Aminokwasy Aminokwasy nale do zwizkw organicznych czyli pochodzcych

Aminokwasy

Aminokwasy należą do związków organicznych, czyli pochodzących od organizmów żywych. Wyróżnia się aminokwasy białkowe (budujące białka organizmów, jest ich 20) oraz niebiałkowe (pełniące inne funkcje niż budulcowe, jest ich ponad 300). Cząsteczki aminokwasów zawierają dwie grupy funkcyjne: H - grupę aminową (-N -NH 2) H O - grupę karboksylową (-C -COOH) OH

Jak się tworzy nazwy aminokwasy? Nazwy systematyczne aminokwasów tworzy się przez dodanie przedrostka amino- do nazwy kwasu karboksylowego, od którego pochodzi dany aminokwas. Najprostszy wzór ma aminokwas pochodzący od kwasy etanowego: H H O O H-C-C H 2 N-C-C OH OH H H CH 3 COOH CH 2(NH 2)COOH Kwas etanowy (kwas octowy) Kwas aminoetanowy (kwas aminooctowy, glicyna)

Właściwości kwasu aminoetanowego: właściwości fizyczne właściwości chemiczne: - substancja stała - odczyn obojętny - bezbarwna - dobrze rozpuszcza się w wodzie

Właściwości aminokwasów: - substancja stała, - krystaliczna, - dobrze rozpuszcza się w wodzie.

Zastosowanie aminokwasów

Najbardziej znanym aminokwasem wytwarzanym przemysłowo, a właściwie solą tego aminokwasu, jest glutaminian sodu, czyli sól sodowa kwasu glutaminowego – przyprawa o smaku umami i wzmacniacz smaku. Wzmacniaczami smaku są także mieszanki glicyny, cysteiny i alaniny. Aminokwasy znajdują się w preparatach do żywienia pozajelitowego pacjentów po przebytych operacjach, niedożywionych. Do pasz dla zwierząt na bazie soi i kukurydzy dodaje się metioninę i lizynę, przez co silnie wzrasta ich wartość odżywcza. Niektóre stany chorobowe leczy się z wykorzystaniem aminokwasów białkowych i niebiałkowych, np. L-DOPA w chorobie Parkinsona, glutamina i histydyna przy wrzodach przewodu pokarmowego, arginina, cytrulina i ornityna w chorobach wątroby. Metionina jest używana w leczeniu depresji, stanów zapalnych i chorób wątroby. Jest bardzo cenna w przypadku tzw. dominacji estrogenu (co dotyczy większości kobiet przyjmujących antykoncepcję hormonalną). Fenyloalaninę stosuje się w leczeniu depresji, gdyż pobudza wytwarzanie dopaminy i norepinefryny w mózgu.

Aminokwas ten może być pomocny w leczeniu choroby Parkinsona, gdyż zmniejsza sztywność, trudności w mówieniu, poprawia zaburzenia chodu. Działanie to wykazano obecnie jedynie na zwierzętach. Treonina jest stosowana w leczeniu choroby Lou Gehriga oraz łagodzi objawy stwardnienia rozsianego. Tryptofan pomaga w leczeniu stanów depresyjnych towarzyszących menopauzie, łagodzi objawy zespołu niespokojnych nóg, pomaga kontrolować nadpobudliwość u dzieci, łagodzi stres, pomaga przy regulacji snu i migrenowych bólach głowy. Kwas glutaminowy jest używany w leczeniu choroby Parkinsona, schizofrenii, dystrofii mięśniowej i alkoholizmu. Cysteinę znajdziemy w suplementach diety, gdyż przyspiesza regenerację skóry, wzrost włosów i paznokci. Pochodne kwasu glutaminowego są środkami powierzchniowo czynnymi w mydłach i szamponach. Natomiast słodzik syntetyczny aspartam powstaje z połączenia kwasu asparaginowego i fenyloalaniny.

Kondensacja aminokwasów- reakcja łączenia się co najmniej dwóch cząsteczek aminokwasów z wydzieleniem cząsteczki wody. Reakcja ta zachodzi między grupą karboksylową (o charakterze kwasowym) pochodzącą z jednej cząsteczki aminokwasu a grupą aminową (o charakterze zasadowym) drugiej cząsteczki aminokwasu. Tworzą się wówczas wiązanie peptydowe oraz cząsteczka wody: wiązanie peptydowe H H H O O N-C-C + H-C-C -> N-C-C +H 2 O OH N-C-C H OH H H-N-H H glicyna aminokwas glicyna peptyd woda

Wiązanie peptydowe- wiązanie występujące w produktach reakcji O łączenia się aminokwasów: -C NH Peptyd- produkt łączenia się cząsteczek aminokwasów. Wiązanie peptydowe tworzą: węgiel, tlen, azot i wodór. Peptydy powstają w reakcji kondensacji aminokwasów. Gdy połączą się ze sobą dwa aminokwasy, powstają dipeptyd. Jeśli połączą się trzy aminokwasy- powstaje tripeptyd itd. Przykładem diptedu jest glicyloglicyna utworzona przez połączenie dwóch cząsteczek glicyny.

Polipeptydy to związki chemiczne zbudowane z dużej ilości fragmentów aminokwasów. Niektóre polipeptydy to białka. Aminokwasy są więc podstawową „cegiełką”, z której składają się białka. W przyrodzie występuje kilkaset aminokwasów, ale tylko około 20 to tzw. aminokwasy białkowe, czyli wchodzące w skład białek. Pozostałe to aminokwasy niebiałkowe Białka- polipeptydy o dużych cząsteczkach.

Aminokwasy budują białka, więc ogólnie rzecz ujmując, znajdziemy je w pożywieniu o dużej zawartości białka: mięsie, rybach, jajkach, serach, soi i innych nasionach roślin strączkowych. Są one jednak obecne w wielu innych produktach w różnej ilości: Histydyna Leucyna Izoleucyna Lizyna Metionina Fenyloalani na chuda wołowina i jagnięcina, ser parmezan, chuda wieprzowina, kurczak i indyk, soja, tuńczyk, pestki dyni, jajka, fasola, komosa ryżowa, teff, dziki ryż, spirulina sery twarde, soja, wołowina, kurczak, wieprzowina, pestki dyni, pestki słonecznika, pistacje, sezam, nasiona chia, tuńczyk, łosoś, makrela, owoce morza, orzeszki ziemne, fasola jajka, soja, spirulina, białe ryby, wieprzowina, wołowina, drób, twarde sery, mleko, pestki słonecznika, orzeszki ziemne wołowina, sery twarde, mozzarella, kurczak i indyk, wieprzowina, soja, tuńczyk, makrela, halibut, dorsz, krewetki i inne owoce morza, pestki dyni, pistacje, chia, pestki słonecznika, jajka, fasola orzechy brazylijskie, wołowina, twarde sery, wieprzowina, ryby, soja, jajka, jogurt, mleko, śmietana, fasola soja, ser parmezan, ser gruyere, edam, mozzarella, pestki dyni, orzeszki ziemne, pestki słonecznika, migdały, pistacje, wołowina, drób, wieprzowina, ryby, homary, jajka, jogurt, mleko, maślanka, śmietana, fasola, teff, komosa ryżowa, ryż Treonina wołowina, soja, wieprzowina, drób, wątroba, parmezan, ser kozi, łosoś, tuńczyk, pstrąg, makrela, owoce morza, pestki dyni i słonecznika, orzeszki ziemne, siemię lniane, sezam, fasola Tryptofan pestki dyni, nasiona chia, sezam, pestki słonecznika, siemię lniane, pistacje, orzechy nerkowca, migdały, orzechy laskowe, soja, mozzarella, sery twarde, czerwone mięso, drób, ryby, kraby, owoce morza, płatki owsiane, otręby owsiane, fasola, jajka Cysteina soja, wołowina, pestki słonecznika, sezamu, nasiona chia, pistacje, siemię lniane, pestki dyni, orzechy brazylijskie, orzeszki piniowe, kurczak i indyk, płatki owsiane, otręby owsiane, wieprzowina, ryby, małże, jajka, feta, jogurt, mleko, soczewica, ciecierzyca, fasola, kamut, teff, kuskus, bulgur Glicyna żelatyna, rosół gotowany na kościach, chrząstki, skórki

W jakich produktach występują aminokwasy Walina ser parmezan, serek wiejski, jogurt, ser kozi, mleko, jajka, soja, wołowina, drób, wieprzowina, pestki dyni i słonecznika, pistacje, siemię lniane, orzechy nerkowca, migdały, ryby, fasola pinto, grzyby, ryż Alanina żelatyna, spirulina, jajka, drób, wołowina, ryby, ostrygi, wieprzowina, sery, jogurt, soja, fasola, pestki dyni, słonecznika, orzeszki ziemne Kwas asparaginowy soja, orzeszki ziemne, fasola, ciecierzyca, migdały, orzechy, siemię lniane, owoce morza, ryby, wołowina, drób, jajka, wieprzowina, szparagi, mleko Asparagina nabiał, wołowina, drób, jajka, ryby, owoce morza, szparagi, ziemniaki, nasiona roślin strączkowych, orzechy, pestki, soja Kwas glutaminowy soja, pestki słonecznika, jajka, sezam, orzeszki ziemne, ser parmezan, ryby, żelatyna, drób Glutamina soja, pestki słonecznika, jajka, sezam, orzeszki ziemne, ser parmezan, ryby, żelatyna, drób Seryna zarodki pszenicy, soja, twarde sery, jajka, orzeszki ziemne, fasola, ryby, drób, wieprzowina, wołowina, migdały, orzechy włoskie, pistacje, orzechy nerkowca Arginina drób, wieprzowina, pestki dyni, soja, orzeszki ziemne, spirulina, sery, mleko, jogurt, ciecierzyca i inne strączkowe Prolina rosół gotowany na kościach, żelatyna, wątroba, chrząstki, skórki Tyrozyna ser parmezan, ser gruyere, edam, mozzarella, soja, wołowina, wieprzowina, łosoś, tuńczyk, makrela, krewetki, halibut, łupacz, dorsz, drób, pestki dyni, orzeszki ziemne, sezam, pestki słonecznika, chia, migdały, jajka, jogurt, mleko, maślanka, śmietana, fasola, owies

Wykonał: Adam Wysocki