Udomowienie psa i ksztatowanie si ras Marzena Zaska

Udomowienie psa i kształtowanie się ras Marzena Załęska

Proces udomowienia i jego wpływ na zachowanie � Etap pierwszy - selekcja naturalna Dobrowolne przebywanie w bezpośredniej bliskości człowieka przynosi wilkom korzyści: ◦ łatwy dostęp do pożywienia ◦ Zwiększone szanse na rozród ◦ Większa przeżywalność szczeniąt

Proces udomowienia i jego wpływ na zachowanie � Osiadły tryb życia człowieka zapewniał niektórym dzikim zwierzętom stały, niezależny od pory roku dostęp do jedzenia, pod warunkiem, że były zdolne do podejścia na tyle blisko do ludzkich siedzib, by to wykorzystać. � Korzystać z tych dobrodziejstw mogły wilki, które nie bały się człowieka i względnie znosiły jego towarzystwo. � Cecha ta była przekazywana kolejnym pokoleniom wilków.

Proces udomowienia i jego wpływ na zachowanie � Życie wśród ludzkich śmietnisk wymogło na kolejnych pokoleniach wilków zmianę w repertuarze zachowań.

Proces udomowienia i jego wpływ na zachowanie � Etap drugi - selekcja prowadzona przez człowieka ◦ Najodważniejsze osobniki zaczęły wchodzić do ludzkich osad – obfite i łatwo dostępne pożywienie (resztki, gryzonie, latryny) ◦ Wzajemne korzyści – akceptowanie obecności wilków przez ludzi (posprzątają, a w razie braku jedzenia można je zjeść)

Selekcja prowadzona przez człowieka �Z czasem człowiek zaczął zauważać, że te na wpół udomowione już wilki mogą być pomocne przy codziennych pracach. ◦ Ochrona gospodarstwa ◦ Pilnowanie zwierząt ◦ Polowanie �Osobniki prezentujące pożądane przez człowieka zachowania były rozmnażane.

Łańcuch łowiecki wilka namierzenie -> wpatrywanie -> podkradanie > gonienie -> chwycenie - >rozszarpanie -> zjedzenie Precyzyjne wykonanie kolejnych elementów łańcucha pozwala wilkowi na efektywne polowanie. Czy udomowione osobniki mogły prezentować cały łańcuch łowiecki?

Łańcuch łowiecki, a udomowienie � Pełny łańcuch łowiecki – zagrożenie dla ludzi, dzieci, innych zwierząt, które znajdowały się w osadzie � Pewne cechy łańcucha pomocne ludziom

PSY STRÓŻUJĄCE � Psy stróżujące - cały wygaszony (Bernardyn, pasterski) łańcuch łowiecki Berneński pies namierzanie -> wpatrywanie -> podkradanie > gonienie -> chwycenie -> rozszarpanie-> zjedzenie

PSY STRÓŻUJĄCE � Podstawą użytkowania psów stróżujących jest zachowanie wobec stada � Pies musi być związany ze stadem, bezpieczny i bronić go.

PSY MYŚLIWSKIE � Myśliwskie - (Beagle, Golden retriever, Jamnik) namierzanie -> wpatrywanie -> podkradanie > gonienie -> chwycenie -> rozszarpanie -> zjedzenie

PSY PASTERSKIE � Psy pasterskie "przy głowie" - (Border collie). namierzanie -> wpatrywanie -> podkradanie > gonienie -> chwycenie -> rozszarpanie -> zjedzenie

PSY PASTERSKIE � Psy pasterskie "przy nodze" - (Owczarek collie, owczarek niemiecki). namierzanie -> wpatrywanie -> podkradanie > gonienie -> chwycenie -> rozszarpanie -> zjedzenie

ZMIANY W ZACHOWANIU � OSWOJENIE – akceptacja obecności człowieka, najczęściej dzięki wczesnej socjalizacji zwierzęcia � UDOMOWIENIE – wynik wielopokoleniowej hodowli w wyniku której dochodzi do genetycznie warunkowanych zmian cech fizycznych i behawioralnych, , które są przekazywane z pokolenia na pokolenie

ZMIANY W ZACHOWANIU � Przywiązanie i zależność od człowieka � Wcześniejsza aktywność seksualna: � Uległość ◦ Pies 7 10 miesiąc życia ◦ Wilk – około 22 miesiąc życia � Wyolbrzymione szczekanie � Wyolbrzymione znaczenie moczem

ZMIANY MORFOLOGICZNE � Mniejszy rozmiar ciała � Skrócona kufa � Ścieśnione i proporcjonalnie zmniejszone zęby � Oczy psa są nakierowane frontalnie

Eksperyment Bielajewa �W latach 40 -tych XX wieku dr Dmitrij Bielajew rozpoczął pracę nad specyficznym eksperymentem. Doktor wierzył, że ewolucyjne zmiany w zachowaniu jednocześnie powodują zmiany fizyczne, immunologiczne, endokrynologiczne oraz mózgowe. W latach 50 tych sowieccy naukowcy pod wodzą doktora Bielajewa ustalili program hodowlany mający na celu udomowienie (domestykację) syberyjskiego lisa.

Eksperyment Bielajewa Lisy były zamknięte w klatkach. Personel podchodził do każdego lisa przykładają dłoń do frontu klatki. Te osobniki, które wykazywały strach czy agresję były kwalifikowane do jednej grupy. Te zaś, które wykazywały sympatię lub ciekawość - do drugiej. Warto nadmienić, że "sympatycznych" lisów, nie wykazujących strachu wobec ludzi, było zaledwie 1%. Już po 3 pokoleniach krzyżowania łagodnych lisów, agresywne zachowanie u potomków zaczęło zanikać. Już w 18 pokoleniu uzyskano kilkanaście procent całkowicie udomowionych zwierząt

Udomowienie psa oraz proces kształtowania się ras c. d. W tej chwili wyhodowano już ponad 50 pokoleń i stworzono całkowicie udomowioną odmianę lisa. Tzn. bardzo otwartego na ludzi, zachowującego się jak szczeniaczek (!), sympatycznego zwierzaka, który merda ogonem, przewraca się na plecy i liże po rękach. Lisy chodzą na smyczy i podobno są zdecydowanie mniej agresywne od przeciętnego psa! Co ciekawe, zmienił się też jego wygląd: skróciły mu się łapki i ogon, uszy zaczęły opadać a ogon się zakręcił. W dodatku ich umaszczenie stało się bure - brązowo-brunatne, jak u typowego kundelka. To świadczy o tym, że geny odpowiedzialne za zachowanie determinują również wygląd. � FILM UDOMOWIENIE LISA

Udomowienie psa oraz proces kształtowania się ras c. d. Dmitry Belyaev z kilkoma swoimi udomowionymi srebrnymi lisami, 1984 r. Źródło: internet dr Lyudmila N. Trut z jednym z lisów. Źródło: internet

DZIĘKUJĘ