Yap Elemanlarnn zerinde Nem Younlamas Yap elemanlar zerinde

Yapı Elemanlarının Üzerinde Nem Yoğunlaşması Yapı elemanları üzerinde biriken nem onların paslanmasına, çürümesine ve ömürlerinin azalmasına neden olur. Ayrıca çatı ve tavanda biriken nemin yapı içerisine damlaması, barınakta hayvanların sağlığının bozulmasına, depolarda depolanan ürününü bozulmasına ve seralarda ise içerideki bitkilerde hastalıkların oluşmasına neden olur. Nem yoğunlaşması olmaması için, yapı elemanlarının iç yüzey sıcaklığının, yapı içi havasının çiğlenme noktası sıcaklığının altında olmaması gerekir.

ts= Duvar iç yüzey sıcaklığı (°C) ti= Yapı iç sıcaklığı (°C) td= Dış ortam sıcaklığı (°C) U= Yapı elemanının toplam ısı iletim katsayısı ( Kcal/m² °C h) fi = Yapı elemanının yüzey iletkenlik değeri (Kcal/m² °C h) Yapı elemanının iç yüzeyinde nem yoğunlaşmamasının olmaması için ts ≥ tç olmalıdır

• Nem yoğunlaşması olur ise a). Yapı iç sıcaklığının üretim koşulları için optimum sınırın altına düşmesine izin verilir. b). Yapıda daha yalıtkan ( ısı kaybına müsaade etmeyen) malzemeler kullanılır.

• Yapı elemanı yüzeyinde nem yoğunlaşması oluşturmayacak maksimum ısı iletim katsayısını hesaplamak için eşitlik kullanılır

Farklı sıcaklık ve bağıl nemdeki havanın çiğlenme noktası sıcaklıkları (tç) Bağıl nem (%) Sıcaklık °C 0 5 10 15 20 50 -9, 20 -4, 0 0, 1 4, 7 9, 3 55 -7, 9 -2, 9 1, 4 6, 0 10, 7 60 -6, 8 -1, 9 2, 6 7, 3 12, 0 65 -5, 8 -0, 9 3, 7 8, 5 13, 2 70 -4, 8 0, 0 4, 8 9, 6 14, 4

Örnek • Isı iletim katsayısı U=2. 6 • İç sıcaklık ti= 15 C • Dış sıcaklık td= +2 • İç ortam nemi : %70 • Çiğlenme olacak mıdır? Kontrol ediniz. ts= 15 - (2. 6/7). (15 -2) =10. 18 Bağıl nem (%) 50 Sıcaklık °C 0 5 10 15 20 -9, 20 -4, 0 0, 1 4, 7 9, 3 55 -7, 9 -2, 9 1, 4 6, 0 10, 7 60 -6, 8 -1, 9 2, 6 7, 3 12, 0 65 -5, 8 -0, 9 3, 7 8, 5 13, 2 70 -4, 8 0, 0 4, 8 9, 6 14, 4 ts=10. 18 > tç =9. 6 olduğu için çiğlenme olmaz

• Aynı örnek için • 9. 6=15 -(2. 6/7)*(15 -td) çiğlenmenin başlayacağı • 9. 6=15 -(0. 371)*(15 -td) dış sıcaklığı bulunuz. • (Dış sıcaklık kaça düşerse • 9, 6=15 -(5. 565 -0. 371. td) çiğlenme başlar) • (5. 565 -0. 371. td) =15 -9. 6 • 5. 565 -0. 371. td =5. 4 • 5. 565 -5. 4 =0. 371. td • 0, 165 =0. 371. td • td=0. 4 C

• Aynı soruyu; • Dış sıcaklık -4 C olduğu durum için ısı iletim katsayısının ne olması gerektiğini bulunuz. ts=7. 95 < tç= 9. 6 çiğlenme var Umax=7 { ( 15 -9. 6) / (15+4) } Umax=7 { ( 5, 4) / (19) } Umax=1. 98

• Nem kazançları Hayvan barınaklarında başlıca nem kaynakları hayvanların ortama yaydıkları su buharı (Wh) ve ıslak yüzeylerden suyun buharlaşması (Wb) ile oluşan su buharıdır. • Hayvanlar tarafından barınak havasına yayılan su buharı miktarı, hayvanların yaydıkları gizli ısıdan hesaplanabilir.

• Hayvan barınaklarında gübre, idrar, barınak tabanı ve diğer ıslak yüzeylerden buharlaşan su buharı miktarı, genellikle hayvanların ortama yaydıkları su buharı miktarı içerisinde kabul edilir. Ancak, gübrenin barınak içersinde belirli bir nem oranın kadar kurutulduktan sonra barınak dışına atılması söz konusu ise, kurutma sonucu gübreden açığa çıkan su buharı miktarının da ayrıca dikkate alınması gerekir.

• Nem kayıpları Hayvan barınaklarında başlıca nem kayıpları, havalandırmadan olan nem kaybı (Wha) ve barınak içersinde yapı elemanlarının yüzeylerinde su buharının yoğunlaşması (Wy) ile olan nem kaybıdır. • Hayvan barınaklarında nem kaybının önemli bir kısmı havalandırma yolu ile olmaktadır.

• Nem dengesinin hesaplanması Hayvan barınaklarında nemin arzu edilir bir düzeyde tutulabilmesi için nem kazançlarının nem kayıplarına eşit olması gerekir. • Nem kazançları = Nem kayıpları

SU BUHARI İLETİMİ • Belirli bir basınç altında havanın taşıyabileceği, maksimum su buharı miktarı ortamın sıcaklığına bağlıdır. Hava sıcaklığı artıkça taşıyabileceği su buharı miktarı da artar. Eğer hava belirli sıcaklık ve basınçta tutabileceği maksimum su buharını içeriyorsa, doyma durumuna gelmiş demektir.

• Hayvan barınaklarında barınak içersindeki su buharı basıncı, barınak dışındaki su buharı basıncından genel olarak daha yüksektir. Hayvan barınaklarında su buharının başlıca kaynağı hayvanların solunumla havaya verdikleri nemdir. Barınak içi ve dışı arasında bir su buharı basınç farkının bulunması durumunda duvar, tavan, çatı gibi yapı elemanlarından dışarıya doğru su buharının iletilme eğilimi söz konusu olur. Buna göre, su buharının hareket yönü yüksek kısmı basınçtan düşük kısmı basınca ya da yüksek sıcaklıktan düşük sıcaklığa doğrudur.

• Hayvan barınaklarında barınak içi sıcaklığı ile dış hava sıcaklığı arasında daima bir fark bulunduğundan yapı elemanlarından her zaman için bir su buharı hareketi olur. Su buharının yapı elemanlarından iletimi sırasında, sıcaklığın çiğlenme noktası sıcaklığına ulaşması, nemin yapı elemanı yüzeyinde ya da içerisinde yoğunlaşmasına yol açar. Buna göre sıcaklığı çevre havanın çiğlenme noktası sıcaklığından düşük olan her yüzeyde nem yoğunlaşır. Bunun nedeni, yüzeyle temas halinde bulunan havanın soğuması ve bağıl neminin artmasıdır. Yapı elemanı yüzeyinde olan yoğunlaşma gözle görülebilir. Yapı elemanı içerisinde oluşan yoğunlaşma gözle görülemediğinden yüzeyde oluşan yoğunlaşmaya göre daha sakıncalıdır. Bu tipteki yoğunlaşmaya gizli yoğunlaşma adı verilir.

• Hayvan barınaklarında nem yoğunlaşmasının olması arzu edilmeyen bir durumdur. Nem yoğunlaşması, yapı elemanlarında lekelerin oluşmasına, çürümelere, yağlı boya ve sıvaların dökülmesine, paslanmalara ve yapı malzemesinin yalıtım değerinin azalmasına neden olur. Nem yoğunlaşması aynı zamanda barınan içerisindeki hayvanların sağlık ve verimleri ile çalışan kişiler açısından da sakıncalıdır. Belirtilen nedenlerden dolayı hayvan barınaklarında yapı elemanlarından iletilen su buharı miktarı ve yoğunlaşmanın olup olmayacağı hesaplanmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.

• Yapı elemanının iç yüzeyinde nem yoğunlaşmasının olmaması için iç yüzey sıcaklığı, barınak içi havasının çiğlenme noktası sıcaklığından yüksek (ts > tç) olmalıdır. Nem yoğunlaşmasının önlenebilmesi için yapı elemanlarının sahip olması gereken toplam ısı iletim katsayısı ise aşağıdaki eşitlikten belirlenir.