3 15, 7 15, 4 15, 0 10, 1 10, 0 18, 3 18, 2 18, 3 11, 4 13, 6 13, 8 14, 0 2017 31, 9 14, 8 10, 0 18, 2 11, 4 13, 9 Zmiana udziału +1, 1 -0, 2 +0, 1 +0, 4

Zmiany ludnościowe w miastach województwa dolnośląskiego

Zmiany ludnościowe w miastach województwa dolnośląskiego w latach 1999 -2013

Zmiany ludnościowe w miastach województwa dolnośląskiego w latach 1999 -2013

Zmiany ludnościowe w miastach województwa dolnośląskiego w latach 2013 -2035

Zmiany ludnościowe w miastach województwa dolnośląskiego w latach 2013 -2035

Procesy suburbanizacji w województwie dolnośląskim w latach 2007 -2017

Procesy suburbanizacji w województwie dolnośląskim w latach 2007 -2017

Wnioski • Większość małych i średnich miast województwa dolnośląskiego znajduje się w niekorzystnej sytuacji ludnościowej, co związane jest z postępującą depopulacją i niekorzystnymi zmianami w strukturach ludności. • W miastach województwa dolnośląskiego postępują procesy starzenia się ludności. Wzrost udziału ludności w wieku poprodukcyjnym następuje obecnie kosztem spadku udziału ludności w wieku produkcyjnym (kurczenie się zasobów siły roboczej). • Niekorzystne trendy zmian demograficznych nie są łagodzone przez procesy suburbanizacji zachodzące wokół ośrodków regionalnych, powiatowych czy lokalnych. • W najkorzystniejszej sytuacji demograficznej w skali regionu znajduje się Wrocław i jego miasta satelickie. • Co więcej, prognoza demograficzna do 2035 r. wskazuje, że niekorzystne tendencje zmian ludnościowych w miastach województwa jeszcze się pogłębią.

Rekomendacje • Wypracowanie skutecznych mechanizmów przeciwdziałających odpływowi mieszkańców, zwłaszcza ludności młodej, dobrze wykształconej (przeciwdziałanie drenażowi). • Poprawa jakości życia w mieście, tak żeby stało się konkurencyjne względem dużych miast i ich stref podmiejskich (wolniejsze tempo życia, w komfortowych warunkach). • Stwarzanie warunków do podejmowania e-pracy lub pracy zdalnej. • Wspieranie rozwoju lokalnej przedsiębiorczości. • Dostrzeżenie potencjału i zasobów lokalnych.