Umumiy leksikologiya Xususiy leksikologiya Tarixiy leksikologiya Tavsifiy leksikologiya

1. Semasiologiya til birliklarini ma’no jihatdan o'rganadi. unda so'zning shakl va ma’nosi izohlanadi. 2.

SO'Z 1. So'z – bu gapning eng kichik bo'lagi (L. V. Shcherba, Blumfild). 2.

LEKSEMA “Leksema – shakl va mazmunning barqaror birikuvidan tashkil topgan, voqelikdagi narsa, belgi- xususiyat

Mustаhkаmlаsh uchun 1. Lеksik mа’nо sаvоllаr: (dеnоtаt) vа tushunchа (signifikаt) nimа? 2. Lеksik

Slides: 7

Download presentation

Umumiy leksikologiya Xususiy leksikologiya Tarixiy leksikologiya Tavsifiy leksikologiya Siyosiy leksikologiya

1. Semasiologiya til birliklarini ma’no jihatdan o'rganadi. unda so'zning shakl va ma’nosi izohlanadi. 2. Leksikografiya til tarkibida so'zlarni ma’lum tartib va maqsad asosida yozma ravishda to'plab, lug'at tuzish masalalarini o'rganadi. 3. Onomasiologiya narsa va hodisalarga nom berish jarayonini o'rganadi. 4. Etimologiya so'zlarning kelib chiqish masalalarini ham shakl, ham ma’no jihatidan o'rganadi. 5. Frazeologiya tilning turg'un birikmalarini o‘rganadi. 6. Onomastika atoqli otlarni o'rganadigan fan. 7. Etnonimika millatlarning nomlarini o'rganadi. 8. Terminologiya terminlarni o'rganadi.

SO'Z 1. So'z – bu gapning eng kichik bo'lagi (L. V. Shcherba, Blumfild). 2. So'z – bu eng kichik sintaktik birlik (Boduen de Kurtene, A. Meye, Ye. Sepir). 3. So'z – bu tilning eng kichik ma’no birligi (A. Reformatskiy, L. Elmslev). 4. So'z – bu fonetik, grammatik va semantik belgilar jamlangan til birligi (V. V. Vinogradov, K. Byuller, A. Meye). 5. So'z –bu obyektiv borliqning ifodasi (E. M. Galkina-Fedoruk, V. V. Vinogradov, V. Doroshevskiy). 6. So'z - bu nutqning mustaqil va maqsadli elementi (F. Fortunatov, J. Vandries, V. V. Vinogradov)

LEKSEMA “Leksema – shakl va mazmunning barqaror birikuvidan tashkil topgan, voqelikdagi narsa, belgi- xususiyat va munosabatlarni shakllantiruvchi, jamiyat a’zolari uchun umumiy, tayyor, majburiy bo'lib, mustaqil anglanish va qo'llanish tabiatiga ega bo'lgan lisoniy birlikdir”. Ko'rinadiki, leksemaning eng asosiy xususiyati uning lug'aviy birlik ekanligida, ya’ni lug'aviy ma’no anglatish qobiliyatiga ekanligida namoyon bo'ladi.

Mustаhkаmlаsh uchun 1. Lеksik mа’nо sаvоllаr: (dеnоtаt) vа tushunchа (signifikаt) nimа? 2. Lеksik mа’nо turlаri. sеmа nimа? sеmеmа nimа? nоmеmа nimа? 3. So'zning sеmаntik strukturаsi qаysi sеmаlаrdаn ibоrаt? 4. Lеksik mа’nоning tаrаqqiyot yo'llаri. so'z mа'nоsining kеngаyishi vа tоrаyishi. 5. Ko'chmа mа’nо hоsil bo'lish yo'llаri: mеtаfоrа, mеtоnimiya, sinеkdоха, funksiyadоshlikni izоhlаng.