AILE DEOLOJISI levselci yaklamn tanmlad ideal aile tipi

AILE İDEOLOJISI

� İşlevselci yaklaşımın tanımladığı ideal aile tipi ve bu aile biçiminin işllevleriyle toplumsal bir kurum olma özelliği, 20. yüzyılın ikinci yarısına kadar yaygın olarak kabul görmüştür. � Bu yaklaşım doğrultusunda evrensel olduğu ileri sürülen anne, baba ve çocuklardan oluşan çekirdek aile, Parsons’a göre iki ana ve indirgenemez işleve sahiptir GİRİŞ-1

� Bunlar çocukların birincil toplumsallaşması ve yetişkin kişiliklerin istikrarının sağlanmasıdır. � Endüstrileşme süreciyle birlikte aileler geniş akrabalık ilişkilerinin bir parçası olmaktan çıkarak yapısal bir farklılaşma geçirmiştir. � Bu anlamda Parsons, yalıtılmış çekirdek ailenin, modern endüstriyel toplumun tipik aile biçimi olduğunu ileri sürmektedir. GİRİŞ-2

� Bu geleneksel bakış açısının aileye yönelik iddiaları 1960’lı yılların sonlarından itibaren sosyal bilim alanında aile üzerine yapılan yeni çalışmalarla sorgulanmaya başlanmış özellikle Marxist ve feminist kuram tarafından eleştirilmiştir. � Ailenin Marxist çözümlemesi, kapitalist üretim sürecinin kadının ev içi emeğiyle olan ilişkisini ortaya çıkarmakta, feminist hareket ise aile içinde kadınların ezilmişliğine dikkat çekmektedir. GİRİŞ-3

� Bu anlamda diğer yaklaşımlardan farklı olarak feminist yaklaşımlar, aile çalışmalarında ‘ev işleri’, ‘aile içi şiddet’ gibi konuları sosyolojinin gündemine getirmişlerdir. � Ailede erkek egemenliğini, üstünlüğünü ve aile hayatının eşitlikçi olduğu görüşünü sorgulamışlardır. Ailede kadının ev içi emeğinin topluma ekonomik katkısını gündeme getirmişlerdir. � Feminist kuram, ailenin güç ilişkileri içeren bir kurum olarak görülmesini sağlayarak sosyolojiye katkıda bulunmuşltur. � Aile hayatının işbirliği, ortak çıkarlar, sevgiye dayalı imajını sorgulamışlardır. GİRİŞ-4

Aile ve toplumsal cinsiyet ilişkileri hakkında Aksu Bora ve ilknur Üstün’ün “ ‘Sıcak Aile Ortamı’: Demokratikleşme Sürecinde Kadın ve Erkekler” (2008, Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı, TESEV Yayınları) adlı kitaplarıında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz. GİRİŞ-5

� Aile üyeleri arasındaki ilişkiler, cinsiyete dayalı işbölümü eşitsizlikleri üzerine kurulan kadın ve erkeğin rol ve sorumlulukları aracılığıyla belirlenmektedir. � Bu anlamda öngörülen erkek egemen/ataerkil aile biçiminde, erkeğin aile reisiliği ve otoritesi, aile ücretine dayalı kadının bağımlılığı ve aile içi şiddet, aile ideolojisi tarafı ndan meşrulaştırılmakta ve aynı zamanda aile içi güç ilişkilerinin temelini oluşturmaktadır. AİLE İÇİ GÜÇ İLİŞKİLERİ

İdeal aile olarak tanımlanan aile, cinsiyete dayalı işbölümü temelinde belirlenen kadın ve erkek rollerini içermektedir. Kadın ev merkezli, “anne” ve “eş” rolleri çerçevesinde ev işleri ve çocuk bakımından sorumlu ev kadını olarak tanımlanmaktadır. Erkek ise ev dışında ücretli çalışmasıyla evi geçindiren ve aile reisi konumunda kabul edilmektedir. AILE İDEOLOJISI-1

Barrett, ailenin ideolojik bir yapı olarak inşa edildiğini belirtmektedir. Aile ideolojisi, ideal ailenin yaşam biçimini oluşturan değerler ve normlar ileri sürmektedir AILE İDEOLOJISI-2

Aile ideolojisi, “tek ve bir örnek bir aile” modeli ve aile yaşam› sunmakta, bu modele uymayan aileler dışlanmakta ve böylece aile ideolojisi devlet ve din gibi diğer kurumların desteği ile bireyler üzerindeki toplumsal kontrolü sağlamaktadır. AILE İDEOLOJISI-3

�Aile içinde tanımlanan kadın ve erkek konumlarının, doğal ve normal olduğu iddia edilmektedir. �Bu anlamda annelik, kadınlar için doğal ve içgüdüsel olarak kabul edilmektedir. �Oysa doğum biyolojik bir olayken annelik toplumsal olarak inşa edilmekte, farklı kültürlere göre farklı şekillerde tanımlanmaktadır. AILE İDEOLOJISI-4

Bu anlamda aile, var olan belli bir biçimdeki cinsiyet rollerinin ve ilişkilerinin sonucu ortaya çıkan toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizliklerin yeniden üretildiği ve geliştirildiği alanın maddi çerçevesini oluşturmaktadır AILE İDEOLOJISI-5

�“Aile içinde var olan cinsiyete dayalı işbölümü ve bireylerin hiyerarşik konumları nedeniyle, ailenin devamlılığını sağlamaya ilişkin üretim, yeniden-üretim gibi faaliyetler” ve var olan kaynaklar, gelirler ve mülkiyet, aile bireyleri arasında eşitsiz olarak dağılmaktadır. � Bu bağlamda aile ideolojisi, aile içi güç ilişkilerini belirleyen unsurlara temel oluşturmaktadır. AILE İDEOLOJISI-6

Aile ideolojisi, cinsiyete dayalı işbölümü eşitsizliği temelinde bir taraftan erkeğin evin geçindiricisi konumu ile aile reisliğini ve otoritesini, diğer taraftan ise kadının ev içi konumuna bağlı “ev kadını” olmasını meşrulaştırmaktadır. AILE REISLIĞI-1

İşlevselci aile yaklaşımı çerçevesinde kadının konumu her zaman aile kurumu içerisinde ve ona bağlı bir şekilde ele alınmış ve “roller analizinde, erkek aile içinde olduğ u kadar dış dünya ile kurduğu ilişkileri açısından da incelenmiş, kadın ise sadece aile içinde oynadığı roller bağlamında bu analize girmiştir” AILE REISLIĞI-2

Erkeği gelir sağayan ve ailenin geçiminden sorumlu kişi olarak tanımlayan işlevselci yaklaşım, erkeğin ‘aile reisi’ olarak kavramsallaştırılmasında, aile ve endüstrileflme arasında kurulan tarihsel ilişkiden güç almaktadır. AILE REISLIĞI-3

Yaşama ücreti’ olan aile ücreti, bir erkeğin kendisini, karısını ve çocuklarını ‘doğru dürüst’ bir düzeyde yaşatabilmesini sağlayan ücrettir. ‘ AILE REISLIĞI-4

Aile ücreti, erkeği aile içinde güçlü ve egemen kılmakta ve kadının erkeğe bağımlı kalmasını sağlayan ilişkilere yol açmaktadır. AILE REISLIĞI-5