Sosyolojiye Giri SOS 109 Toplumsal Aratrma 2 Sosyolojik

Sosyolojiye Giriş SOS 109 Toplumsal Araştırma

2 Sosyolojik araştırmada iki temel gereksinim Sosyolojik bakış Merak ve sorgulama İnsanlar pek çok doğruya aynı anda erişebilir; bilim, inanç, sağduyu vb. İnanç Uzman bilgeliği Genel Kabullenmeler Bilim Diğerlerinden farklı olarak ampirik kanıtlara dayanır. Ampirik kanıt: Deneye gözleme ve sistematik yöntemsel bilgiye dayalı veriler

3 Sosyolojik Perspektif Görme biçimleri “İnsanoğlu toplumsal hayvandır” – işbirliğine ihtiyacımız var “İnsan toplumsal davranışı öğrenilir” – güdüsel değil “İnsan davranışı anlamak için dikkatimizi hangi gruplara ait olduklarına odaklamalıyız” – gruplar çeşitli, toplum ise en geniş grup “Sosyoloji insan yaşamındaki ilişkilerin toplamına bakan bir perspektiftir” - farklı boyutları görmeliyiz, ekonomik, siyasi, tarihsel, coğrafi, psikolojik…

Sosyolog toplumsal dünyayı nasıl çalışır? 4 Tanımlar, kavramlarla “bilimsel”, “sistematik” ve “objektif” gibi. Sosyal davranışları ve bilgi türlerini inceleyerek sosyal hayat hakkında üretmeye çalışır. Amaç, temel olarak, sosyologların sadece görüşe dayalı olmaktan çok olgusal bilgi üretmeye çalışmasıdır. Basit anlamda, sosyologlar araştırma kapsamına girmeyen kişisel önyargılardan kaçınmaya çalışırlar. Sosyal davranışları incelemek için sistematik yollar. Bu, sosyologlar araştırma yöntemleri (anketler, gözlemler, deneyler vb. ) kullanmayı denediği anlamına gelir. Bunlar belirli ispat yöntemlerine göre yapılır. Özetle: Sosyoloji, insan sosyal ilişkileri ile ilgili bir sosyal bilimdir ve Bu ilişkiler, sosyal gruplar örgütler ve toplumlar açısından çeşitli şekillerde düzenlenir.

Sosyolojik sorular 5 1. En önemli nokta olgular ile fikirler arasındaki farkı anlamak. Yılın sonunda sınav olacağınız olgu, sizin çok zeki olduğunuzu düşünmem ise fikir… Sosyolog insan davranışları hakkında olgusal bilgi üretmeye, doğru bilgi elde etmeye çalışır. 2. Olgusal bilginin nasıl elde edildiğini gösterme yeteneği ve toplumsal dünya açısından önemini vurgulama. Kimin için, ne amaçla yapılır? Teorik sorular sorulur. Örneğin 1995 yılında İngiltere de 160, 000 evlilik boşanma ile sonlanmış. Neden sorusu? Boşanmanın nedenleri nedir? Ne etkilemektedir? 3. Karşılaştırma ise bir başka çeşit soru sorma yöntemidir. Iki farklı toplumu karşılaştırma olacağı gibi, aynı toplumun geçmişini ve şu anını karşılaştırabilirsiniz.

6 Olguları açıklamak için teoriyi nasıl kullanırız? Bilgi Anlama Yorum Uygulama ve Analiz Değerlendirme

7 Sosyolojik araştırmanın üç yöntemi Pozitivizm Sosyal davranışın sistematik gözlenmesine dayanarak toplumun incelenmesi. Objektiflik – Kanıt ve doğruların toplanması Kavramlar, Değişkenler, Ölçme: Kavram: olguları soyutlaştırıp genelleyen kuramsal araçlar Değişken: Durumdan duruma değeri değişen kavramlar. Sosyal sınıf, etnisite, yaş vb. Ölçüm: Belli bir durumda değişkenin değerini belirleme işlemi. Bir bireyin sosyal sınıfını ölçmek: Evini, mahallesini, konuşma şeklini değerlendirerek (başlayıp) eğitim, gelir düzeyi, mesleği üzerinden anlamlı sonuçlara ulaşmak

8 Toplumu ölçmek Betimleyici istatistik: ortalama olanı tarif eden istatistikler. Tekrar eden mod/lar Aritmetik ortalama Rakamları sıralamak ortada kalanı dikkate almak (medyan) Değişkenleri işlemselleştirmek ölçülecek değişkeni tam olarak belirlemek. Irk, etnik köken, sınıf vb.

9 Korelasyon Güvenilirlik & geçerlilik: Ölçmeyi hesapladığımız değişkeni gerçekten ölçüyor muyuz? Her ölçtüğümüzde aynı sonuçları alıyor muyuz? Değişkenler arası ilişkiler: Değişkenlerden birisinin (bağımsız-çalışma miktarı) değişimini diğer değişken (bağımlısınav sonucu) üzerindeki etkisi (neden-sonuç). Biri diğerinin nedeni ise o zaman tam bir korelasyondan söz edilebilir. İlişkili olması yetmez. Sahte korelasyon 3. değişken nedeniyle 2 ya da daha fazla değişken arasında var olduğu düşünülen ancak sahte olan bağlantı.

10 Objektiflik problemi Neden-Sonuç İlişkisi Kurmanın 3 şartı: Görünen korelasyon olmalı Bağımlı değişkenden önce bir bağımsız değişken olmalı İki değişken arasında sahte ilişki yaratan değişken olmamalı. Objektiflik İdeali: Araştırmayı yürütürken tarafsız olmak. Bilimsel prosedürlere bağlılık ve kendi tutum ve inançlarının sonuçları etkilemesine müsaade etmeme. Yineleme: Research; tarafsız olmanın yolu. Diğer araştırmacıların da aynı süreçleri uygulamış ve aynı sonuçlara ulaşmış olması Objektiflik tek çalışmada değil, devam eden bilimsel süreç içinde mümkün olur.

11 Sorunlar sınırlılıklar Bilimsel sosyolojinin sınırlılıkları: 1) insan davranışları tam hesaplanamayacak kadar karmaşıktır 2) insanlar etrafına tepki verir; araştırmacı nesnesinin davranışını etkileyebilir 3) sosyal yapılar değişken, bir yer/zaman için doğru olan başkası için değil 4) sosyologlar uzaydan gelmediği için değerlerinden tamamıyla sıyrılamaz

12 Yorumlayıcı Sosyoloji İnsanların sosyal dünyalarına atfettikleri anlamlara odaklanır. Verstehen: «Weber’in kişilerin öznel motivasyonlarını anlamaya çalışan yaklaşımı» Pozitivist sosyolojiden farkı: 1) Anlama süreçlerine vurgu 2) Öznellik süreçlerine vurgu sosyal gerçekliğin özneler tarafından nasıl anlaşıldığı ve biçimlendirildiği 3) Nitel yöntemlerin kullanımı 4) Araştırmacının araştırılan ile yakın iletişimde olması

13 Eleştirel Sosyoloji Yalnızca araştırmayı değil araştırılan konuyu nesneyi durumu değiştirmeyi de hedefleyen yaklaşım. “Toplum mevcut durumuyla var olmalı mıdır? ” gibi ahlaki/politik sorular sorar. Araştırmanın doğasını da değiştirir. Araştırmacı hem araştırma yapma biçimiyle hem insanlarla ilişkiye girme biçimiyle hem de bulgu ve yorumlarıyla eşitsizliğin kalkmasını hedefler.

14 Toplumsal Cinsiyet Araştırmayı Nasıl Etkiler? Androsentrizm: Erkek üzerinde/ erkek bakış açısına odaklanmak. Jinesentrizm: kadına odaklanmak. Aşırı genelleme: Bir cinsiyetten alınan verileri genel için bir çıkarıma dönüştürmek. Toplumsal cinsiyet körlüğü: toplumsal cinsiyet faktörünü araştırmada göz ardı etmek. Çifte standartlar: araştırmacı kadın ve erkeği farklı yargılamamalı. Müdahale: katılımcının araştırmacının cinsiyetine tepki vermesi.

15 Araştırma Etiği Bulgular paylaşılmalı Bulguların diğer çalışmalarda da kullanılmasının önü açılmalı Kaynaklar beyan edilmeli Deneklere zarar verilmemeli

16 Araştırma Teknikleri Deney: kontrol edilmiş bir ortamda araştırmacıların iki veya daha fazla değişken arasında neden-sonuç ilişkisini incelemesini sağlar. Araştırmacılar hipotezleri (iki ya da daha fazla değişken arasında muhtemel bir ilişki ifadesi) test etmek için deney yapar. Anket Uygulaması: Araştırmacı anket kullanarak veya mülakat yaparak bir dizi sorulara katılanlardan yanıt toplar. İnsanların görüşleri üzerinden resim yapar. Tasvir eden bulgulara yönlendirir. Katılımcı Gözlem: Araştırmacılar uzun süre sosyal bir ortamda insanlarla bir arada bulunurlar. Alan çalışması da denir. Araştırmacıya ‘içeriye bakış’ sağlar. Hipotezi test etmezler araştırmacılar, açıklayıcı ve tasvir edicidir Mevcut Kaynakları/Kayıtları Kullanma: - Devlet kayıtları, arşivler, istatistiki veriler Araştırma teknikleri, araştırmacının hedefine göre değişir birlikte de kullanılabilir.