Priroda grafikih boja Priroda grafikih boja Pod grafikom

Priroda grafičkih boja

Priroda grafičkih boja � Pod grafičkom bojom podrazumijevamo takvu obojenu supstancu koja posjeduje određeno obojenje i ima sposobnost da se u toku procesa štampanja veže za podlogu koja se štampa. � Od posebnog značaja su osobine kao što su: kvalitet odštampanog otiska i njegova postojanost i otpornost na različite uticaje, kao i mogućnost primjene određene boje u različitim tehnikama štampanja.

Priroda grafičkih boja �Sastav grafičkih boja Grafičke boje, s obzirom na različitu primjenu koja zavisi od vrste materijala, namjene odštampanih proizvoda i perioda njihovog korišćenja, treba da imaju veliki broj specifičnih karakteristika. Da bi ispunile sve ove uslove, ove boje predstavljaju smješu različitih jedinjenja u tačno određenim odnosima.

Priroda grafičkih boja �Sastav grafičkih boja Svaka boja je sastavljena od većeg broja komponenata: a) pigmenti- jedinjenje ili grupu jedinjenja koja obezbjeđuju obojenost b) vezivo -međusobno povezuje sve komponente boje, a sa druge strane, omogućava vezu između boje i podloge. c) smole, d) rastvarači , e) sikativi i drugi dodaci, različitog hemijskog sastava. Oni daju boji potrebne fizičko- mehaničke osobine, utiču na proces sušenja u određenoj tehnici štampanja na različitim štamparskim podlogama.

Priroda grafičkih boja

Priroda grafičkih boja • Sastav grafičkih boja Grafičke boje su obojene materije, u obliku tečnosti ili paste, koje se pomoću štamparskih mašina nanose na različite podloge. Kao podloge pri štampanju se koriste papir, polimerni materijali, metal, staklo, tekstil. Podjela grafičkih boja je izvršena prema specifičnosti štamparskog postupka koji se primjenjuje za njeno nanošenje. Na taj način postoje grafičke boje za: • ofset štampu, • duboku štampu, • tipo štampu, • flekso štampu i • sito štampu.

Priroda grafičkih boja • Sastav grafičkih boja • U proizvodnji grafičkih boja se koristi veliki broj različitih ulja. Ulja koja se koriste u proizvodnji grafičkih boja su podjeljena prema porijeklu na mineralna, biljna, životinjska i sintetska. Biljna ulja se dijele na sušiva, polusušiva i nesušiva ulja, u zavisnosti od brzine oksidacije. Najčešće se koriste biljna sušiva ulja za pripremu veziva i to laneno, tungovo, perila i sojino ulje. • Firnisi su glavna komponenta skoro svih grafičkih boja. Predstavljaju međuproizvod u proizvodnji grafičkih boja i njihova upotreba skraćuje proizvodnju grafičke boje. Sastav firnisa zavisi od mnogo faktora kao što su vrsta štampe, vrsta podloge, način sušenja. • Termin smole se koristi da bi se opisali polimerni materijali koji se koriste u grafičkim bojama i doprinose čvrstoći, sjaju, adheziji i fleksibilnosti grafičkih boja.

Priroda grafičkih boja �Sastav grafičkih boja � Ponašanje većine grafičkih boja može se poboljšati upotrebom aditiva. Neki aditivi pomažu kvašenje pigmenta, drugi djeluju kao stabilizatori pri skladištenju. Mnoge smole zahtjevaju dodatak hemijskih plastifikatora da bi se spriječilo sušenje grafičke boje u ćelijama na štamparskoj mašini kao i da se obezbjedi zadovoljavajuća adhezija i fleksibilnost na podlozi. Kao aditivi u grafičkim bojama koriste se i jedinjenja koja pomažu sušenje i postojanost na trenje.

Priroda grafičkih boja �Sposobnost miješanja osnovnih boja U osnovne boje spadaju : v žuta, v crvena i v plava. One se nazivaju osnovnim zato što se ne mogu dobiti kombinacijom drugih boja.

Priroda grafičkih boja �Sposobnost miješanja osnovnih boja Da bi se štampanjem postiglo potrebno obojenje, osnovne boje se miješaju u određenim odnosima. U praksi se to izvodi na sledeći način : osnovne boje nanose se posebno na podlogu jedna za drugom. Štampanjem crvene boje preko žute dobija se naranđžasto obojenje, plave preko žute zeleno, a plave preko crvene ljubičasto. Naranđžasta , zelena i ljubičasta nazivaju se sekundarnim bojama. Ako su prilikom štampanja osnovne boje izdiferencirane nizom tonova od najsvjetlijeg do najtamnijeg , tada će se na odštampanom materijalu dobiti niz tonova sekundarnih boja. Na ovaj način moguće je ostvariti vjerne slike originala u višebojnoj štampi.

Priroda grafičkih boja �Sposobnost miješanja osnovnih boja Komplementarne boje su one koje međusobnim miješanjem daju sivu boju. Tako kompletirana boja žutoj boji je ljubičasta, crvenoj zelena, a plavoj naranđžasta. Sive boje teorijski obuhvataju paletu tonova od bijele do crne boje. Međutim crnu boju je na ovaj način , miješanjem komplementarnih boja, praktično nemoguće ostvariti. Iz tog razloga, kada se želi dobiti crno odštampano obojenje, potrebno je kao četvrtu boju pri štampanju nanositi crnu boju.

Priroda grafičkih boja �Sposobnost miješanja osnovnih boja Miješanje boje veoma je značajno kod višebojne štampe. Dobijena obojenja u najvećoj mjeri zavise od: Ø kvaliteta boje, Ø vrste pigmenta i njegovih kolorističkih karakteristika. Boje nastale miješanjem su uvijek manje zasićene od boja od kojih su nastale. Dva su osnovna načina miješanja boja: Ø aditivno i Ø suptraktivno miješanje.

Priroda grafičkih boja �Sposobnost miješanja osnovnih boja � Aditivno miješanje boja, aditivna sinteza, nastaje miješanjem obojenih svijetla plavog, zelenog i crvenog, a koja se dobiju propuštanjem bijelog svijetla kroz filtre tih boja. Ako tu obojenu svjetlost dovedemo na bijeli ekran na njemu se stvaraju novi podražaji koji u oku izazivaju podražaj boja dobijen aditivnom sintezom. � Totalnom aditivnom sintezom nastaje bijela boja. Aditivna sinteza koristi se u TV i kolor monitorima.

Priroda grafičkih boja �Sposobnost miješanja osnovnih boja � Supraktivno miješanje boja, suptraktivna sinteza nastaje tako da se bijelom svijetlu pomoću filtara oduzimaju pojedini djelovi spektra. -Pomoću žutog filtra svijetlu se oduzima plava komponenta i nastaje žuta boja. -Pomoću purpurnog filtra svijetlu se oduzima zelena komponenta i nastaje purpurna boja (magenta). - Pomoću plavozelenog filtra svijetlu se oduzima crvena komponenta i nastaje plavozelena boja (cijan). � Totalnom suptraktivnom sintezom nastaje crna boja.

Priroda grafičkih boja • Optičke osobine boja Svaka obojena supstanca posjeduje sposobnost da selektivno apsorbuje svetlost iz opsega vidljivog dijela sprektra. Kada bijela Sunčeva svjetlost padne na molekul boje, izvjestan dio svjetlosnog spektra se apsorbuje dok se drugi reflektuje dolazeći do oka posmatrača u kome izaziva utisak obojenja. Međutim, osnovne boje žuta, crvena ili plava nisu tačno određene jednom talasnom dužinom vidljivog dijela spektra. Obojeni zrak koji dopire do našeg oka predstavlja opseg talasnih dužina u kome su pojedine talasne dužine zastupljene većim ili manjim intenzitetom. Čiste boje definisane jednom talasnom dužinom praktično ne postoje , već je svako obojenje okarakterisano zbirom talasnih dužina različitog intenziteta. Zato u okviru osnovnih boja možemo zapaziti čitav niz tonova i nijansi u zavisnosti od talasne dužine koja preovlađuje.

Priroda grafičkih boja �Optičke osobine boja Vidljivi dio spektra