De hormooncyclus Cyclus n Een cyclus is een

De hormooncyclus

Cyclus n Een cyclus is een kringloop van gebeurtenissen die steeds in een bepaalde volgorde plaatsvinden n Na afloop van de cyclus begint dezelfde cyclus nog een keer opnieuw

Wanneer is een merrie geslachtsrijp? In de maanden Mei en Juni is de merrie het best geslachtsrijp dit komt door: n n n Warmer weer Vers gras Lengte daglicht Verhouding is ongeveer 80% om 20% De meeste fokkers dekken echter het liefst in Januari en Februari Waarom is dit

Oestrogene (voortplanting) cyclus n De cyclus begint in het voorjaar (april / mei) n De cyclus begint bij de eisprong (tevens einde van de vorige cyclus) n De cyclus duurt bij de merrie 20 tot 22 dagen (iedere 3 weken) n De periode wordt verdeeld in de oestrus (hengstigheid), die 4 tot 10 dagen duurt

Eisprong n Een eisprong is het moment waarop een eitje vrijkomt uit de eiblaas op een van de eierstokken van de merrie n Op dit moment kan een zaadcel het eitje binnendringen n De bevruchting vindt plaats in de eileider (verbinding tussen eierstok en baarmoeder) n Gemiddeld 24 – 48 uur vóór het einde van de hengstigheid treedt de eisprong op

Eisprong

Oestrogene cyclus n Merrie geeft door haar gedrag aan, dat zij zich in de oestrus bevindt: ¨ Ze loost geregeld kleine hoeveelheden urine voelt zich aangetrokken door hengsten of ruinen licht haar staart op, trekt de vulva in en uit (knipogen) ¨ Haar karakter verandert n Zie ook het schouwprotocol n In de winterperiode vertonen de merries géén hengstigheid n Door toename aan licht, warmte en beter voedsel, vertoont de merrie wel hengstigheid

Hormoon regeling n Tijdens de (lente / zomer) periode scheidt een deel van de hersenen (de hypothalamus) een hormoon af, namelijk Gn. Rh (Gonadotropin Releasing Hormone) n Hierdoor maakt de Hypofyse het FSH – hormoon (follikel stimulerend hormoon) aan n Dit hormoon werkt in op de eierstokken en stimuleert de groei van minder ontwikkelde follikels (vloeistof gevulde zakjes met een eitje) n Oestrogeen wordt afgescheiden door de follikels, hierdoor krijgt de merrie hengstigheid verschijnselen

n Dit follikel gaat oestrogeen (bronsthormonen) produceren n Onder invloed van LH vindt verdere rijping plaats van het follikel n De eisprong vindt plaats n 12 -14 dagen na het dekken nestelt het bevruchte eitje zich in de baarmoederwand n Het gesprongen eitje vormt zich het gele lichaam n Het gele lichaam geeft progesteron (zwangerschapshormoon) af n Progesteron remt de aanmaak van LH waardoor de hengstigheid wordt onderdrukt.

Hormoon regeling bij de dracht n Een drachtige merrie vertoont in principe géén hengstigheid verschijnselen. n Tijdens de dracht wordt het hormoon progesteron afgescheiden, die de hengstigheid tegenhoudt en de dracht in stand houdt n Progesteron zorgt ervoor dat de baarmoeder in orde wordt gebracht voor het bevruchte eitje n Wanneer de merrie niet drachtig is, wordt er Prostaglandine F 2 Alpha geproduceerd. Hierna herhaalt de cyclus zich weer

Lente Hypofyse: FSH en LH FSH & LH beïnvloeden eierstokken Eierstok: groei van eiblaas Eiblaas: oestrogeen Hypofyse: remming FSH & stimulering LH Eierstok: eisprong Eierstok: vorming geel lichaam Geel lichaam: progesteron Drachtig of niet drachtig? ?

Hengstigheidsverschijnselen

Uitwendige verschijnselen n n Hengstigheid Utrechtse schouwprotocol (plusjessysteem)

Symptomen hengstigheid n n n Optillen van de staart Lozen van troebele urine Blitzen (is het ritmisch spreiden van de schaamlippen waardoor de kittelaar zichtbaar wordt. ) Het toelaten dat de hengst de merrie besnuffelt Het toelaten dat de hengst de merrie bespringt

+ Merrie slaat de hengst niet af. ++ Merrie is geïnteresseerd in de hengst, kromt de rug wat en “blitzt”. De merrie is nu nog meer geïnteresseerd in de hengst, leunt wat in de richting van de hengst, spreidt de achterbenen en urineert. Merrie vertoont hele scala van symptomen, zonder dat de hengst haar aanraakt. Dit is het optimale moment van hengstigheid Afwezigheid van hengstigheidsverschijnselen Merrie is om één of andere rede niet te schouwen ++++ ?

Schouwprotocol 0= 1= 2= 3= 4= Merrie slaat af, of weigert toenadering van de schouwhengst Merrie staat bij schouwhengst; doet verder niets Merrie laat zich likken, is niet onvriendelijke en begint te ‘knipogen’ Merrie toont vrij snel interesse voor de schouwhengst en laat vrij veel heldere urine vallen Merrie toont veel interesse en laat troebele urine vallen. Dit is het tijdstip waarop de merrie gedekt moet worden

Merriekaart Naam merrie Eigenaar Geboortedatum Adres Stamboeknummer Woonplaats Chipnummer Telefoonnummer Kleur Emailadres Aftekeningen Maiden / Gust / Veulen Hengst Verloop partus Dekstation Nageboorte Telefoon Datum Schouwen Cervix Uterus Li Ov Re Ov Bijzonderheden Medicatie

Inwendige verschijnselen n De hypofyse (kliertje) wordt gestimuleerd om hormonen af te geven n Hormonen: FSH (follikel eiblaasje stimulerend hormoon) en LH (Luteiniserend hormoon) n Deze hormonen beïnvloeden de eierstokken (ovaria) n FSH stimuleert één eicel om zich te ontwikkelen tot een follikel n Het gesprongen eitje dat zich bevind in het eiblaasje komt in de eileider terecht: De bevruchting kan plaats vinden.

Nu zijn er 2 opties n n De merrie is niet gedekt en de cyclus kan weer opnieuw beginnen De merrie is gedekt en (hopelijk) drachtig

De merrie is niet gedekt n Als na 12 -14 dagen geen eicel in de baarmoederwand is genesteld gaat de baarmoeder een hormoon produceren: prostaglandine. Dat het gele lichaam afbreekt, het gele lichaam kan geen progesteron meer aanmaken. De cyclus kan weer opnieuw beginnen met de groei van een follikel.

De merrie is gedekt en drachtig n Het gele lichaam blijft bestaan en gaat door met produceren van progesteron n Na ongeveer 35 dagen worden in de baarmoeder speciale structuren (endometrium cups) gevormd onder invloed van cellen van de placenta. Deze endometrium cups produceren het hormoon PMSG (Pregnant Mare Serum Gonadotrophine).

n n n PMSG zorgt voor de productie van secundaire gele lichamen. Secundaire gele lichamen produceren van dag 40 -180 progesteron Na dag 180 produceert alleen de placenta nog progesteron

Oefenen: hormoon rollenspelen Zijn er nog vragen?