Predmet Teorija knjievnosti Stilistika peto predavanje figure konstrukcije

Predmet: Teorija književnosti Stilistika – peto predavanje

– figure konstrukcije – figure rasporeda ili poretka riječi: – inverzija (lat. inversio – okretanje, iskretanje) – obrtanje reda riječi ili dijelova rečenice – retoričko pitanje – posebna upotreba upitnih rečenica – upitne rečenice se postavljaju, bez namjere da stvarno označe pitanje

– elipsa (grc. elleipsis – nedostatak, izostavljanje) – izostavljanje pojedinih riječi iz rečenične cjeline – asindenton (grc. asyndenton – nepovezano) – nizanje riječi bez njihovog gramatičkog povezivanja – polisindenton (grc. polysyndenton – mnogo vezano) – figura suprotna asindentonu; nastaje nizanjem veznika bez gramatičke potrebe

– figure misli – figure koje se odnose na širi smisao onog sto je rečeno: – poredba/komparacija (lat. comparatio – upoređivanje) – poređenje dva ili vise entiteta na osnovu zajedničkih osobina – antiteza (grč. antithesis – suprotnost, suprotstavljanje) – vrsta poredbe koja se zasniva na suprotnosti » slovenska antiteza – pitanje, negacija tog pitanja i odgovor (…šta se bijeli u gori zelenoj? . . . )

• hiperbola (grč. hyperbole - pretjerivanje) – preuveličavanje radi naglašavanja stava • litota (grč. litotes – ublažavanje, umanjivanje) – figura suprotna hiperboli • gradacija (lat. gradatio – stepenovanje) – postepeno pojačavanje ili slabljenje (klimaks i antiklimaks)

• ironija (grč. eironeia – pretvaranje) – izražavanje putem suprotnosti • paradoks (grč. paradokson – neočekivano) – figura u kojoj se izriče neka protivrječna misao, suprotna opštem mišljenju ili vjerovanju • oksimoron (grč. oksys – oštar; moros – lud – oštroumna ludost) – spajanjem protivrječnih pojmova stvara se novi pojam (mudra ludost, rječita tišina, zimsko ljetovanje)

Shvatanje stila • staro shvatanje stila: retorika upozorava na oblike riječi i rečenične konstrukcije koje valja izbjegavati u dobrom stilu (normativna stilistika) – arhaizmi (grč. arhaios – star) – zastarjele riječi i izrazi – provincijalizmi (lat. provincia – pokrajina) – izrazi koji se upotrebljavaju samo u određenim pokrajinama – neologizmi (grč. neos – nov, logos – riječ) – novonastale riječi – varvarizmi (grč. barbaros – stranac, tuđinac) – strane riječi