2016 Ylndaki Ve Sosyal Gvenlik Hukukundaki Deiiklikler VE

2016 Yılındaki İş Ve Sosyal Güvenlik Hukukundaki Değişiklikler İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK DANIŞMANI E. SGK MÜFETTİŞİ/E. İSTANBUL İL MÜDÜR YARD. BİLİRKİŞİ ersinumdu@gmail. com

ersinumdu@gmail. com 6735 SAYILI KANUN Ø Uluslararası İşgücü Kanunu (UAİK) 13 Ağustos 2016 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girdi. Kanunla birlikte yabancı işçi çalışma mevzuatı yeniden düzenlenmiştir. Bu kapsamda; 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. Ø Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Ø Çalışma izni türleri, süreleri, istisna ve muafiyet usülleri yeniden belirlenmiştir. Ø Yabancıların çalışma izinlerine aracılık etmek üzere faaliyet gösterecek Yetkili Aracı Kurumlar kurulması öngörülmüştür. 2

ersinumdu@gmail. com 6735 SAYILI KANUN Ø UAİ Kanunu kapsamında getirilen en önemli yeniliklerden birisi Turkuaz Kart'tır. Turkuaz Kart, yabancıya, Türkiye’de süresiz çalışma hakkı veren ve mevzuat hükümlerine göre eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da ikamet hakkı tanıyan belgedir. Ø Türkiye’nin kalkınmasını destekleyen yatırımları yapacak, bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayacak, eğitim durumu, mesleki deneyimi ile Ar-Ge ve yenilikçilik alanlarında yetişmiş, stratejik önemi haiz herhangi bir alanda öne çıkmış nitelikli yabancı insan gücünün Türkiye’ye kazandırılmasına yönelik, Turkuaz Kart adı altında kolaylaştırılmış yeni bir çalışma izin sistemi getirilmiştir. Turkuaz Kart sahibi yabancı, Kanunda düzenlenen süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanacaktır. Ancak Uluslararası Koruma Kanunu kapsamındaki yabancılara Turkuaz Kart verilmeyecektir. 3

ersinumdu@gmail. com 6735 SAYILI KANUN Ø TTK göre kurulmuş anonim şirketlerin Türkiye'de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyesi, diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortağı ile Türkiye'deki faaliyeti 180 günde 90 günü geçmeyen sınırötesi hizmet sunucuları, çalışma izni muafiyeti kapsamındadır. Ø Türkiye'de öğrenim görmekte olan yabancı öğrenciler, çalışma izni almak şartıyla çalışabileceklerdir. Ön lisans ve lisans öğrencileri kısmi süreli olarak çalışabilecekken, lisansüstü (master, doktora) öğrenim gören öğrenciler tam süreli de çalışabileceklerdir. Ø UAİ Kanunu kapsamında işveren ve diğer kişilere uygulanacak idari para cezaları yeniden belirlenmiştir. Ø UAİ Kanununun yürürlüğe girdiği 13 Ağustos 2016 tarihinden önce alınmış olan çalışma izinler, süreleri bitinceye kadar geçerli kabul edilecektir. Ø 13 Ağustos 2016 tarihinden önce yapılan ve işlemleri devam eden çalışma izin başvurularında, önceki ve sonraki mevzuattan başvuru 4 sahibi lehine olan hükümler uygulanacaktır.

ersinumdu@gmail. com 4857 SAYILI KANUN 7. MADDE Ø 6/5/2016 -6715/1 md. İle Geçici iş ilişkisi değişti. Ø Değişiklikle; Türkiye İş Kurumunca izin verilen Özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi; a) Okul çağı doğum izni, yarım çalışma ödenekli doğum izni, askerlik hizmeti ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerde, b) Mevsimlik tarım işlerinde, c) Ev hizmetlerinde, d) İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde, e) İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması hâlinde, f) İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde, g) Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları hâlinde, 5 kurulabilir.

ersinumdu@gmail. com 4857 SAYILI KANUN 7. MADDE Ø Geçici işçi sağlama sözleşmesi (a) bendinde sayılan hâllerin devamı süresince, (b) ve (c) bentlerinde sayılan hâllerde süre sınırı olmaksızın, diğer bentlerde sayılan hâllerde ise en fazla dört ay süreyle kurulabilir. (g) bendi hariç toplam sekiz ayı geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilir. Geçici işçi çalıştıran işveren, sürenin sonunda aynı iş için altı ay geçmedikçe tekrar geçici işçi çalıştıramaz. Ø Geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve lokavtın uygulanması sırasında geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştıramaz. Ø Arızi ihtiyaçlara gereği (f bendi) geçici iş ilişkisi ile çalıştırılan işçi sayısı, işyerinde çalıştırılan işçi sayısının dörtte birini geçemez. Ancak, on ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde beş işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilir. İşçi sayısında, kısmi süreliler, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Ø Geçici işçi çalıştıran işveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini fesih tarihinden itibaren altı ay geçmeden geçici iş ilişkisi kapsamında 6 çalıştıramaz.

ersinumdu@gmail. com 4857 SAYILI KANUN 7. MADDE Ø Geçici işçi olarak çalıştırılan işçi özel istihdam bürosunun işçisidir. geçici işçi ile iş sözleşmesi, geçici işçi çalıştıran işveren ile geçici işçi sağlama sözleşmesi yapmak suretiyle yazılı olarak kurulur. Ø Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilir. Bu süre üç ayı geçemez. Ø Özel istihdam bürosu; § işçisine talimat verme yetkisine sahiptir. § İş-Kur’a işçi ile ilgili belgeleri sunmak zorundadır. § İş kazası ve meslek hastalığı bildirmekle yükümlüdür. § Geçici işçileri çalıştıkları dönemlerde, işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırır. § 6331/17’e göre eğitimleri vermekle ve iş sağlığı ve güvenliği açısından gereken tedbirleri almakla yükümlüdür. 7

ersinumdu@gmail. com 4857 SAYILI KANUN 13. MADDE 29/1/2016 -6663/21 md. İle eklenen fıkra Bu kanunun 74 üncü maddesinde öngörülen izinlerin bitiminden sonra mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar bu maddeye göre ebeveynlerden biri kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir. Bu talep işveren tarafından karşılanır ve geçerli fesih nedeni sayılmaz. Bu fıkra kapsamında kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam zamanlı çalışmaya dönebilir. Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin tam zamanlı çalışmaya başlaması durumunda yerine işe alınan işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Bu haktan faydalanmak veya tam zamanlı çalışmaya geri dönmek isteyen işçi işverene bunu en az bir ay önce yazılı olarak bildirir. Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eş kısmi süreli çalışma talebinde bulunamaz. Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferiden evlat edinenler de çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten 8 itibaren bu haktan faydalanır.

ersinumdu@gmail. com 4857 SAYILI KANUN 14. MADDE 6/5/2016 -6715/2 md. İle eklene fıkralar Ø Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir. Ø İş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması, genel/özel çalışma şartları hükümler yeralır Ø Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz. İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği 9 tedbirlerini almakla yükümlüdür.

ersinumdu@gmail. com 4857 SAYILI KANUN 56. MADDE Ø 14/4/2016 -6704/16 madde ile değişen fıkra Ø Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir. Ø Önceki kuralda bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en fazla 3’e bölünür. 10

ersinumdu@gmail. com 4857 SAYILI KANUN 74. MADDE 29/1/2016 -6663/22 md. İle eklenen fıkralar Ø Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır. Ø doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır. Bu fıkra hükümlerinden yararlanılan süre içerisinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz. Ø Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz. Ø Bu madde hükümleri iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan 11 veya olmayan her türlü işçi için uygulanır.

ersinumdu@gmail. com 5510 SAYILI KANUN 3. MADDE 20/8/2016 -6745/60 md. İle eklenen fıkra Ø 4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar ve bu Kanunun ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına tabi olarak çalışanlardan ay içerisinde otuz günden eksik prim ödeme gün sayısı bulunanlar, sigortalı çalışmama şartı hariç birinci fıkranın (10) numaralı bendinde yer verilen diğer şartları haiz olmaları kaydıyla otuz günden eksik günleri için genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır. Ø 1/10/2016 tarihinde yürürlüğe girecek Ø Söz konusu düzenlemeye paralel olarak 88. maddesinde de bu düzenlemede hariç tutulanların dışındakiler 30 güne tamamlatacak şekilde prim ödeyecekleri ile ilgili düzenleme yapılmıştır. 12

ersinumdu@gmail. com 5510 SAYILI KANUN 12. MADDE 15/7/2016 -6728/46 md. İle eklenen fıkra Ø Bu Kanun gereği internet, elektronik ve benzeri ortamda Kuruma gönderilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin defter ve kayıtlara ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından işverenlerle birlikte yazılı sözleşme ile yetki verilmiş serbest muhasebeci, serbest muhasebeci malî müşavir ve yeminli malî müşavirler de müştereken ve müteselsilen sorumludur. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. 13

ersinumdu@gmail. com 5510 SAYILI KANUN 60. MADDE 29/1/2016 -6663/26 md. İle eklenen fıkra Ø Ana veya babası üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişi sayılmayanlardan; lise ve dengi öğrenimden mezun olanlar 20 yaşını, yükseköğrenimden mezun olanlar ise 25 yaşını geçmemek ve bakmakla yükümlü olunan kişi ya da bu maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde sayılanlar hariç genel sağlık sigortalısı olmamak şartıyla mezun oldukları tarihi izleyen günden itibaren iki yıl süreyle gelir tespiti yapılmaksızın birinci fıkranın (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır. 14

ersinumdu@gmail. com 5510 SAYILI KANUN 81. MADDE 20/8/2016 -6745/62 md. İle eklenen fıkra Ø İsteğe bağlı sigortalılar hariç 4/b sigortalıların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. Ø Sigortalıların bu prim indiriminden yararlanabilmeleri için primlerin Hazinece karşılanmayan kısmının yasal süresi içinde ödenmesi, Kuruma kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması şarttır. Ø Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını taksitlendiren veya yapılandıran sigortalılar bu taksitlendirme veya yapılandırma işlemleri devam ettiği sürece bu bent hükmünden yararlandırılır. Borçlanma ve ihya kapsamındaki primlerden dolayı bu indirimden yararlanılmaz. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Ø 1/10/2016 tarihinde yürürlüğe girecek. 15

ersinumdu@gmail. com 5510 SAYILI KANUN 86. MADDE 15/7/2016 -6728/48 md. İle değişen fıkralar Ø Bu Kanunun 4 üncü ve 5 inci maddesine tabi sigortalılar ile sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalılar için işverenlerce Kuruma verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin şekli, içeriği, ekleri, ilgili olduğu dönemi, verilme süresi ve diğer hususlar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir. Ø Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların, otuz günden az çalıştıklarını ispatlayan belgeler, işverence ilgili aya ait aylık prim ve hizmet belgesinin veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin verilmesi gereken süre içinde verilir. Belgelerin şekli, içeriği, ekleri, ilgili olduğu dönemi, verilme süresi, verilme yöntemi, belgeleri verecek işyerleri, belgelerin verileceği kurum ile diğer hususlar Kurumca çıkarılan yönetmelikle belirlenir. 16

ersinumdu@gmail. com 5510 SAYILI KANUN 102. MADDE 15/7/2016 -6728/51 md. İle eklenen fıkra Ø Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanır. Ø 1/1/2018 tarihinde yürürlüğe girecek 17

ersinumdu@gmail. com SSİY’DE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 25. 08. 2016 tarih ve 29812 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik’’ ile bazı değişiklikler yapılmıştır. Ø İşverenler, e-sigorta yoluyla verdikleri işe giriş bildirgelerini, bildirgede belirtilen işe giriş tarihini takip eden ilk iş günü saat 23. 59’a kadar e-sigorta yoluyla iptal edebileceklerdir. Ø Asgari işçilikte, ihale konusu işin sözleşmesinde çalıştırılacak sigortalı sayısı belli olmayan ve devamlı işyerlerinden yapılan ihale konusu işler için kimlerin çalıştığının ihale makamınca Kuruma bildirilmesi halinde araştırma işleminde sadece bu kişilerin kazançları Kuruma bildirilmiş kazanç tutarı olarak dikkate alınacaktır. Ø Kuruma yapılacak başvuru/bildirimlerde PTT Alo Post veya PTT Kargo ile yapılan başvuru ve bildirimlerde de başvuru veya bildirimin postaya veya kargoya verildiği tarih; başvuru veya 18 bildirim tarihi olarak kabul edilecektir.