Strategie rozwoju epastwa w perspektywie roku 2030 studium

Strategie rozwoju e-państwa w perspektywie roku 2030 studium foresight Józef Oleński Uczelnia Łazarskiego Seminarium naukowe Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Statystycznego Warszawa, 21 września 2017 r.

Treść 1. Foresight – naukowe przewidywanie zmian 2. 3. 4. systemów w warunkach niepewności Atrybuty społeczeństwa informacyjnego 2030 Atrybuty państwa 2030 Strategie rozwoju e-państwa w perspektywie 2030 – Podejście infrastrukturalne – Podejście proceduralne 5. Wnioski na dziś - rok 2017

Foresight definiowanie strategii rozwoju w warunkach niepewności • Metodologia Foresight – formułowanie strategicznych celów, prognoz i hipotez zmian systemu i jego środowiska • • • naukowe polityczne kreatywne • Modele Foresight – Modele stanu docelowego - „idealne” – Modele strategii zmian • podejścia: bierne, reaktywne, aktywne – kontynuacja – adaptacja do zmian otoczenia

Atrybuty społeczeństwa 2030 środowisko i infrastruktura informacyjna 1. Powszechna teleinformatyzacja społeczeństwa 2. Globalne środowisko informacyjne kształtowane przez mass media (internet, TV) 3. Globalna infrastruktura informacyjna kształtowana przez organizacje i korporacje międzynarodowe 4. Krajowa infrastruktura informacyjna kształtowana przez organy administracji państwa i komercyjne podmioty informacyjne

Atrybuty społeczeństwa 2017 - 2030 1. Nieostro zdefiniowane potrzeby informacyjne i kryteria jakości informacji 2. Słabo uświadamiana luka między potrzebami a posiadanymi lub dostępnymi informacjami 3. Absolutna asymetria metainformacyjna między producentami, dystrybutorami i użytkownikami informacji 4. Dominujące w środowisku informacyjnym informacje sterujące i konsumpcyjne wypierają wiedzę społecznie użyteczną

Atrybuty państwa 2017 – 2030 • Interwencjonizm instytucjonalny • Powszechna regulacja procesów społecznych i ekonomicznych • Instrumentalizacja prawa • prawo nie jest zbiorem powszechych reguł, lecz operatywnym instrumentem sterowania społeczeństwem i gospodarką – „sakralizacja prawa” • Proceduralizacja • Organy państwa i podmioty realizują wyłącznie procedury opisane w aktach normatywnych • „Kauzyperdyzacja” prawa • litera prawa – akt prawny to tekst, który jest interpretowany przez członka korporacji prawniczej dowolnie, zależnie od interesu

Atrybuty państwa 2030 • Środowisko informacyjne regulowane przez a) państwo - za pomocą prawa i norm informacyjnych b) odpaństwowione grupy interesów - za pomocą mass mediów • Odpowiedzialność za informacje i skutki procesów informacyjnych • Teleinformatyka – wyłącznym narzędziem realizacji procedur przez aparat państwa – Uzależnienie państwa, społeczeństwa i gospodarki od teleinformatyki – Nieograniczone przechowywanie danych • Dane transakcyjne (big data), administracyjne, ewidencyjne Kto i jak będzie regulował środowisko informacyjne w

Modele e-państwa w perspektywie 2030 Model infrastrukturalny Normy = środowisko = infrastruktura informatyczna – Społeczne środowisko informacyjne oparte na cywilizacyjnych normach jakości informacji i teleinformatycznej infrastrukturze informacyjnej kontrolowanej (nadzorowanej, zarządzanej) przez aparat państwa Model proceduralny Procedura = prawo = system informatyczny – Społeczne środowisko informacyjne kształtowane jako

Model infrastrukturalny • Wszystkie procesy informacyjne, których uczestnikami są podmioty sektora publicznego tworzą jeden zintegrowany system teleinformatyczny oparte na: – nieredundantnych wspólnych zasobach informacyjnych, metainformacyjnych, organizacyjnych i technicznych – normach metainformacyjnych i rejestrach referencyjnych – obligaroryjnej wymianie pertynentnej informacji w środowisku informacyjnym kraju – pomocniczości (optymalizacja , minimalny udział uczestników spoza sektora) – „ekologii informacyjnej” środowiska społecznego, politycznego i ekonomicznego (kryteria jakości informacji)

Model infrastrukturalny e-państwa Wyspecjalizowane systemy informacyjne administracji i innych instytucji realizujących zadania publiczne Ogólnokrajowe systemy administracji: podatkowe, ubezpieczenia społecznego, zdrowotnego, usług społecznych Oficjalne systemy informacji publicznej Ogólnokrajowe rejestry i ewidencje wyspecjalizowane Bazowe systemy identyfikacji osób, podmiotów i terytorium Standardowe dane I komunikaty elementarne Metainformacje i parainformacje Normy generatywne Administracyjna Informacja Proceduralna

Uwarunkowania polityczne infrastrukturalnego modelu e-państwa • Wiedza decydentów politycznych o funkcjonowaniu aparatu państwa w warunkach powszechnego stosowania technologii teleinformatycznych • Wola polityczna budowy zintegrowanej infrastruktury informacyjnej jako podstawy sprawnego aparatu państwa • Konstytucyjny akt prawny o infrastrukturze informacyjnej państwa

Uwarunkowania prawno – organizacyjne infrastrukturalnego modelu e-państwa • Model strategiczny infrastruktury informacyjnej państwa - obowiązującym aktem prawnym (lex specialis) i modelem referencyjnym dla wszystkich procedur • Centralna koordynacja organizacji i egzekucji procedur administracyjnych • Centralne projektowanie i wdrażanie systemów informatycznych obsługujących procedury administracyjne • Kontrola procesów legislacji pod kątem integralności procedur z normami, zasobami i

1. 2. 3. 4. 5. Uwarunkowania wdrożenia modelu infrastrukturalnego Dostęp do bezpiecznego internetu i podpis elektroniczny - dobra publiczne należne Dostosowanie procedur administracyjnych do możliwości ICT i potrzeb najsłabszych uczestników Model infrastruktury informacyjnej państwa – normatywnym aktem konstytucyjnym Państwowa kontrola jakości społecznego środowiska informacyjnego za pomocą generatywnych standardów informacyjnych Obligatoryjna referencyjność

Proces informatyzacji w modelu infrastrukturalnym 1. Koncepcja polityczna regulacji procesu (społecznego, politycznego, ekonomicznego) polityk 2. Akt prawny (bez komponentu informacyjnego) – polityk, urzędnik, informatyk 3. Procedury prawno-organizacyjne w oparciu o systemy infrastrukturalne – urzędnik, informatyk 4. Model komponentu informacyjnego – urzędnik, informatyk 5. Projekt systemu informatycznego - informatyk 6. Wdrożenie systemu informatycznego dla każdej procedury w każdym urzędzie – służby

Model proceduralny Autonomiczny system teleinformatyczny dla każdej procedury i urzędu Skutek: • ponad 800 ogólnokrajowych rejestrów, • ponad 3500 ogólnokrajowych ewidencji • tysiace ogólnokrajowych procedur administracyjnych, • kilkaset tysięcy autonomicznych systemów informatycznych

Przyczyna – autonomiczne komponenty informacyjne w aktach prawnych • Każdy akt prawny tworzy własne środowisko teleinformatyczne - generuje nowe autonomiczne systemy teleinformatyczne • Każda nowelizacja aktu prawnego generuje potrzebę przeprojektowania istniejącego systemu teleinformatycznego • Odpowiedzialność za realizację procedur teleinformatycznych nakładana jest na uczestników zewnętrznych • Popyt na usługi teleinformatyczne dla aparatu epaństwa wymuszony i zdeterminowany przez akty prawne

Model proceduralny e-państwa SIS II PESEL ENSPIRE CEPIK EGIB VIES BUDŻET POLTAX ESS IACS-PL STATYSTYKA Województwo - POWIAT Jednostki sektora publicznego obywatele GMINA podmioty

Proces informatyzacji w modelu proceduralnym 1. Koncepcja polityczna regulacji procesu (społecznego, politycznego, ekonomicznego) polityk 2. Akt prawny (ustawa, rozporządzenie) – „prawnik” 3. Procedury prawno-organizacyjne - „prawnik” 4. Koncepcja informatyzacji procedur – informatyk 5. Projekt systemu informatycznego obsługującego procedury - informatyk 6. Wdrożenie systemu informatycznego dla każdej procedury w każdym urzędzie – służby informatyczne

Cechy e-państwa według modelu proceduralnego • Autonomiczne tworzenie aktów prawnych w procesie legislacji – bez uwzględnienia uwarunkowań społecznych, organizacyjnych i informatycznych • Petryfikacja procedur w aktach prawnych – poprzedza model informatyczno-organizacyjny realizacji procedury • Autonomizacja systemów informatycznych obsługujących procedury - proste systemy, zdefiniowana odpowiedzialność • Niska efektywność, redundancja, wysokie

Warunkiem sprawnego e-państwa wg modelu proceduralnego jest dobre prawo Złe prawo gorsze niźli tyran najsroższy. Bo wżdy tyran albo odmienić się, albo namówić, albo umrzeć może i jego tyraństwo ustaje. szkodę czyni i na duszy, i na ciele. Jest jako lew i bestyja nierozumna, która namówić się nie da, aż ją zabić i umorzyć. Tak i złe systemy informatyczne, które szkody ludziom czyni miasto pomocy, dla której wszystkie się systemy stawią. Ksiądz Piotr Skarga S. J.

Beneficjenci infrastrukturalnego modelu epaństwa • Obywatele – Np. pracownicy, wyborcy, podatnicy, beneficjenci usług społecznych • Przedsiębiorcy – Np. pracodawcy, podatnicy, uczestnicy transakcji rynkowych • Urzędnicy średniego i wyższego szczebla – korzystający z systemów informatycznych w podejmowaniu decyzji • Wysoko kwalifikowani informatycy – analitycy, projektanci, programiści i specjaliści wdrażający i konserwujący infrastrukturalne

Beneficjenci proceduralnego modelu epaństwa • Biznesowy kartel korporacji prawników – Biznes legislacyjny – Usługi prawnicze związane ze stosowaniem procedur • Lobbyści - uczestnicy w procesów legislacyjnych – Obsługa inicjatyw legislacyjnych polityków • Biznes ICT – Projektowanie i wdrażanie systemów – Konserwacja i eksploatacja systemów proceduralnych

Jaki będzie model e-państwa w 2030 roku decyduje aktualna siła polityczna i ekonomiczna głównych beneficjentów obywatele w demokratycznym państwie prawnym czy odpaństwowiony, biznesowy kartel korporacji prawników w państwie kleptokratycznym (w Polsce system tzw. wymiaru sprawiedliwości posiada wszelkie atrybuty systemu przestępczości zorganizowanej działającego ponad prawem: korporacji sędziów, prokuratorów, notariuszy, adwokatów, radców prawnych, syndyków, komorników, kuratorów, rzeczoznawców sądowych oraz współpracujących funkcjonariuszy aparatu państwa )

Jaki model e-państwa w 2030 roku ? • Model infrastrukturalny – Przyjazny dla obywateli i aparatu państwa – Wdrożenie uwarunkowane politycznie, wymaga woli politycznej i silnej koordynacji centralnej • Model proceduralny – Nieefektywny dla obywateli i państwa – Korzystny biznesu prawniczego i informatycznego – Wdrożenie bez warunków politycznych, bez

Pytanie do statystyków ! Według jakiego modelu rozwijana jest statystyka publiczna w Polsce obecnie i w perspektywie 2030 infrastrukturalnego ? czy proceduralnego ?

Dziękuję za uwagę

Instrumenty koordynacji e-państwa w modelu infrastrukturalnym Ø Normy informacyjne obligatoryjne dla sektora publicznego Ø Bazowe referencyjne systemy identyfikacji – obligatoryjną podstawą wszystkich procedur administracyjnych Ø Ogólnokrajowy system metainformacji i parainformacji administracyjnej Ø Powszechna wymiana informacji w ramach sektora publicznego Ø Instrumentalizacja bezpieczeństwa informacyjnego – obowiązkiem aparatu państwa