YAPISAL MODEL SALVADOR MNUCHN Ailenin yaps Aile bireyleri

YAPISAL MODEL (SALVADOR MİNUCHİN) § § § Ailenin yapısı: Aile bireyleri arasındaki etkileşim nasıl düzenlenmiştir? Ailenin işlev örüntüleri ne kadar esnektir? Aile bireylerinin yakınlığı ne kadardır? İç içe (enmeshed) ilişkilerden kopuk (disengaged) ilişkilere kadar değişir. Ailenin ardalanı nasıldır? Destek kaynakları ve yaşamsal zorlayıcı etmenler nelerdir? Örn. Geniş aile, ev, iş ve okul ortamları. Aile hangi gelişimsel dönemlerdedir? “Hasta” olarak tanımlanan kişinin belirtileri ailede ne gibi amaçlara hizmet etmektedir ve ailenin etkileşim örüntüleri içine nasıl yerleşmiştir.

§ Aile içi etkileşimin başlıca özellikleri: §§§- Sınırlar İttifaklar Güç dengeleri

§ Üç-eksenli Şema § - Ailenin gelişimsel-işlevsel bozuklukları: Evlilik, çocuk sahibi olma, çocuk yetiştirme, ayrışmabireyleşme, ayrılık/boşanma, tek-ebeveynli aile, yeniden evlenme ve süregen yapısal değişiklikler § - Ailede alt sistem işlev bozuklukları: eşler arası, ana-baba çocuk ve kardeşler alt sistemleri. § - Aile grubu işlev bozuklukları: yetersiz işlev görme, aşırı yapılandırılmışlık, sağlıksız bütünleşmeler, duygusal kopukluk, dezorganizasyon, sosyal yalıtılmışlık, sosyal sapkınlık, çeşitli gizler, gizemler, temalar ya da inançların egemenliği.

§ § § § Sirkumpleks Model · Kohezyon (bütünlük) · Uyum becerileri - Kaotik - Esnek - Standart - Katı

§ § Sistemik Aile Tedavisinin Temel İlkeleri 1. Varsayım Oluşturma · Aile neden o gün. , o sorunla başvurmuştur? · Sorunun ortaya çıkmasına ve sürmesine yol açan olaylar ya da davranışlar nelerdir? § · Aile sorunla baş etmek için ne tür yöntemler geliştirmiştir? § · Sorun sürerse ailede neler olur? § · Sorun ortadan kalkarsa ailede neler olur? 2. Döngüsellik § · Aile bireyleri arasındaki yineleyici karşılıklı ilişkiler nasıl? § · Her bir üye diğerlerinin davranışlarını nasıl etkiliyor ve onlardan nasıl etkileniyor? 3. Yansızlık § · Aile bireylerine karşı § · Düşüncelere, değer yargılarına, amaçlara ve inançlara karşı § · Değişime karşı

Sistemik aile terapisinin aşamaları § § § § § · · · • 1. Sosyal Aşama: Ailenin ilk andaki davranışları nasıl? Herkes nasıl oturmayı seçti? Duygu durumları nasıl? Kim kime ne yapmasını söylüyor? Kim ilk konuşuyor? · · · • 2. Görüşmenin Yapılandırılması Yeri Saati Oturum sayısı Biçemi Kuralları: Şiddet, gizlilik, kayıt vb.

• 1. Sorunun konuşulması § · “Sizim buraya getiren nedir? ” ya da “Sağlamak istediğiniz değişiklikler nelerdir? ” § · Aile sözü edilen sorunları çözmek için geçmişte neler denemiştir? § · Aile bireyleri sorunu nasıl konuşuyor? § · Kim önderlik ediyor? § · Sözel ve sözel olmayan iletişim şekilleri nelerdir? § · Neden şimdi başvurdular? § · Belirtisinin sıkıntısını en çok kim çekiyor? § · Belirtisinin sıkıntısını en az kim çekiyor? § · “Hasta” birden iyileşse ne olurdu? § · Belirtinin herkes üzerindeki olumlu etkileri nelerdir?

§ Belirti nasıl sorulur? • Ne? § · Hastanın sunduğu sorun nedir? § · Sorunun hizmet ettiği aile işlevi nedir? § · Sorunun ardalanı (bağlamı) nedir? § · § · • Neden? Sorun neden var? Neden o zaman ortala çıkmış? Neden bu belirti? § · § · • Ne zaman? Belirti ne zaman ortaya çıkmış? Ne zamanlar artıyor? Ne zamanlar azalıyor?

• Kim? § · Belirtiyi kim taşıyor? § · Belirti kimin varlığında ortaya çıkıyor? § · Kiminle birlikteyken hafifliyor, kimle birlikteyken şiddetleniyor? § · Belirtiden kim nasıl etkileniyor? • Nasıl? § · Belirti aileyi nasıl etkiliyor? § · Aile belirtiyi nasıl etkiliyor?

§ § § § 4. Etkileşim aşaması 5. Tedavi planının ve amaçlarının tanımlanması aşaması 6. görüşmenin sonlandırılması Ailenin Gelişimsel Öyküsü · Eşlerin kendi aile öyküleri Nerede doğmuşlar? Ailelerin büyüklüğü Nerede yetişmişler ve okula gitmişler? Birbirlerini tanımadan önce ne işler yapmışlar? Çocukluk yaşantıları ve aile bireyleriyle bugünkü ilişkilerini nasıl? · Eşler nasıl tanışmışlar? · Nasıl evlenmişler? · Evli bir çift olarak yaşamaya nasıl uyum sağlamışlar? · Çocuksuz dönem nasıl geçmiş? · Mesleki, sosyal ve cinsel uyumları nasılmış? · Çocukların doğmasıyla ailede ne gibi değişiklikler meydana gelmiş? · Kazanımlar ve sorunlar nasıl ele alınmış ve üstesinden nasıl gelinmiş? · Ailede beklenmedik krizler yaşanmış mı?

Aile Sistemine Katılmak: § · Taklit (mimesis) § · Uyum (accomodation) § · Sürdürme (maintenance) § · İzleme (tracking)

§ Formülasyon: § · Sorunların kısaca betimlenmesi § · Her bir aile bireyinin yaşı, işi, diğerleriyle ilişkileri ve içinde bulunduğu gelişimsel dönem § · Soruna ilişkin terapistin görüşü. Sorunları yaratan ve sürdüren etmenler § · Ailenin vasıfları, güçlü yanları ve değişme hevesi § · Ailenin ekolojik yapısı (üst sistemleri) ve bundan nasıl etkilendiği

Ailenin Değerlendirilmesi ve Endikasyonları: § 1 - Belirtiyi taşıyan çocuk ya da ergense § 2 - Sorun cinsel alandaysa § 3 - Sorun ciddi bir aile ya da evlilik sorunuysa. Özellikle evlilik ilişkisinin geleceği, çocukların bakımı ya da aile bireylerinin sağlık / iş durumu tehdit altındaysa § 4 - Aile yakın zamanda bir yaşam ya da duygusal bir sorunla karşılaşmışsa. Ör. Ciddi hastalık, kaza, iş yitimi, ölüm, doğum ya da evden ayrılık. § 5 - Aile bireylerinden biri sorunun bir aile sorunu olduğunu düşünüyorsa, § 6 - Ailede birden fazla birey psikiyatrik tedavi görüyorsa § 7 - Bireylerin birindeki düzelmeyle eş-zamanlı olarak başka bireyde belirtiler ortaya çıkıyorsa § 8 - Bireysel ya da grup terapisinde aile sorunları ile çok fazla uğraşılıyor ve terapi başarısız oluyorsa § 9 - Bireyin değerlendirilmesinde belirtilerin, ailenin işleyişi açısından anlamlı olduğu kanısına varılırsa

Aile Terapisi Endikasyonları: § 1 - Evlilik sorunlarıyla baş vurulmuşsa § 2 - Aile bireyleri arasındaki ilişki sorunlarıyla baş vurulmuşsa § 3 - Aile ve iletişimde süregen sorunlar varsa. Ör. Projektif idantifikasyon, paranoid-şizoid işlev ya da şizofreni § 4 - Ergende antisosyal davranışlar varsa. Ör. Seçkisiz cinsel ilişkiler, madde kötüye kullanımı, suça ya da şiddete yönelik davranış § 5 - Ergenin ana-babadan ayrışmasına ilişkin sorunlar varsa § 6 - Çocuk ana-babayı denetliyor ya da yönetiyorsa § 7 - Diğer terapi biçimleri başarısız olmuşsa § 8 - Aile tedaviyi kabul ediyor ama birey etmiyorsa § 9 - Bireyin birindeki düzelmeyle eş-zamanlı olarak başka bireyde belirtiler ortaya çıkıyorsa § 10 - Ailede birden fazla bireyin terapi gereksinimi olmasına karşın koşullar elvermiyorsa

Aile Terapisi Kontrendikasyonları: § 1 - Aile bireylerini bir araya getirmek fizik koşullar nedeniyle olanaksızsa § 2 - Eğitimli bir terapist yoksa § 3 - Hastalığın geç döneminde baş vurulmuşsa § 4 - Sistemde oluşacak değişiklik hassas dengeleri bozarak aileden kopmalara yol açacaksa § 5 - Aile, bir okul ya da mahkeme gibi bir kurum tarafından sevk edilmişse.