KLNK PSKOLOJDE DEERLENDRME KLNK PSKOLOJ NEDR KLNK PSKOLOGUN

KLİNİK PSİKOLOJİDE DEĞERLENDİRME KLİNİK PSİKOLOJİ NEDİR? KLİNİK PSİKOLOGUN KİŞİLİGİNDE ARANILAN ÖZELLİKLER DEĞERLENDİRMENİN AMACI DEĞERLENDİRMEYİ ETKİLEYEN ETMENLER

KLİNİK PSİKOLOJİ n n KLİNİK TERİMİ YUNANCADA YATAK ANLAMINA GELEN KLİNNİKOS’DAN OLUŞMUŞTUR. İLK ZAMANLAR TIPLA BAĞDAŞTIRILMIŞ DAHA SONRALARI KİŞİYE YÖNELİK TÜM YARDIMLARI KAPSAYAN BİR ANLAYIŞLA KULLANILMIŞTIR. KLİNİK PSİKOLOJİ KİŞİYE ÖZELDİR VE TEK BİR İNSANIN O ANKİ DAVRANIŞLARINI GÖZLER, ANLAMAY ÇALIŞIR VE GEREKLİ YARDIMI SUNAR.

n DAVRANIŞ SORUNLARININ NEDENLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI/SAĞAL TIMI İLE İLGİLENİR. Akıl hastalıklarının tanısı, hastalığın olası nedenleri ve etkili tedavi yöntemleri üzerinde çalışıR.

n Klinik psikologların ilgilendikleri sorunlar, gelişim dönemleriyle ilgili kısa süreli gelişimsel krizlerden (ergenlikteki başkaldırı ve orta yaşta kendilik değerindeki düşme gibi) fobi, depresyon ya da şizofreni gibi daha ağır sorunların tedavisine kadar değişebilmektedir. Pek çok klinik psikolog aynı zamanda araştırma da yapmaktadır. Araştırma konuları arasında başarılı bir klinik psikoloğun özelliklerini ve bir tedavinin etkililiğinde rolü olan faktörleri belirleme, başarılı yaşlanmayla veya çeşitli davranış bozukluklarıyla ilişkili olan etmenler, fobilerin nasıl geliştiği ya da şizofreninin nedenlerini belirleme gibi konular sayılabilir. Ayrıca bireyi değerlendirmek amacıyla test ya da ölçek uygulama ve yorumlama ile tedavi amaçlı bireysel ya da grup psikoterapisi yapma da klinik psikoloğun önemli görevleri arasındadır.

PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME n DAVRANIŞLARI ANLAMAK VE GELECEKTEKİ PERFORMANSI VE DAVRANIŞLARI ÖNCEDEN TAHMİN ETMEK İÇİN ÇEŞİTLİ ÖZELLİK, VASIF VE BECERİLERİN ÖLÇÜLMESİNE YÖNELİK PSİKOLOJİK TEST VE/VEYA GÖRÜŞME GİBİ ÇEŞİTLİ ARAÇLARIN KULLANILMASIDIR.

Bunu yaparken BİREYİ YAKINDAN TANIMA, n • GÜÇLÜ VE GÜÇSÜZ YÖNLERİNİ ANLAMA, BİREYE VE YAKINLARINA YARDIMCI OLABİLECEK ÖZELLİKLERİ SAPTAYABİLME, SORUNLARIN OLASI NEDENLERİNİ BULABİLME gereklidir. n

Değerlendirme ve testler n PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRMENİN TARİHÇESİ İLE PSİKOLOJİK TESTLERİN ORTAYA ÇIKIŞI EŞZAMANLI SEYRETMEKTEDİR. PSİKOLOJİK TESTLERİN YAYGIN OLARAK KULLANIMI 20. YÜZYILDA BAŞLAMIŞ OLSA DA TARİHSEL KAYITLARA BAKILDIĞINDA İLK TEST KULLANIMININ M. Ö. 2200 YILINA KADAR UZANDIĞI GÖRÜLMEKTEDİR.

PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ n n GÖRÜŞME GÖZLEM PSİKOLOJİK TESTLER ( OBJEKTİF TESTLER / PROJEKTİF TESTLER) SONUÇ GÖRÜŞMESİ

Bu yöntemler n n n YAŞ (BEBEK, ÇOCUK, – ERGEN – YETİŞKİN – İLERİ YAŞ ) EĞİTİM DÜZEYİ (OKUMA YAZMASI OLMAK, OLMAMAK) GİBİ ETKENLERLE UYGULAMA YÖNTEMLERİ AÇISINDAN FARKLILAŞABİLİR.

KLİNİK DEĞERLENDİRMEYİ 3 AŞAMADA DÜŞÜNEBİLİRİZ! n n n BİLGİNİN SİSTEMATİK OLARAK TOPLANMASI (GÖZLEM-GÖRÜŞMETESTLER) BİLGİNİN ANLAMLI BİR ŞEKİLDE ÖRGÜTLENMESİ BİLGİNİN YORUMLANMASI

KLİNİK DEĞERLENDİRME SÜRECİ n n HAZIRLIK AŞAMASI: HASTANIN PROBLEMİ TESPİTİ İÇİN NELER YAPILACAGI VE VAKANIN NASIL ÇALIŞILACAGI KONUSUNDA PLANLAMA. (HANGİ BİLGİ KAYNAKLARINDAN FAYDALANACAK? HANGİ İZLEME TEKNİKLERİ UYGUN? ) BİLGİNİN ALINMASI AŞAMASI: BİLGİ ALINMAYA BAŞLANIR.

n n BİLGİYE İŞLERLİK KAZANDIRILMASI AŞAMASI: TOPLANAN BİLGİLER ÖRGÜTLENİR VE ANLAMLI BİLGİ MODELİ OLUŞTURULUR. BİLGİNİN ÇIKIŞ AŞAMASI: BİR TAKIM KARAR VE YORUMLARA ULAŞMA, BU KARARLARIN İLGİLİ ŞAHIS VEYA KURUMLARA İLETİLMESİ, KLİNİK AÇIDAN NE GİBİ KLİNİK FAALİYETLERE GİRİLECEĞİ, TEDAVİYE KARAR VERME, KLİNİK EKİP İLE KONSÜLTASYON (VAK’A TARTIŞMASI TOPLANTILARI GİBİ)

VAK’ A FORMÜLASYONU n n ŞİMDİKİ DAVRANIŞ VE FONKSİYONLARI(ÇEŞİTLİ YAŞAM DURUMLARINDA VE GRUPLARDA-YETENEK VE BECERİLERİ-FİZYOLOJİK KISITLILIKLAR VE ETKİLERİ) GÜDÜ VE HEYACANLARI(İLİŞKİ AMAÇLARI, DUYGUSAL ÖZELLİKLERİ, İÇSEL ÇATIŞMALARI VS)

n KENDİLİK KAVRAMI VE İNANÇ SİSTEMİ (KİMLİK, DEĞERLER VE OTORİTE İLİŞKİSİ VS) GELİŞME VE DEĞİŞME: (TERCİH ÖRÜNTÜLERİ(yaşamındaki dönüm noktaları neler, ne gibi seçimler yapmış)DURUMSAL GELİŞMELER(zayıf ve güçlü yanları, rol kaymaları olabilir mi? ) TEŞHİSE YÖNELİK İZLENİMLER (PSİKİYATRİK TANILAMA, YETENEK VE PERFORMANS BOZUKLUKLARI) TAVSİYELER VE İYİLEŞME (GELİŞİMSEL İHTİYAÇLAR, DURUMSAL DEĞİŞMELER, ÖZEL ÖDEVLERİ VE YETİŞTİRME, SOMATİK TAEDAVİLER VE PSİKOLOJİK ETKİLERİ, PSİKOTERAPİ )

PSİKOTERAPİNİN 3 TEMEL ÖZELLİĞİ n n n TERAPİST VE HASTA(DANIŞAN) ARASINDA SÖZEL ETKİLEŞİM HASTANIN(DANIŞANIN) MEVCUT PROBLEMLERİNİN ORTAYA ÇIKMASINA KATKIDA BULUNMUŞ OLABİLECEK TRAVMATİK VEYA RAHATSIZ EDİCİ DENEYİMLERİNİ GÜNDEME GETİREBİLECEĞİ VE TARTIŞABİLECEĞİ DESTEKLEYİCİ BİR İLİŞKİNİN GELİŞTİRİLMESİ HASTANIN(DANIŞANIN) DENEYİMLERİNİN ANALİZ EDİLMESİ VE/VEYA PROBLEMLERİ İLE BAŞA ÇIKMASI YA DA PROBLEMLERİNİ AŞMASI İÇİN YÖNTEMLERİN ÖNERİLMESİ

3 YAYGIN TERAPİST TÜRÜ n n n PSİKİYATRİSTLER(FARMOKOLOJİ, PSİKOPA TATOLOJİ VE PSİKOTERAPÖTİK UZMANLIK EĞİTİMİ) KLİNİK PSİKOLOGLAR(İLAÇ YAZMA İZİNLERİ YOKTUR) DANIŞMAN PSİKOLOGLAR(PSİKOLOJİ VEYA EĞİTİM ALANINDA UZMANLIK. ARAŞTIRMAYA DAHA AZ ODAKLANMA, DAHA ÇOK GERÇEK HAYAT ORTAMLARINDA UYGULAMA)

TERAPİST /DANIŞMANLARIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ n n n n n KİŞİLERİ DOĞRU DEĞERLENDİREBİLENLERE ÖZGÜ BAZI NİTELİKLERİN SAPTANDIĞI BİR ARAŞTIRMADA(TAF 1955, ALPORTT 1961) OLGUNLUK VE DENEYİM BENZERLİK ZEKA BİLİŞSEL STİL KENDİNİ TANIMAK KİŞİLERARASI İLİŞKİLERDE USTALIK YANSIZLIK ESTETİK TUTUM KADINLIK

OLGUNLUK VE DENEYİM n n BİR KİŞİLİK OLUŞTURMASI, KİŞİLİĞİNİN BÜTÜNLÜĞÜNÜ KORUYABİLMESİ(ERİKSON 1968), İÇİNDEN GELEN İSTEKLERDEN VEYA DIŞTAN GELEN UYARANLARDAN BAĞIMSIZLIK KAZANMASI, KENDİNE DEĞİL ÇEVREYE YÖNELMESİ GEREKİR. KENDİNİ TANIMLAYIŞINDA, DEĞER YARGILARINDA, DÜŞÜNCELERİNDE VE DUYGULARINDA TUTARLILIK VE SÜREKLİLİK OLGUNLUĞUN BELİRTİLERİNDENDİR (HEATH 1977)

YAŞANTI ZENGİNLİĞİ/DENEYİM n n ÇEŞİTLİ İLGİLERİN OLMASI FARKLI YAŞAM KOŞULLARINI VE DÜNYA GÖRÜŞLERİNİ TANIMAK ÇEŞİTLİ YAŞLARDAKİ İNSANLARLA GERÇEK İLİŞKİLER KURMAK İLİŞKİ SADECE TANIŞIP YÜZEYSEL SOHBET DEĞİLDİR. İLİŞKİ ANLAMLI OLMALI, DİĞERİNİN DÜNYASINI TANIMAYA, ANLAMAYA VE PAYLAŞMAYA YÖNELMELİDİR.

BENZERLİK n n TAFT’ A GÖRE, İNSANLAR KENDİLERİNE BENZEYENLERİ, KENDİ KÖYLERİNDEN ÜLKELERİNDE, KÜLTÜR DÜZEYLERİNDEN HATTA IRKINDAN OLANLARI DAHA KOLAY ANLAYABİLİRLER. BU VARSAYIM PSİKİYATRİST VE KLİNİK PSİKOLOGLARIN DA RUHSAL TEDAVİDEN(TERAPİDEN/PSİKOLOJİK DANIŞMADAN) GEÇMELERİNİN ZORUNLULUĞUNA DİKKAT ÇEKER.

ZEKA n n n TAFT’IN BULGULARINA GÖRE; AKILLI OLANLAR DİĞERİNİ DAHA İYİ DEĞERLENDİRİR. YÜKSEK ZEKALI KİŞİLER SOYUT PROBLEMLERİ ÇÖZERKEN, BELLİ BELİRSİZ İPUÇLARINDAN YARARLANMAYI BİLİRLER. OLAYLARA DEĞİŞİK AÇILARDAN BAKABİLİRLER. NEDEN-SONUÇ BAĞLANTISI KURABİLİRLER. VARSAYIM VE SENARYO KAPASİTELERİ YÜKSEKTİR.

BİLİŞSEL STİL KİŞİNİN ÇEVRESİNDEN BİLGİ TOPLAMASI, BU BİLGİYİ KENDİNCE YORUMLAMASI VE YORUMLADIGI BİLGİDEN YARARLANMA BİÇİMİDİR. n WİTKİN VE ARK. (1954, 1965) GÖRE; A)ALANA BAĞIMLI B)ALANDAN BAĞIMSIZ İKİ BİLİSŞEL STİL VARDIR. ALANA BAĞIMLI: ÇEVREYİ PASİF BİR ŞEKİLDE KABULLENİR, KENDİNİ AZ TANIR, KÜÇÜKLÜK DUYGULARI BESLER, BEDEN İMGESİNİ KÜÇÜMSER. DAHA ÇOK SOSYAL BİLİMLER, DANIŞMANLIK GİBİ MESLEKLERE YÖNELİRLER İNSANLARA DAHA DUYARLIDIRLAR. ALANDAN BAĞIMSIZ: ÇEVREYLE BAŞAEDEBİLMEK İÇİN AKTİF BİR TUTUM, DUYGU DENETLEMESİ, DİGERİNE GÖRE KENDİNİ DAHA İYİ TANIMA. FEN MATEMATİK MÜHENDİSLİKTE BAŞARILILAR. ANALİTİK BİR BİLİŞSEL YAPI. n

KENDİNİ TANIMAK n n n İÇGÖRÜ SEZİŞ NE İSTEDİĞİNİ BİLMEK KENDİ ÖZELLİKLERİNİ TANIMAK ÖZELEŞTİRİ YAPABİLMEK ÇUVALDIZ BİZE İĞNE KARŞIYA

ANEKDOT! n n n HASTAYI TANIMADAN ÖNCE KENDİMİZİ TANIMAMIZ GEREKİYOR. FREUD PSİKANALİZDEN GEÇMİŞTİR. KLİNİK DEĞERLENDİRMEDE GEREKLİ OLAN SİSTEMATİK, DÜZENLİ, DİSİPLİNLİ GÖZLEMLERİ VE YORUMLARI YÜRÜTEBİLMEK İÇİN, KLİNİK PSİKOLOĞUN KENDİ İÇ DÜNYASININ ETKİSİNDEN SIYRILMASI, HASTANIN SUNDUĞU DAĞINIK VERİLERDEN GEREKLİ OLANI SEÇEBİLMESİ VE BUNLARI TUTARLI BİR ŞEKİLDE BÜTÜNLEYEBİLMESİ GEREKİR.

KİŞİLERARASI İLİŞKİLERDE USTALIK n n n EMPATİK TAVIR BEN DİLİ SOMUTLUK KENDİNİ AÇMA SAYGI KOŞULSUZ SEVGİ VE KABUL

YANSIZLIK/OBJEKTİFLİK n n İYİ DEĞERLENDİRİCİLER ÇOĞUNLUKLA İÇE DÖNÜKTÜR. ANCAK DIŞA DÖNÜKLÜK İLE DENGELİ KULLANILMALIDIR. DAHA AZ KONUŞMA DAHA ÇOK DİNLEME EMPATİ İLE SEMPATİYİ KARIŞTIRMAMAK DANIŞMA BOYUNCA EMPATİK OLABİLMEK ANCAK OLAYLARA OBJEKTİF BAKABİLMEK GEREKİR.

ESTETİK TUTUM n n TEORİK, EKONOMİK, ESTETİK, TOPLUMSAL, POLİTİK VE DİNSEL OLMAK ÜZERE KİŞİLERİ 6 TİPE AYIRAN ALLPORT’ GÖRE, İYİ BİR DEĞERLENDİRİCİNİN ESTETİK DEĞERLERİ OLDUGUNU SAVUNUR. KENDİNE YETEBİLEN, BİREYSEL KİŞİLİK YAPISI DOĞA-İNSAN İLİŞKİSİNE ÖNEM VERME BÜTÜNLÜK VE AHENGİ KAVRAYABİLME

KADINLIK n n n n KADIN BEYNİ DAHA EMPATİK SANATA DÜŞKÜNLÜK ÖĞRENMEYE MERAK ESNEK KENDİ BAŞINA BAŞARMA İSTEĞİ BAŞKALARININ BEĞENİSİNİ KAZANMA ARZUSU KENDİNİ TANIMAYA AÇIKLIK