Separacja czysta amerykaska Kontekst historyczny Rnorodno Filozofia prawa

Separacja czysta amerykańska

Kontekst historyczny �Różnorodność �Filozofia prawa naturalnego Kolonie angielskie model p. wyznaniowego (Wirginia, Nowy Jork, Massachusetts) Równe prawa obywateli bez względu na wyznanie

Kolonia Rhode Island �Karta Praw i Wolności Obywatelskich 1636 �„żadna władza świecka nie ma prawa do uprzywilejowania jednego wyznania” - rozdział władzy państwowej i duchowej - gwarancja wolności sumienia dla wszystkich

�Deklaracja Praw Wirginii 1776 „wszyscy są zobowiązani do okazywania wdzięczności Bogu jako kreatorowi porządku wszechświata, szanowania i przestrzegania chrześcijańskich przykazań miłości, tolerancji, szlachetności” - Wolność religijna jako prawo nieodwolywalne

Pozostałe konstytucje stanów założycielskich �Zasada wolności religijnej (wolność od przymusu wyznawania i praktykowania) �Niektóre stany subwencjonowały kościoły z funduszy państwowych �W 9 stanach utrzymano obowiązek składania przed objęciem urzędu przysięgi o wierze w Boga (Maryland – formuła ślubowania na wypadek, gdy kandydat jest niewierzący)

Konstytucja USA 17. 09. 1787 �art. 6 „żadne wyznanie wiary nigdy nie będzie wymagane, jako kwalifikacja potrzebna do objęcia jakiegokolwiek urzędu lub funkcji publicznej”

I POPRAWKA 21. 09. 1789 �KLAUZULA USTANOWIENIA (Establishment clause) �Zakaz ustanowienia religii oficjalnej �KLAUZULA SWOBODY PRAKTYK (Free Exercise of Religion Clause) �Zakaz ograniczania swobody wykonywania praktyk religijnych

Orzecznictwo SN USA � 1802 - sprawa Kościoła Baptystów Chcieli ustanowić dzień modlitwy i postu w państwie SN prawo ma eliminować wszelką ingerencję państwa w sprawy wewnętrzne kościołów 1879 sprawa Reynolds Praktyka małżeństw poligamicznych wśród Mormonów SN państwo się sprzeciwia małżeństwom poligamicznym, bo stanowią zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa publicznego

Sprawa Lemon v. Kurtzman �Rhode Island - przepisy o wynagrodzeniu nauczycieli przewidywały dofinansowanie do pensji dla nauczycieli w szkołach prywatnych wyznaniowych � 95% uczniów uczęszczało do prywatnych szkół katolickich, zaś nauczyciele otrzymywali wynagrodzenie �Niezgodność z Konstytucją!

TEST LEMONA W celu stwierdzenia zgodności prawa z I Poprawką 1. Cel legislacyjny ma być świecki 2. Główny efekt jest neutralny (nie ma wsparcia ani dyskryminacji) 3. Nie sprzyja nadmiernemu powiązaniu państwa z religią

Sprawa County of Allegheny v. American Civil Liberties Union 1989 �Władze County wydały zezwolenie na ustanowienie w klatce schodowej sądu tzw. Szopki Bożonarodzeniowej. Nad szopką znajdował się anioł trzymający szarfę z napisem „gloria in Excelsis Deo”, przy ekspozycji znajdował się napis: „Ekspozycja została sfinansowana przez Towarzystwo Imienia Świętego Jerzego” �SN niekonstytucyjność szopki, bo brak przy niej jakichkolwiek elementów wskazujących na świecki cel

�Umieszczenie ekspozycji w budynku władz miasta polegała na usytuowaniu obok Menory, choinki oraz napisu „w okresie Świąt Miasto Pittsburgh oddaje honory wolności. Niech te świąteczne światła przypominają, że jesteśmy dzierżycielami płomienia wolności i naszego dziedzictwa” �SN szopka tego rodzaju nie służy poparciu religii, jest wyrazem dla idei wolności przy okazji świąt Hanuki i Bożego Narodzenia

Sprawa Lynch v. Donelly �Urządzenie przez władze miasta Pawtucket ekspozycji z szopką, scena narodzenia Dzieciątka, czemu towarzyszyły figurki Św. Mikołaja, renifera, słonia, władze miejskie zapłaciły za zakup i zainstalowanie szopki. Ekspozycja zlokalizowano na prywatnym terenie należącym do organizacji nonprofit w centrum miasta. �SN zgodność z konstytucją

�Wyraźnie religijny charakter szopki nie łamie I poprawki, gdyż są w niej zawarte elementy świeckie �Klauzule wyznaniowe wykluczają wrogość państwa względem religii i nakazują uwzględnienie religijnych potrzeb obywateli poprzez dostosowanie się do ich zachowań

Doktryna orzecznicza SN akomodacjonizm �Doktryna ta zakłada, że w praktyce obecność symboli świeckich w kontekście treści religijnych przesądza konstytucyjność np. szopki w miejscach publicznych �Ta doktryna nazywa się również „kryterium plastikowego renifera” z racji tego, że np. w szopce Bożonarodzeniowej wystarczy umieścić „Dziadka Mroza”, czy też renifera, aby sąd uznał ekspozycję za zgodną z Konstytucją

Religia obywatelska �Obecność aktów religijnych w życiu publicznym Przysięga na Biblię, modlitwa kapelanów w Kongresie, szkole banknoty „In God We Trust”, God Bless America �Religia chrześcijańska jako dziedzictwo narodu (łączy, a nie dzieli)

Wall of separation Brak regulacji prawnej dotyczącej relacji Państwo-Kościół

Wall of separation �Zakaz ustanawiania takich praw, które by świadczyły pomoc jednej religii lub wszystkim albo wpływały na osobę, aby ta przynależała bądź nie do określonego wyznania �Praktyka władz publicznych