SOSYAL PSKOLOJDE YNTEM SOSYAL PSKOLOJ ARATIRMALARINDA YNTEM VE

SOSYAL PSİKOLOJİDE YÖNTEM

SOSYAL PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARINDA YÖNTEM VE TEKNİKLER • Sosyal psikologları ilgilendiren temel soru ve problemler => toplum-grup-birey üçlüsü düzeyindeki olayların karşılıklı etki durumu ile ilgilidir: • İnsanlar niçin çocuk sahibi olmak ister? • Bu istek, kişiden kişiye, gruptan gruba, toplumdan topluma fark gösterir mi? • İnsanlar hangi durumlarda başkalarına yardım etmiyor? gibi konular sosyal psikologları ilgilendirir. 2

• Bu sorulara herkes “kendince” bir yanıt verebilir. Ancak “bilimsel bir yaklaşım” içeren yanıtlar veren SOSYAL BİLİM yapar BİLİM NEDİR? Bilim, geçerliliği kabul edilmiş sistemli bilgiler bütünüdür. Bilimde ÜÇ temel amaç vardır: Olayların betimlenmesi, aralarındaki ilişkilerin bulunması, olayları anlama ve açıklama Olayların önceden tahmini (yordama) Olayların kontrolü 3

• Bilim var olması gerekenle değil => VAR OLAN ile ilgilenir. • O nedenle bilimsel bilgiyi “iyi” ya da “kötü” olarak değerlendiremeyiz. BİLİM Olgusaldır sistemlidir akılcıdır genelleyicidir evrenseldir birikimlidir Sağlam fakat göreli bilgidir 4

BİLİMSEL YÖNTEMİN MANTIĞI • Bilimsel yöntem DÖNGÜSELdir. • Bu döngü OLGULAR ile başlar. • KURAM, HİPOTEZ ve TAHMİNLER den geçerek tekrar yeni OLGULAR a yönelir. OLGU=> değişik gözlemciler tarafından tekrarlanan aynı gözlemdir. KURAM => fikirleri içeren bir sistemdir. İçerisinde SOYUT kavramlar; bu kavramların birbirleriyle ilişkisi hakkında KURALLAR ve bu kavramları gözlenen olgulara bağlama YOLLARI mevcuttur. 5

Bilimsel yöntem süreci TÜMEVARIM (Endüksiyon) TÜMDENGELİM (dedüksiyon) SINAMASAĞLAMA (Verifikasyon) Tümevarım ve tümdengelim => TEMEL MANTIK SÜREÇLERİ dir!!! 6

BİLİMSEL ARAŞTIRMA NEDİR? Bilimsel araştırma; 1. SİSTEMATİKTİR. 2. GELİŞİGÜZEL GÖZLEMLERE güvenmez. 3. YANSIZDIR. 4. ÖLÇME ve KAYDETME yöntemine güvenir. 7

BİLİMSEL ARAŞTIRMA… “problemlere güvenilir çözümler aramak amacıyla planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, analizi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesi süreci” 8

Araştırmanın Aşamaları 1. ADIM 2. ADIM 3. ADIM 4. ADIM 5. ADIM Problemin saptanması Araştırma önerisinin hazırlanması Araştırmanın planlanması Araştırmanın gerçekleştirilmesi raporlaştırma 9

KURAMSAL ARAŞTIRMA Bir araştırmanın sorusunun türü çok önemlidir. Araştırma sorusu Kuramla doğrudan ilişkili olanlar Kuramla doğrudan ilişkili olmayanlar 10

GÖRGÜL ARAŞTIRMA • Kuramla doğrudan ilgili olmayan araştırmalara görgül araştırma denir. • Bir kuramdan çıkarılan “denenceyi” sınama amacı yoktur. • Araştırmacı “korku” gibi bir değişken ya da “ikna edilebilirlik” gibi bir olgu ile ilgilenir. • İlgilen konu hakkında “bilgi toplamak” hedeflenmektedir. 11

Kuramsal Araştırma/Görgül Araştırma Farkı Nedir? 12

İLİŞKİSEL ARAŞTIRMALAR • İki ya da daha çok değişken arasındaki ilişkiyi gözlemeye dayanan araştırmalardır. • “A değişkeni yükseldiğinde B değişkeni de yükselmekte mi? ” • “Korku ile toplumsallık arasında bir ilişki var mı? ” 13

İLİŞKİSEL ARAŞTIRMALARIN ÜSTÜN YÖNLERİ nelerdir? İLİŞKİSEL ARAŞTIRMALARIN SINIRLILIKLARI Nelerdir?

DENEYSEL ARAŞTIRMALAR • Bu yöntemde, bir değişkenin (BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN) farklı düzeyleri “laboratuar ortamında” yaratılır ve deneklerden ölçüm alınır. • Deney ve kontrol gruplarına oluşturulur. • SEÇKİSİZ ATAMA 15

SEÇKİSİZLİK=> I. Bireysel farklılıkları görmezden gelmeyi sağlar. II. Grupların, incelenen değişken dışındaki tüm faktörler açısından DENK olduğu kabul edilir. 16

DENEYSEL ARAŞTIRMALARIN SINIRLILIKLARI • Deneysel yöntem genel olarak doğal olayların etkilerinin incelenmesine uygun değildir. • Hava saldırıları • Su baskınları • Ameliyatlar İnsanların başına tümüyle rastlantısal olarak gelmez. Tam bir “seçkisizlik” söz konusu olmaz. Deneyler => birçok değişkenle ilgili çok fazla verinin toplanmasına elverişli değildir. Ayrıca => sadece birkaç faktör değişimlenebilir. 17