OCUK YETITIRME GELIIM DNEM ZELLKLER Isnma Oyunu Afrodit

ÇOCUK YETIŞTIRME & GELIŞIM DÖNEM ÖZELLİKLERİ

Isınma Oyunu : Afrodit Paris'e Giderken…

İyİ Çocuk Kİmdİr?

Peki İyİ Anne Kİmdİr?

Kimler aklınıza geliyor ? Adalet Otorite Merhamet Dürüstlük Onur Saygı Gurur Özen

Kontrol Kimde etkinliği

Anne ve Güç Kullanma

Anne Olumsuz Güç Kullandığında Korku Öfke-Nefret Üzüntü Pişmanlık Çaresizlik Acıma Değersizlik Kişilik Zedelenir Özgüven zedelenir İlişki zedelenir

ANNE OLUMLU GÜÇ KULLANDıĞıNDA; Takdir etmek Güven vermek Sınır koymak Kişiliği değil, davranışı eleştirmek

YAŞAM POZİSYONLARI

• Ben İyi. PDeğilim, YAŞAM OZISYONLARı • Ben İyiyim, • Sen İyi Değilsin • Sen İyisin • Ben İyi Değilim, • Sen İyi Değilsin -, + +, - -, - +, + • Ben İyiyim, • Sen İyisin

HANGI YAŞAM POZISYONU • Ben ancak çocuklarımı memnun edersem iyi bir anne (-, -) baba olabilirim. • Ona çok kötü bağırdığım için kendimi çok kötü hissediyorum, ama o da zaten bunu çoktan hakketmişti. (-, +) • (+, +) söylediğimizde sorunları rahatça Evde hepimiz fikrimizi çözebiliyoruz. (-, +) • Ben kendimi senin kadar iyi ifade edemem. • İyi ki ben varım yoksa çocuklar ne yapardı. (+, -) • Tartışmalar gelişmek için fırsattır. (+, +)

HANGI YAŞAM POZISYONU • Evde herkes birbirine istediğini zorla yaptırmaya çalışır. (-, -) • Çocukların sizi etkilemelerine izin vermemek gerekir, onlar anne babalarını dinlemek zorunda. (+, -) • Oğlumu/kızımı eleştireceksem onu davranışıyla ilgili eleştiririm, kişiliğine yönelik yorumlar yapmam. (+, +) • Bir anne babanın görevi ödüllendirmek ve cezalandırmaktır. Söyleyen anne baba ise Söyleyen çocuk ise : (+, -) : (-, +)

AILE TUTUMLARı +, - -, - BASKICI -, + TAVİZKAR TUTUM Anne baba çocuk üzerinde güç kullanır ve istediğini zorla yaptırır. Çocuk anne baba üzerinde güç kullanır ve istediğini zorla yaptırır. İLGİSİZ +, + YETKİN TUTUM Anne baba çocuğun istek ve ihtiyaçlarıyla yeterince ilgilenmez, yok sayar. Anne baba çocuğu olumlu / uygun iletişim ve disiplin yöntemlerini kullanarak yetiştirir.

BASKıCı TUTUM YÖNTEMLERI Aşırı koruma Kontrol etme Sürekli akıl verme Bağırma-Tehdit etme Sevgiyi esirgeme Ceza

TAVIZKAR TUTUM Çocukların kullandığı yöntemler: Sızlanma Tutturma Duygu Sömürüsü Şantaj

İLGISIZ TUTUM Anne-baba çocukla yeterli ve kaliteli iletişim kurmaz. Çocuğu yetiştirirken neredeyse hiç yöntem kullanmaz.

YETKIN TUTUM Olumsuz güç kullanımı yoktur. Birbirlerinin istek ve ihtiyaçlarına ilgisiz kalmazlar. Anne-baba gücünü çocuğu güçlendirmek ve desteklemek için kullanır. Bu yöntem doğru zamanda çocuğa ve ilişkiye zarar vermeden kullanma ustalığını içerir. Doğru ve uygun yöntem kullanıldığı için güç ve zaman kaybı olmaz. Çocuk yetiştirmede kalıcı ve etkin sonuçlar elde edilmesini sağlar.

YETKIN TUTUM Herkesin duygu-düşünceleri dinlenir. Çocuğun birey olduğu kabul edilir. Çocuğun sorumluluk alabileceğine güvenilir. Çocuk sorun çözmeyi öğrenir. Anne-baba çocuğa uygun sınırlar koyarak çocuğu korur. Anne-baba çocuğa güven ve destek vererek onun kendine olan güvenini artırır.

TUTUM VE SONUÇLAR BASKICI TUTUM • Korku, çekinme, sorumsuzluk, isyan. . . TAVİZKAR TUTUM • Bencillik, sorumsuzluk, doyumsuzluk. . . İLGİSİZ TUTUM • Mutsuzluk, değersizlik, yetersizlik. . . YETKİN TUTUM • Öğrenme, düşünme, güven, sorumluluk alma, karşılıklı ve yakın ilişki. . .

HANZ’ ıN HIKAYESI….

1. Evre : Cezadan kaçma ve ödül alma (4 -5) Çocuğun davranışı yetişkinlerce ceza görüyorsa yanlıştır, görmüyorsa doğrudur.

Sizce 1. evredeki çocukların cevabı ne olmuştur?

Hanz suçludur. Polisler onu yakalar ve cezalandırır…. .

2. Evre: Bireycilik ve çıkara dayalı alış-veriş; (6 -9) Bu evrede doğru, ihtiyaçları karşıladığı sürece kurallara uymaktır. Doğruyu yapma nedeni kendi bireysel çıkar ve isteklerini tatmin etmektir.

Sizce 2. evredeki çocukların cevabı ne olmuştur?

Hans suçsuzdur, karısı için çalmıştır, İnsan karısı/kocası için böyle davranmalıdır, Çünkü karısı da onun için aynı şeyi yapardı.

3. Evre : Kişiler arası ilişkiler ve uyum evresi ; 10 -15 ) ( Bu evrenin amacı iyi olmaktır. Hem kendi hem de başka insanların gözünde iyi insan olma arzusu yatar.

Sizce 3. evredeki çocukların cevabı ne olmuştur?

Hanz suçludur , çünkü toplumun bireyleri hırsızlık yaptığı için onu ayıplarlar.

4. Evre : Sosyal vicdan evresi ; ( 15 -18 ) Bu evredeki birey için yasaları ve toplumsal düzeni ve yasaları tartışmak onları ortadan kaldırmak demektir. ? Gözlerimi kaparım, vazifemi yaparım. ? Anlayışı hakimdir.

Sizce 4. evredeki çocukların cevabı ne olmuştur?

Hanz suçludur, çünkü kanunlara aykırı davranmıştır, kanunlar toplumsal düzeni korumaya yarar ve Hanz toplumsal düzeni bozmuştur.

Sonuç olarak çocuk yetiştirirken bilmek gerekir ki farklı yaşlarda ahlaki değerler yani doğru ve yanlış algısı yaşa göre değişmektedir. Yalan Söyleme, Çalma, Mülkiyet kavramı (bana ait –sana ait) , özele saygı , mahremiyet kavramı ahlaki gelişim süreçlerine göre değerlendirilmelidir.

Hiçbir çocuk yalan söylemez hikayesi velilere dağıtılır.

Sizce bir Çocuk neden yalan söyler?

Hİçbİr Çocuk Yalan Söylemez !!!!

YALAN SÖYLEMEYEN ÇOCUK YETIŞTIRMEK 1 - Hayali Yalanlar: Küçük çocuklar gerçeği iyi değerlendiremedikleri için uydururlar. Yetişkinler bunları yalan olarak görür. 2 -Taklit Yalanlar: Çocuklar ana-babayı örnek alır. Ana-babanın yalanına tanık olan çocuk, yalan söylemeyi öğrenir. Ör; doktora gidiyoruz diye gezmeye giden anne-baba çocuğun yalan söylemesine zemin hazırlar. 3 -Sosyal Yalanlar: Bunlar en yaygın olan yalanlardır. Bir yere gideceğimiz zaman, gitmek istemiyorsak, "hastayım " deriz.

4 -Savunma Yalanları: Çocuk kendini korumak için yalan söyler. Çocuk sık eleştiriliyorsa, sert tepki gösteriliyorsa, mükemmelliğe zorlanıyorsa çocuk yalana başvurabilir. Çocuk doğru söylediğinde "yalan söylüyorsun" diye suçlanan çocukta , bu yalanların alışkanlık haline gelmesine neden olur. 5 -yüceltilmiş Yalanlar: başkalarının hayranlığını kazanmak için söylenen yalanlardır.

Çocuğun hangi nedenlerle yalan söylediğini iyi değerlendirmek gerekir. .

YALANSıZ ÇOCUK YETIŞTIRMEK IÇIN; 1. Dürüstlüğü ile gurur duyduğunuzu dile getirin. : “ Her zaman dürüst olduğunu bildiğim için sana güveniyorum” “ Dürüst olduğun için teşekkür ederim” 2. Her zaman dürüst olun : Doktora gidiyoruz ya da işimiz var diye çıkar ama gezmeye giderseniz çocuğunuz sizden yalanı öğrenir. Tüm aile fertleri için dürüstlük temel ilkeniz olsun çocuğunuz şunu bilsin “ bizim ailemizde kimse birbirine yalan söylemez”

“Seni Bir daha parka götürmeyeceğim. . ” “Telefonda arayan kişiye yok de” “Bir daha oyuncak yok” “Babana sakın söyleme” ”Annen duymasın” “Ödevlerini yapmazsan bende senin istediklerini yapmam”……

3. Çocuğunuz ile sıcak samimi ve güçlü bir iletişiminiz olsun : Çocuk istek, sıkıntı, kaygı ve endişelerini bizimle konuşabilmelidir. Çocuğu dinlemek ve çözüm yollarını kendisinin bulmasına yardımcı olmak gerekir. Sizinle konuşurken dinlendiğini ve anladığınızı hisseden çocuk yalan söyleme ihtiyacı duymayacaktır. Çocuklarınıza her zaman” Ben dilini “ kullanın. aşırı tepkilerden kaçının: Yumuşak hoşgörülü ben dilini kullanan bir anneye çocuk korkudan ya da farklı nedenlerle yalan söyleme gereksinimi duymayacaktır.

Başaramayacağı şeyler beklemeyin : Sizi memnun etme isteği çocuğu yalan söyleme davranışına iter. Aşırı yüklemeler benim oğlum kızım her zaman en başarılıdır her zaman …dır gibi cümleler yalana iter. Çocuğunuza onunla her haliyle gurur duyduğunuzu hissettirin başarı illaki derslerde çok başarılı olmak değildir. Bir yaşlıya selam vermek, hayvanları sevmek, çiçekleri sulamak bakım ve özen göstermek , oyun kurabilmek, oyun oynarken seslendirme yapmak, resim yapmak da bir başarıdır. Ders notları çok iyi olmasa da gayret göstermekte bir başarıdır.

Gizli polis gibi çocuğu sorgulamayınız : Ör; "Doğru söylersen ceza vermeyeceğim" dedikten sonra, çocuk doğruyu söyleyince "biliyordum" diyerek tepki vermek ya da dayak, çocukta yalanı pekiştirir. Çünkü çocuk doğruyu söyleyince olumsuzlukla karşılaşmaktadır.

Yalan söylediği için çocuğu suçlamamak gerekir. "Yalancı" etiketi yapıştırılmış olan bir çocuk, bu etiketin gereklerini yerine getirecektir, çünkü yaptığı işin kendini yansıttığına inanır. Bu davranışı onaylamasak bile, Çocuğumuzun kişiliğini bu davranıştan ayrı tutmak gerekir. Salt kendisi olduğu için onu sevdiğinizi çocuğunuzun anlamasına yardımcı olun.

Doğrudan emin olmak için kontrol edin sorgulamayın. Çocuğa "ödevin bittimi" diye sormak yerine "ödevine beraber göz atalım mı? " deyin. Bu davranış hem kontrol edileceği için ödevini düzgün yapmasını sağlar hem de sonucundan çekindiği için yalan söylemez. Sorgulamayan bir tavırla çocuğunuzun ne yaptığından , nelere sahip olduğundan , parasını nereye harcadığından haberdar olun.

Çocuğunuzun biricik , özel olduğunu kabul edin kıyaslamayın ve başkası gibi olmasını beklemeyin. Çocuk kendini başkasıyla kıyaslandığında yetersiz hisseder yetersiz hisseden çocuk yeterli görünme çabasıyla yalan söyleyebilir.

ÇALMA V E MÜLKIYET KAVRAMı Çocuğun başkaya ait olanı almaması (çalma) için öncelikle Mülkiyet kavramını edinmiş olması gerekir. Not: Çocuklarla konuşurken çalma ve hırsızlık kelimelerini kesinlikle kullanmıyoruz

6 yaş öncesi çocuklarda "sahiplik-mülkiyet duygusu" tam olarak gelişmediği için bu yaşlardaki çocukların bu tür davranışları çalma olarak adlandırılamaz. Bu dönem çocukları benmerkezci yapıları gereği çevrelerinde gördükleri her şeyi kendilerinin zanneder ve sahip olmak isterler. 4 yaşındaki bir çocuk market gezmesinde hoşuna giden bir şeyi alıp cebine koyabilir. Bu bir çalma değildir. Çocuk için "onun", "senin" gibi kavramlar yoktur. Çocuğun bildiği sadece "benim" kavramıdır.

Öğretmenin Hikayesi ……. .

MÜLKIYET KAVRAMıNı EDINDIRMEK IÇIN Ev içinde birbiriniz eşyalarına izinsiz dokunmayın Örneğin : Eşinizin cüzdan ya da telefonunu karıştırmayın. Sizde eşinize ait şeylere ve çocuğunuza ait şeylere izin isteyerek dokunun. Babasına ait bir şeyi istediğinde o babana ait babana sorman gerek diyin. Çocuk Benim senin onun kavramlarını iyi bilmelidir. Odana girebilir miyim? Seni Öpebilir miyim? Odandan bir kalem alabilir miyim?

Gelen misafir çocuğunuza ait bir şey istediğinde” bunu …… ya sormalısın bu ona ait. “ Alış-verişe gittiğinizde marketteki bir şeyi açmak istediğinde “bunun henüz parasını ödemedik henüz bize ait değil bu yüzden açamayız. ” Başkalarının malına bedenine izinsiz alan ihlali yapmama konusunda örnek olun.

SEVEN ŞEFKATLI DUYARLı ÇOCUK YETIŞTIRME Kendini sevmeyen birey başkasını doğru şekilde sevemez. Sevgi ve şefkat duyan çocuk kendini , aileyi, çevreyi, hayvanları, bitkileri sever. Bağlılık duyar ancak bağımlılık geliştirmez. Sevginin fazlası zarar değildir ancak sevginin nasıl sunulduğu önemlidir.

Sürekli olarak sen mükemmelsin süpersin en iyisi denilen bir çocuk narsist olacaktır. Çocuk kendi ile ilgili gerçekçi algılarla sevilmelidir. Taktir edilmelidir, övgü de sunulmalıdır ancak gerçek dışı olmamalıdır. Sevilen çocuk sevmeyi bilir gülümsenen çocuk gülümser.

Çocuğunuzla ben dili iletişim kurun Etrafındaki her şeye nazik davranmayı öğretin. Hayvanlara daha çok küçük yaşlardan itibaren sevgi duymasını sağlayın okşamasına izin verin ve karınca ya bile zarar vermek istediğinde “hayır her canlının yaşamaya hakkı var diyin”

Güler yüzlü olun Sevginizi açıkça ifade edin” Seni her halinle seviyorum” Yardıma ihtiyacı olana , hasta ziyaretine, birlikte gidin, Mümkünse bir hayvan edinip bakımını beraber yapın Birlikte Çiçek ekin

Olumlu yardımlaşma davranışları gördüğünüzde taktir ve motive edin Okulda arkadaşlarına desek olması konusunda teşvik edin Çocuğunuzla sevdiği arkadaşına birlikte hediye alın Başkalarını mutlu ederek mutlu olunabileceğini vurgulayın

Komşumuza yardım ettiğim için kendimi iyi hissediyorum gibi cümleler kurun Sokak hayvanlarını besleyin. Sokağa hayvanlar için birlikte su koyun Sevgi dolu ve sıcak bir aile ortamı içinde büyüyen çocuklar başkalarının duygularına daha duyarlıdır.

Fakirlere, muhtaç olanlara yardım edin; küçülen kıyafetlerinizi, oyuncaklarınızı çocuğunuz ile birlikte seçip verin. Çocuğunuzun size yardımcı olmasına izin verin. Eline toz bezi verin, birlikte evin tozunu alın. Sofrayı hazırlama, bulaşık makinesini boşaltma, küçük kardeşiyle ilgilenme veya çöpleri atma gibi evle ilgili düzenli sorumluluklar verin

Teşekkür edin. Hediyeleşmeyi ve karşılıksız iyiliği gösterin Tüm insanların yaşam şartlarının aynı olmadığını gösterin Huzur evi ziyareti , Barınak ziyareti, Hasta ziyaretini birlikte yapın Dayı, hala, amca, teyzeleriyle düzenli görüşmesine vesile olun

KARDEŞ KıSKANÇLıĞı NEDIR? İnsanlık tarihinde ilk cinayetin kardeş kıskançlığı yüzünden islenmesi bu konuyu ciddiye almamızı gerektiriyor. Kabil, babası tarafından sevilen kardeşi Habil’i o kadar kıskanır ki, kıskançlık ateşini ancak onu öldürerek söndürmeye çalışır. Hz. Yusuf’un kardeşleri de kıskançlık duygusuna yenik düşerler, gezmeye çıkarma bahanesiyle götürüp onu evlerinden uzak bir kuyuya atarlar.

KARDEŞ KıSKANÇLıĞı NEDIR?

Kıskançlık kötü bir duygu mudur?

NASıL ORTAYA ÇıKAR? Yeni gelen bebekle Kendine yöneltilen ilgi ve dikkatin kardeşine yöneltilmesi Kardeşin doğmasıyla birlikte ona ayrılan zamanın azalması çocukta, bebeğe karşı gibi görünen ama aslında ana babaya karşı olan kızgınlık, kırgınlık gibi duyguların gelişmesine neden olabilir. Çocuk kendini terk edilmiş, güvensiz ve desteksiz hissetmeye başlar

NASıL ORTAYA ÇıKAR Bebek tebriğine gelen misafirler, kardeşler arası kıyaslama yapan yakınlar bazı olumsuz düşüncelerin doğmasına neden olabilirler. “Kendisinden büyük bir kız kardeşi olan çocuğa saçlarının neden ablası gibi kıvırcık olmadığını sormak” “Ablaya, kardeşinin boyunun onu yakaladığını ve yakında onu geçebileceğini söylemek” “Ders çalışma ve ders başarısı konusunda kardeşlerden birini örnek göstermek”

NASıL ORTAYA ÇıKAR Cinsiyete göre ayrımcılık ; erkek çocuk sevmek ya da kız çocuk sevmek Evde bakıma muhtaç bir kardeşin olması Bebeğin bakımını yapabilmek için kardeşlerden birini farklı yerlere ve kişilere bırakmak Sahip olunan kişisel eşyalarının(oyuncak, giysi, ders araç gereçleri…) izin ve onay almadan diğer kardeşe vermek.

SONUÇLARı Yemek yememe, zayıflama Kabus görme, alt ıslatma Sinirli tavırlar sergileme Okul fobisi Anneden ayrılmak istememe Nefret etme, vurma Sevilip sevilmediğini sorma

KıSKANÇLıK DUYGUSUYLA NASıL BAŞ EDILIR? Öncelikle rahatlayın, çocuklar etraflarındaki yetişkinlerin davranışlarından etkilenirler. Büyük çocuğunuzun kardeşine nasıl tepki göstereceği konusunda endişeliyseniz çocuğunuzda gergin olacaktır.

Anne baba bebek sahibi olma konusunda daha karar alırken evdeki kardeş bilgilendirilerek duygularını ve düşüncelerini ifade etmesi sağlanmalıdır. “eğilmekte zorlanıyorum bana yardım edebilir misin? “Benimle oyun oynarken kardeşine zarar vermemek için dikkatli davranıyorsun, teşekkür ederim. ” “sana hamileyken de çok uyumuştum. Şu anda çok uyuyorum. Seninle daha çok vakit geçirmek istiyorum.

“kardeşin doğduktan sonra yardımına ihtiyacım olacak. Birkaç gün yatakta yatmam gerekecek. Her anne doğum yaptıktan sonra birkaç gün yatakta yatar ve hareket etmekte zorlanır. Bilmen gereken bu geçici bir süreç olacak ve tekrar düzenimizi sağlayacağız. “hamilelik süreci ve doğum yapmak beni zorladı. Fakat bu zorluk sizi dünyaya getirmemizi ve aile olmamızı sağladı. Bu konuda çok rahat ve çok mutluyum. ”

Çocuğa somutlaştıramayacağı sözler söylemeyin. "Sakın endişelenme seni de bebek kadar seveceğiz" cümlesi iyi niyetli olsa da çocuğun anne babanın sevgisi için kardeşle yarışmasına yol açar. Hamilelik döneminde babası ya da başka bir aile üyesi (anne, babaanne) büyük çocuğun bakımıyla ilgili yemek yedirme, banyo yaptırma, uyutma gibi işlere başlayabilir. Böylece anne hastanedeyken ya da bebekle meşgulken çocuk kendini ihmal edilmiş hissetmez ve yaşantısının değiştiği fikrine kapılmaz. Anne baba aralarında işbölümü yaparak, anne yeni bebekle ilgilenirken babanın diğer çocukla ilgilenmesi çocukta kendisiyle de ilgilenildiğini hissetmesini sağlar.

Kıskanan çocukla mümkün olduğunca nitelikli zaman geçirilmeye çalışılmalı, daha önce yapmaktan hoşlandığı alışkanlıklarını gerçekleştirmesine olanak verilmelidir. Yeni gelen kardeşle birlikte önceden gerçekleşen oyun parkına gitme, akşam yemeğinden sonra hikâye okuma gibi etkinlikler birden bire son bulmamalıdır. Bu sayede çocuk statü kaybına uğramadığını fark ederek özgüvenini yitirmeyecektir. Yeni doğan bebeğe aşırı sevgi gösterisinde bulunmak yerine, var olan sevgiyi ilk andan itibaren paylaştırabilmeyi hedeflemek daha doğru olacaktır. Bebeğe sevgi gösterdikten hemen sonra panik içinde çocuğa da aynı şeyi yapmaya çalışmak doğallığın kaybolmasına ve çocuğun kendisinin zorla sevildiği gibi yanlış bir fikre kapılmasına neden olacaktır. En iyi niyetli misafirler bile sadece bebekle ilgilenip büyük çocuğu unutma eğilimi içindedirler. Yakınların yalnızca bebekle ilgilenmemelerini, büyük çocuğa da alışık olduğu tarzda ilgi ve sevgi göstermelerini söylemek, "Kardeşin doğunca senin pabucun dama atıldı" gibi sözler söylememeleri konusunda uyarmak işe yarayacaktır.

Bebek için söylenen "Ne kadar yaramaz, sürekli ağlıyor ve beni yoruyor oysa ben seni daha çok seviyorum" gibi bir cümle çocuk tarafından inandırıcı bulunmayıp, tam tersine onu kandırmayı istediğiniz inancı verebilir. Bu da en başta çocuğun size olan güvenini zedeleyecektir. Bebeğe sürekli "bebek" demek yerine doğrudan adını söylemeye başlamak bebeğin bir nesne değil de canlı bir varlık olduğunu anımsatacaktır. · Bebeğe "benim" değil "bizim" diye başlayarak hitap etmek ve "Sessiz ol, kardeşin uyuyor" gibi sözlerle çocuğun yaşantısını bebeğe göre ayarlamak kıskançlığı tırmandıracaktır Aşırı kaygı içeren tavırlarla çocuğu bebekten uzaklaştırmaya çalışmak, yapılabilecek en büyük hatalardan biri olacaktır.

Kıskanmasın diye çocuğa aşırı hoşgörü göstermek durumu kötüleştirecektir. Ör: Önceden yalnız yatan çocuğun anne babasıyla yatmasına izin verilmemelidir. Çocuğa kıskanmasın diye gösterilen aşırı ilgi, bu seferde kardeşinin onu kıskanmasına neden olabilir.

Çocuk kardeşinin canını yaktıysa, görünüşte çok kötü olan bu davranışın gerçekte bebeğe zarar vermek için değil, bir parça düşmanlık içeren bir incelemeden başka bir şey olmadığını bilin. Burada önemli olan aşırı tepki göstermemek, kibarca reaksiyon gösterip sinirlenmeden (yoksa sizi sinirlendirmek için bu davranışı tekrarlayabilir) uyarıda bulunmaktır. Çocuk mesajı alsa da almasa da iki kardeşi yalnız bırakmamak doğru olacaktır. (Beş yaşına gelene kadar çocuklar zarar verip vermediklerini kavrayamazlar. )

Kardeşe yönelik olumsuz duyguları reddedip, önemsememek yerine, onları kabul edip, tanımaya çalışın; "Anne, hep bebekle ilgileniyorsun. " "Hiç de değil, daha biraz önce sana kitap okumadım mı? " demek yerine "Bebeğe bu kadar zaman ayırmam pek hoşuna gitmiyor. " diyerek "Hayır, hiç hoşuma gitmiyor. " diyerek duygularını ifade etmesini sağlayabilirsiniz.

Kardeşler arasındaki karşılaştırmalardan kaçının. Ancak çocuğunda bir zamanlar küçük bir bebek olduğu, aynı bakım ve özenin kendisine de gösterildiği çocuğa anlatılabilir. ” bir keresinde misafirliğe gitmiştik oturur oturmaz sen bir ağlamaya başladın. . “ Küçükken senin minik ayaklarını kokluyordum sende bana alıştığın için hep ayaklarını uzatıp gülüyordun. ” Çocuğun küçülmüş giysileri, bebeklik fotoğrafları gösterilerek, o bebekken yaşanan anılardan ve onun sevimli hallerinden bahsedilerek kendini daha iyi hissetmesi sağlanabilir. ” Bu tulumu sana giydirmeyi çok seviyordum” Senin bebekliğinde de çok yorulup uykusuz kalıyordum ama seni büyütmek bana bunların geçici durumlar olduğunu öğretti denilebilir.

Kardeşiyle ilgili karışık duyguları olan çocukların konu edildiği öyküler anlatmak, anne ya da babanın kendi kardeşiyle ilgili ilk hislerini paylaşması, çocuğun duygularını anlaması ve ifade etmesinde fayda sağlayabilir. Kardeşini sevmek zorunda olduğu söylenmemeli, "Sen artık ablasın" diyerek, yaşının üzerinde olgunluk bekleyip onun da hala çocuk olduğu unutulmamalıdır. Sevginizin eşit olduğunu göstermeye çalışmak yerine; her çocuğa, birbirinden ayrı olarak, sadece kendisine özel bir sevgi duyulduğunu göstermek daha doğru olacaktır.

Eşit zaman ayırmaya çalışmak yerine, her çocuğa kendi gereksinimine göre zaman ayırmak gerekir. Bebeğin henüz kendi ihtiyaçlarını karşılayamayacak kadar küçük olduğunu dolayısıyla daha çok ilgiye ihtiyacı olduğunu belirtilmelidir. Her şeyin eşit olmasına değil, adil olmasına çalışılmalıdır. Örneğin, üç kardeşten ortanca çocuğun "Ahmet’lere kardeşim gidiyor, ama ben gidemiyorum, bu adil değil" şeklinde gösterdiği tepkiye "Kız kardeşinle geçimsizliği sürdürdüğün ve ona vurduğun için Ahmet’lere sadece abin gidebilir" biçiminde bir yaklaşım uygun olabilir.

Kardeşinin giyebileceği, ona küçük gelen giysileri ve oynayabileceği oyuncakları beraber ayırmak işe yarayabilir, fakat vermek istemediği şeyler konusunda onu zorlanmamalıdır. Kendine ait sevdiği bir şeyin kardeşine verilmesi çocuğu üzebilir ve kıskançlığını arttırabilir. Ailenin bütün olduğu duygusu herkes tarafından hissedilmelidir. Bunun için bütün ailenin birlikte yapabileceği, gezinti, piknik, alışveriş, film izleme gibi etkinliklere yer verilmelidir.

Anne-baba çocukla mümkün olduğu her fırsatta birebir iletişime geçerse, birlikte ortak faaliyetlerde bulunurlarsa, çocuğa kardeşiyle ilgili ve evle ilgili küçük sorumluluklar verilirse çocuk kendini hala güvende ve hala sevilen, önem verilen bir kişi olarak hissedecektir. Kardeşler arasında kıskançlık hissettiğinizde onları birbirinden uzaklaştıracak değil, yakınlaştıracak ortamlar yaratın.

Çocukların kavgalarında hakem rolünü almayın. Ana babalar çocukların tartışmalarına katıldıkları zaman çocukların her biri ana babasının diğerinin tarafını tuttuğunu düşünür. Bu da rekabetin yoğunlaşmasına yol açar. Büyük kardeş ana babanın koruyucu desteğini sağlayabilen küçük kardeşten nefret eder. Ana baba ne kadar yansız olmaya çalışsa da işe yaramaz bu nedenle kardeşler anlaşmazlıklarını kendileri çözmelidir. Fiziksel şiddetin olmadığı durumlarda ana babanın araya girmemesi sorunun çözümünü kolaylaştırır.

Dikkatinizi hemen, sorun çıkaran çocuğa yönetmek yerine, zarar gören çocukla ilgilenmek, kardeşi "mağdur, ezilen" olarak nitelendirmemek gerekir. Kim başlattı sorusunu sormaktan kaçınılmalıdır. Çünkü olayı kimin başlattığını öğrenmeye çalışmak çocukların birbirini suçlamasına neden olur. Her bir çocuğun kavganın çıkmasında aynı derecede suçlu olmasından yola çıkarak sonuçlarına eşit şekilde katlanmaları sağlanmalıdır.

İki ya da daha fazla Kardeş arasında çatışma yaşanması son derece doğaldır. Çocuklara kavga etmeyin demek çok etkili değildir. Bunun yerine çocuklar iyi geçinme konusunda yüreklendirilmelidir. Ne kadar iyi anlaşıyorsunuz gibi cümleler çocuğu yüreklendirir ve sizin övgünüzün hakkını vermeye yönlendirir. Ayrıca çocuğun daha çok küçükken paylaşmayı öğrenmeye başlaması kardeşi olduğunda çok fazla bocalamasını engelleyecek, paylaşamamaktan doğan çatışmaları azaltacaktır. Kardeşi ile ilgilendiğinde gurur duyan gözlerle büyüğe bakmak.

Kardeşler arasındaki kıskançlık ve geçimsizlik ne kadar yoğun olursa olsun birbirlerinden ayrı kaldıklarında çok özlerler. Bu durum, ilişkilerinin bazen çok bozuk olduğunu düşünseniz de aslında birbirlerini çok sevdiklerini açıklar.

NE YAPMALı Eşit davranmak adalet midir? Doğru olan eşit zaman ayırmak mıdır?

Kardeşine fiziksel zararda bulunduğunda net bir dile bunu yapmasının doğru olmadığı anlatılmalı ancak sert tepkilerden kaçınılmalıdır zira bu; davranışın tekrarlamasına, gizlice yapmasına ya da bizi kızdırmak istediğinde bunu kullanmasına yol açabilir. Büyük ve küçük kavramı öğretilirken haksızlığa uğramış hissetmesine sebep olunmamalıdır. Kardeşi abisine vurduğunda “ sen abisin olacak o kadar” demek haksızlığa uğramış hissettirirken, hemen vurma davranışına engel olarak “kardeşin sana vurmamalıydı, nasıl seveceğini öğrenmedi küçüğe dönüp “abi cici abiyi öp, ayyyyy” demek ve büyüğe de “sen harika bir abisin anlayışlı davrandığın için seninle gurur duyuyorum” diye ifade edilebilir.

Kardeşler arasında kıskançlık hissedildiğinde onları birbirinden uzaklaştıracak değil, yakınlaştıracak ortamlar yaratılması ve fiziksel şiddet olmadığı sürece kardeşlerin arasına anne ve babanın girmemesi daha uygun olacaktır. Anne ve baba yeni kardeşe övgü dolu cümleler kurmamalı ayrıca çocuklar arasında ayrımcı cümleler kullanmamalıdır. Örneğin “O daha zeki sen geç anlıyorsun, senin derslerin kötü, sen zaten hep böylesin” gibi cümleler çocukları birinden uzaklaştırır. Ve kardeş kıskançlığı hayatları boyunca devam edebilir.

Çocuğun durumu düşünüldüğünden daha kötüyse mutlaka bir Çocuk Psikoloğu ile görüşülmelidir.

SAYGILI ÇOCUK YETİŞİRMEK…

Günümüzde anne babaların, “Bu zamanda çocuk yetiştirmek kolay mı? ” diye yakındıklarına sık şahit oluruz. Evde büyüklerine, okulda öğretmenine karşı gelen, sosyal ortamların gerektirdiği hassasiyetleri ve kuralları hiçe sayan asi çocuklar, şimdiki neslin profilinde hiç de abes durmuyor. Dizi ve çizgi filmlerdeki karakterlerin uygunsuz davranışları, arkadaş ortamındaki lakayt tutumlar sayesinde önce çocuğun gözünde normalleşiyor, ardından da kişiliğine etki ederek pekişiyor.

SAYGILI ÇOCUKLAR YETİŞTİRMEK Saygılı Çocuk Saygı Gören Çocuktur. Tüm ihtiyaçlarını karşılamak Saygı anlamına gelmez. Sözlerini dikkatle ve uygun beden dili ile dinleyin Saygı konusunda model olun Çocuktan bir şey isterken “lütfen” , ”teşekkür ederim”, “sağol” gibi ifadeler kullanılmalıdır. Çocukların olumlu Onları eleştirip, yargılayıp, yorumlayarak kendilerini değersiz, yetersiz, başarısız hissettirmemelidir. davranışlarına odaklanılmalıdır.

Sosyal ortam içinde, arkadaşının yanında veya bir toplulukta küçük düşürücü, alaycı, aşağılayıcı tavır ve imalarda bulunulmamalıdır. Selamlaşma, misafir ağırlama, tartışma durumlarında doğru model olunmalıdır. Hata yaptığınızda özür Mevsime uygun giyinme konusunda karışabilirsiniz ancak giyim şekil ve tercihlerine saygı duymalısınız. Tuvalet, banyo ve giyinme alanlarına saygı gösteriniz. dileyebilmelisiniz. sırasındaki özel

Başkalarının arkasından olumsuz yorum ve konuşmalar yapmayınız. Onları gözlerine bakarak dinleyiniz, sözlerini kesmeyiniz, söz hakkı veriniz. Düşünce ve fikirlerini değerlendirin, övün, takdir edin, sohbet ortamlarına sokun, anlattıklarını memnuniyet ve ciddiyetle dinleyiniz. Sırlarını tutunuz. Her şeyine karışmayınız, baskıyla isteklerinizi kabul ettirmeyiniz. Onlara yetişkin gibi davranın ama onlardan tam da yetişkin gibi davranmasını beklemeyiniz ki güçlü, huzurlu, özgüvenli olsunlar. Yapabilme güçlerini “sen bu işi başarırsın, sana inanıyorum” yaklaşımı ile destekleyiniz.

Saygılı Davranarak Hakkını Aramak Saygılı davranmayla hak arama arasındaki sınır önemlidir. Hak aramak illa ki zor kullanmak, şiddete başvurmak değildir. İyilik yapana iyilikle karşılık verilir. Kötülük yapana kötülük yapmak değil de haksızlık yapmamaya çalışmak, haksızlık yapmadan hatasını göstermek idealdir. Çocuğa sadece iyilere saygılı olmayı değil kötülük yapana haksızlık yapmama kaygısını da öğretmek gerekir. Çocuklara haklarını ararken saygı sınırları içinde kalmayı öğretmek için anne babaların bu konuda da model olmaları gereklidir. Kavgacı bir ailede yetişen çocuk ister istemez bunun sorun çözmek için doğru yöntem olduğunu düşünür, öyle hareket eder. Nasıl ki aile içi ilişkilerde haklı olmak yetmiyor, haklı olanın kendisini doğru bir üslupla ifade etmesi gerekiyorsa aynı şekilde sosyal ilişkilerde de kullanılan yöntem önemlidir. İnsanların medeniyet ölçüsünü gösteren en önemli özellik doğru yöntemle hak arama bilinci ve hukuka saygı anlayışıdır. Hukukun geçerli olduğu toplumlarda haksızlığa uğrayan kişi, karşısındakinin boynuna sarılmaz.

Çocuklara saygı kavramını öğretmek için ebeveynlere düşen çeşitli görevler vardır: -saygıyı kendinizde örnekleyin; karşındakini gerçek anlamda dinlediğinizi gösterin. Bilhassa çocuğu dinlerken "dinliyorum! " diye belirtin ve gerçekten dinleyin. -bağımsız düşünceyi destekleyin; örneğin "canım sıkılıyor! şimdi ne yapacağım ? " diye sorduğunda sorusunu kendine çevirip "neler yapabilirsin bir düşün, bana sen söyle " biçiminde yönlendirin. -problem çözmeyi cesaretlendirin; birlikte gözlemlediğiniz olaylar ile ilgili "sen olsaydın ne yapardın ? " biçiminde düşünmesini sağlayın. -kendi seçimlerini yapmasına olanak verin; iki ya da üç taneden fazla olmayacak seçimler sununuz.

hazır olup olmadığına saygı gösterin; çocuğun yaş ve gelişim çağına ideal beklentilerde bulunmanız gerektiğini unutmayın. Örneğin iki yaşındaki çocuk inatlaşıyor diye "saygısızlık ediyorsun! " demeyiniz. -Takdirinizi belirtin; yıkıcı eleştiri kum gibidir, sürte aşındırır. Pozitif eleştiri ise yağ gibidir esnekleştirir, yumuşatır. -başka kaynaklar bulmasını cesaretlendirin; akrabalarınız ve arkadaşları arasında da çocuğunuzun duygu, düşünce ve kabiliyetlerini paylaşmasına ortam yaratarak, onlardan da övgü ve cesaretlendirme almasına yardım ediniz. -Tv yazılımlarını sansür ederek seçici olunuz; televizyon karakterlerinin uygun davranışta kişiler olmadıklarını anlamalarına yardımcı olunuz. -Aile değerleriniz üstünde konuşunuz; "ailemizde neler olsun, nasıl davranışlar gösterebilelim " biçiminde çocuğu da katacak konuşmalar yaratınız. Aile toplantıları düzenlenebilir.

ÖZGÜVENLI ÇOCUK YETIŞTIRMEK Sizce Özgüvenli Çocuğun Özellikleri Nelerdir?

ÖZGÜVENLI ÇOCUK NASıL YETIŞTIRILIR? Çocuğa sınırların belli olduğu ve sevginin açıkça ifade edildiği olumlu bir ev yaşamı sağlanmalıdır. Böyle bir ev ortamında yetişen çocuğun, hem akademik, hem de kişisel özgüveninin temeli oluşturulmuştur. Anne-babanın çocuğundan beklentileri onun yetenekleri ve yapabilirliği ile kıyaslandığında gerçekçi olmalıdır. Okulla ilgili yetersizliklerinden çok başarılarının üzerinde durulmalıdır. Bir dersten aldığı düşük bir not, diğer dersteki çalışma ve başarısını gölgelememelidir.

Başarıyla sonuçlanmasa bile çabaları takdir edilmelidir. Bir çocuğun anne-babası tarafından, "Öğrenmeye çalışmandan gurur duyuyorum", "İyi çalışman beni mutlu ediyor" gibi sözlerle yüreklendirilmesi, çocuğun daha çok çaba harcaması için onu motive edecek, mücadele gücünü geliştirecektir. Başarıları kadar gösterdiği gelişme ve ilerlemeler de çocuğun dün yapamadıkları ile bu gün yapabildikleri karşılaştırılarak somut olarak ortaya konmalıdır

Çocuğa kendi işini kendisinin yapması için fırsat tanınmalı, kendi başına yapabileceği işler bir yetişkin tarafından yapılmamalıdır. Sosyal muhakemesini geliştirmek için sorunu onun adına çözülmemeli, çözüm bulmasına yardımcı olunmalı, alternatifler üzerine düşünmesi sağlanmalıdır. Başladığı işi bitirmesi konusunda motive edilmeli, destek olunmalı, modeloluşturulmalıdır. Başarısızlıkta yaptığının zor olduğunu kabul edip denemesi için yüreklendirilmeli, mücadele etmesi sağlanmalıdır.

Çocuğun; duygu, düşünce ve inançlarını; açık dürüst ve başkalarının haklarını ihlal etmeden, karşısındaki kişiyi aşağılamadan, incitmeden ve ezmeye çalışmadan ifade etmesi sağlanmalıdır. Duygularını ifade etmesi, yaşadıklarını paylaşması konusunda ona model olunmalıdır. Konuşmaya başladığında onu sonuna kadar dinlemek, onun anlatmak konusundaki motivasyonunu ve kendini ifadesini arttıracaktır. Çocuk haklı olduğunda haklılığı vurgulanmalı, haksız olduğunda hataları ve nasıl düzeltilebileceği konuşulmalıdır.

Çocuğun mümkün olduğu kadar farklı sosyal ortamlarda bulunması sağlanmalı, değişik insanları, çevreleri ve ortamları tanıması için fırsat verilmelidir. Girdiği farklı sosyal ortamlarda başarabileceği görevler alması sağlanmalıdır. Çocuğun zamanını verimli kullanması için onu yönlendirmek gerekir. Kendi kendisini meşgul edebileceği konular konusunda rehberlik edilmeli, kendine yetebildiğini görmesi sağlanmalıdır.

Hoşlandığı, başarılı olabileceğine inandığı, yetenekli ve ilgili olduğu alanda bir hobi edinmesi sosyalleşmesi ve özgüveninin gelişmesi açısından önemlidir. Ailedeki tüm bireylerin, kişisel sorunlarını, aile içi sorunlarını, başlarına gelen iyi-kötü olayları, anne babayı ve onu sevindiren ve üzen olayları konuşup paylaşabildiği düzenli toplantılar yapılmalıdır. Bu toplantılar aile içi uyumu ve huzurlu birlikteliği geliştirecektir.

Kendi kararlarını verebilmesi, seçim ve tercihlerini yapabilmesi için uygun ortam yaratılmalı; karar, seçim ve tercihlerinin sonuçlarına katlanması sağlanmalıdır. Evde düzenli olarak belli konularda sorumluluk alması sağlanmalı ve aldığı sorumlulukları yerine getirip getirmediği izlenmelidir. Çocukla konuşurken yere çömelmeli ve onun göz seviyesine inilmelidir; bu ona önemli olduğu mesajını verir. Onun da diğer kişilerle iletişiminde göz teması kurmasına özen gösterilmelidir.

SORUMLULUKLARıNı YERINE GETIREN ÇOCUK YETIŞTIRMEK Sorumluluk Sahibi Çocuk Sizce Nasıl Olur?

Her söyleneni yapan çocuk sorumluluk sahibi değildir! Anne-babalar çocukları için en çok "Ben söylemesem oyuncağını toplamıyor" şeklinde şikayetlerde bulunurlar. İstenilen, beklenen davranışları göstermeyen çocuk "Yaramaz çocuk" diye nitelendiriliyor. aslında sorumluluk sahibi çocuk yetiştirmek hiç de o kadar zor değil. Nasıl?

ÇOCUKTA SORUMLULUK HİSSİ NASIL ARTIRILABİLİR? Neyi, nasıl ve ne zaman yapacağını anlatmak. Sorumluluk verirken yaşa ve fiziki durumuna dikkat etmek Verdiğiniz sözleri yerine getirmek. Aşırı koruyucu davranmayarak. Çocuğun hata yapmasına izin vererek. (Hatalar tecrübe kazandırır) Her problemi onun adına çözmeyin. Bazı tercih ve seçenekleri kendilerinin yapmasına izin verin. Görev dağılımı yapın ve adaletli olun.

SORUMLULUK SAHİBİ ÇOCUĞUN YEDİ ÖZELLİĞİ 1: Kendi kararlarını kendisi alıp ve uygulamak için uğraşan 2: Düşüncelerini özgürce dile getiren 3: Bağımsız davranabilen "annem kızacak diye uslu duran çocuk sorumluluk sahibi değildir. Sadece itaatkardır" 4: Başkalarının haklarını gözeten 5: Yaptığı ve başladığı işi sonuna kadar götüren 6: Ortaya çıkan sorunlara katlanan 7: Başkalarının dediği her şeyi "evet"leyen ve sorgulamadan, düşünmeden yerine getiren sorumlu değil "ROBOT ÇOCUK"tur

ÇOCUKLARA SÖYLENİLMEMESİ GEREKENLER "KENDİNDEN UTANMALISIN“ Bu tarz cümleler duyan çocuk kendini çok suçlu hisseder. "Ben kötüyüm", "Ben yetersizim", "Hiçbir şeyi doğru yapamam" düşüncesini de beraberinde getirir. bu düşünceye sahip olan çocuk yanlış yapma ve daha saldırgan olma eğilimi gösterir. SENİN YÜZÜNDEN BABANLA / ANNENLE KAVGA EDİYORUZ " “Hiçbir çocuk anne-baba arasındaki tartışmaların nedeni olamaz. Gerçek bu olsa bile çocuğunuza böyle bir duygusal sorumluluk yüklememelisiniz. Çocuğunuza tartışmanın onunla bir ilgisi olmadığını açıklamalısınız. Anne-baba arasında olan tartışmalarda çocuklar çok etkilenir. "Tüm bunlar benim suçum" diye düşünebilir.

"NEDEN BİRAZ KARDEŞİN / ARKADAŞIN GİBİ OLMUYORSUN? “Anne - babalar çocuklarını başkaları ile kıyasladığında yeterince zeki, iyi, başarılı olmadıkları mesajını verirler. Bu mesajlarda çocuğun kendine saygısını, güvenini azaltır. Karşılaştırmalar rekabeti arttırır. Kıskanmasına hatta sert davranışlarda bulunmasına sebep olur. Her çocuk kendine özgüdür, tektir, bunu kabul etmelidir. Çocuğunuzun kendine özgülüğünden keyif almasını sağlamaya çalışmalıdır. Kendisini sevebilmesi ve barışabilmesi için onu çok sevdiğinizi görmelidir.

DUR ! BIRAK BEN YAPARIM “ "Sen bırak, ben yaparım" gibi cümleler sarf ederek, onun yapması gereken şeyleri yaparak gücünü küçümsemesine ve kendini ; beceriksiz, çaresiz hissetmesine neden olursunuz. Çocuğun yapabileceği işleri ona bırakarak, "yapıyorum, başarıyorum" duygusunu yaşamasına izin verin. "ÇÜNKÜ BEN ÖYLE DEDİM " " Bu tür cümlelerde önemli bir mesaj vardır: 'Ben büyüğüm, sen küçüksün. Ben akıllıyım sen aptalsın. Benim işim söylemek , seninki ise itaat etmek, senin hiçbir söz hakkın yok ve olmayacak. Bu tür cümleler de kızgınlık doğurur. Çocuğunuza saygı duyduğunuzu gösteren, duygularınızı ve isteklerinizi anlatan konuşmalar yapın. Çocuklarınızın da ikna edilme hakkı olduğunu göz ardı etmeden, bu seferlik kararı neden sizin verdiğinizi sakin bir tonla açıklayın. Başka bakış açılarından bakabilmeyi hem kendiniz deneyin hem de çocuğunuza göstermeye çalışın.

Onları bizim gibi düşünürsek Çocukluk dönemlerini yaşamalarına izin vermemiş oluruz. Sınırları belirlerken kendi sınırlarımızdan yola çıkmamalıyız. Onların kaldırabilecekleri duygu Durumlarını incitmeden. Onları sevdiğimiz ve önemsediğimiz mesajını da vererek sınırlar koymalıyız. *Çocuklarda Anne- Baba ortak disiplin anlayışı çok önemlidir. (Birinin evet dediğine diğeri hayır dememelidir. İki patronunuz olduğunu düşünün farklı görüşlerle karşılaştığınızda sizlerde kararsızlık yaşar nasıl davranmanız gerektiği konusunda bocalarsınız. )

*Hayırları düşünerek söylemeliyiz. Sonra evet olmamalı kararlılığımızı sürdürüp niçin olamadığını açıklamalıyız. *Çocuklar sinirli, gergin olduklarında duygularını yaşamalarına izin vermeliyiz. Öfkelendiğinde ağladığında bir süre yalnız kalsın sonra yaşananları, duygularını konuşmayı deneyebilirsiniz. *Çocukların davranışlarının altında yatan gereksinimi araştırın. Annenin hastalığına üzülen çocuk huysuz ve hırçın davranışlar sergileyebilir. *Duygularını ve düşüncelerini ifade etmede zorlanan çocuğa anne-baba yardımcı olabilir. *Çok kızgın olduğunu görüyorum. . . . . düşündüğün için mi ?

*Çocuklara seçenek sunarak seçme şansı tanımak, olası seçeneklerden birini seçtiğinde kendine güven duygusu geliştirmesini sağlayacaktır. *Kendinizi kontrol edemeyecek kadar kızgınsanız ortamdan uzaklaşın. Uzaklaşmakla vereceğiniz zarar, diğer büyük zararlardan çok daha az olacaktır. *Çocuklara kuralları koydunuz, kuralların sonuçlarını açıkladınız.

ÇOCUKLARA KURALLAR VE SINIRLAR KOYMAK NEDEN ÖNEMLİDİR? Çocuğunuzun biçimlenmesine, kişilik ve sorumluluk sahibi olmasına yardımcı olur. Bütün isteklerinin olmayacağını bilmek onun psikolojik gelişiminde oldukça önemlidir. Çocuğa sınır koyduğumuzda çocuk incinmez. Aksine güven duygusu gelişir. Sınırlar, sınırsız ve belirsiz olduğunda kararsız ve güvensiz hissedecektir. Çocuğunuzla arkadaş olmayı çok fazla ön plana çıkarmayın. Çocuğun sürekli arkadaşı olduğunuzda, yetişkin olarak kabul ettiğinizde çocukluğunu elinden almış olursunuz. Sınır koyan anne - babadan yoksun kalır. Çocukların isteklerini her türlü zorluğa göğüs gerip yaparız, ancak hayatında diğer insanlar sizler kadar fedakar olmayabilirler onun hatırı için ertelemeyebilirler. Bu yüzden çocuklara erken yaşlarda biraz ertelemelere, beklemelere, vazgeçmelere alıştırmak gerekir.

ÇOCUKLARA HAYIR DERKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ? Hayır'ları yumuşak, sıcak ancak net kararlı bir tonda söyleyin. Hayır çocuğunuzun ilgisini çekebilecek, sevebileceği bir hale getirin. Hayır dediğiniz şeye yaşamınızda ne kadar yer verdiğinize bir göz atın. Kolayı çocuğun içmesine izin vermeyip Anne - Baba evde içiyor ise çocuğunuz için ne kadar inandırıcı olabilirsiniz. Hayır dediğiniz şeye karşı çocuğun ilgisi artabilir. Sizi defalarca bıktırıncaya kadar bu isteğini tekrarlayabilir. Sabırla direnebilirseniz amacınıza ve kararlığınıza ulaşmış olursunuz. Çocuğun bir şey yapmasına izin vermiyorsanız, çocuğa farklı bir şey yapmayı önerebilirsiniz. 'Birlikte yemek yapalım, lego oynamak istermisin? ' gibi.

“BÜTÜN DÜNYA ÜZERİNDE BİRTEK GÜZEL ÇOCUK VARDIR, BÜTÜN ANNELER ONA SAHİPTİR"

ÖZBAKıM BECERILERINI KAZANDıRMA Beslenme, uyuma, temizlik, tuvalet alışkanlığı gibi temel bakım becerilerini kendine yapabilmesine öz bakım diyoruz.

Özbakım Becerileri İki Şekilde Kazanılır; 1. Model alma yoluyla 2. Uygulama fırsatı verilerek

Model Alma Yoluyla Öğrenme: Kuşkusuz çocuklarımız iyi ya da kötü çoğu davranışı bizden öğrenirler. Özbakım becerileri konusunda da ailenin örnek olması , düzenli yaşaması önemlidir.

Model olun: Anne baba olmak, birey yetiştirmek, ona hayat ile ilgili değerleri , becerileri öğretmek. Çocuklar anne babalarını izlerler, anne baba farkında olmadıklarında bile izlemeye devam ederler, ve daha önemlisi izledikleri, duydukları kaydederler. Bu onların hayat repertuarlarını oluşturma yöntemleridir. Anne ile birlikte aynanın karşısında dişlerini fırçalayan, babası ile birlikte saçlarını tarayan çocuğun bu temel alışkanlıkları kazanma olasılığı artacaktır.

Keyifli hale getirin: Genel olarak nedense el ayak yıkamak angarya işler gibi görünür. Bunları ailece keyifli bir paylaşım haline getirmenin yollarını arayın. Biraz yaratıcılık çok büyük farklar yaratabilir. Resimli Notlar Asın: çocuklara özellikle öz bakım becerileri ile ilgili hatırlatmalar yapmak, “hadi, hadiler” ile iş yaptırmak her annebaba içinyorucudur. Bunun yanı sıra sürekli uyarıldığını düşünen çocuğun tepkisel davranarak bunları aksatma olasılığı da oldukça yüksektir. Bunun yerine yapılmasını beklediğiniz davranışları resimli notlar haline getirip evin çeşitli yerlerine asmak işe yarayabilir. Örneğin banyo aynasındaki renkli ve şirin bir diş fırçası ile dişlerin resmi hatırlatıcı olarak annebabanın uyarısından daha az tepkisel davranışa neden olacaktır.

Olumlu davranışı ödüllendirin: Öğrenme psikolojisinin en etkili kuralı ödüllendirilen, ilgi gösterilen davranışın pekişmesi ve gelişmesidir. Çocuğunuzun geliştirmesini beklediğiniz davranışı gösterdiğinde bunu mutlaka fark edin, ve fark ettiğinizi ona da gösterin. Ödüllendirmek sadece maddi ödül ile olmaz hatta tam tersi sizin bir aferin demeniz, misafirlerin yanında onun davranışını överek anlatmanız en etkili ödüllerdir.

Mükemmeli beklemeyin: Her yeni beceri acemilik safhasından başlayarak öğrenilir. Çocuğunuz tabi ki sizin kadar hızlı, temiz ve düzenli yapamayacaktır. Ama siz fırsat verdikçe becerileri gelişecek, kendine olan güveni artacak ve uygun olan alışkanlıklar edinecektir.

GELİŞİM DÖNEMLERİ

DOĞUM ÖNCESİ DÖNEM Annenin bu dönemde yalnızca kendi besin yeterliliğini koruması değil bebek içinde besin yedeği oluşturması gerekir. Bu annenin 2 tabak yemesi anlamına gelmez. Ana besinler; süt, yoğurt, et, yumurta vb. doğal gıdalardan doktorun önerdiği miktarda yemesi gerekir. Beynin ana maddesi olan çinkonun mevcut yağlı tohum bitkilerinden ilk 2 ay, günde bir avuç, fındık, soya fasulyesi, fıstık vb. besinler yenmelidir. Hamile kadının posalı gıdaları da bol tüketmesi gerekir. Tüm vitaminler ve diğer besinler gerekli miktarda alınmalıdır özellikle iyot ve demirin gerekli miktarda alınmasına özen gösterilmelidir. Annenin stresten olabildiğince uzak olması bebeğin gelişimini de olumlu etkileyecektir.

Annenin doğum öncesi Psikolojisinin çocuğun Psikolojisini doğrudan etkilediğine dair bilimsel doneler bulunmaktadır. Örn: Hamilelik sürecini stresli geçiren annelerin çocuklarında Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun görülme olasılığı yüksektir. İstenmeyen çocukların dünyaya geldiğinde çok ağladığı sinirli ve saldırgan olması gibi. .

BEBEKLİK DÖNEMİ (0 -3 YAŞ) Konuşma Duygusal Bağlanma-Bağımlılık geliştirme Fiziksel Bakım Uyku alışkanlıkları Kişilik gelişim temelleri Tuvalet alışkanlığı Sosyalleşme 2 -5 yaş krizi Bu dönemin kritik noktalarıdır

ÇOCUKLUK DÖNEMI (3 -6) Kreş süreci ( Sosyal Yaşam)

OKUL DÖNEMI (6 -12) Okul ( Ayrı yaşam)( Eyvah ödevler) Annenin beklentileri – Çocuğun özgürlük arayışı Hayat eğlence- Hayat sorumluluk

ERGENLIK (12 -21) ERGENLİK = ?

ERGENLİK = ANLAMAK

ETKİNLİK; “ Şimdi sizler uzaylı oldunuz ve olağanüstü güçlere sahipsiniz. Dışarıdaki eşinizin sorunlarını çözebilecek yeteneklere sahipsiniz. Ancak sizin birde pin kodunuz var. Pin kodu bulunmadan siz iletişime giremiyorsunuz. Eşinizin sizinle iletişim kurabilmesi için bu pin kodunu çözmesi gerekiyor. Şimdi herkese birer pin kodu vericem.

ETKİNLİK; Şimdi herkes pin kodunu biliyor. Dışarıdaki eşinizi içeri aldığımda ayakta robot gibi hareketsiz duracaksınız. Eşiniz sizin pin kodunuzu bulup sizinle iletişime geçmeye çalışacak. 3 hakkı var. Yanlış pin kodu girdiğinde 1. ve 2. yanlış denemede “ kilitleniyorum” 3. yanlış denemede ise“ kilitlendim” diyorsunuz ve beni çağırıyorsunuz. Eşiniz pin kodunuzu bulduğunda ona “ Seni dinlemeye hazırım”diyerek eşinizi dinliyorsunuz. O size “Senin söyleyeceğin bir şey yok mu? ”dediğinde oyun bitti diyorsunuz.

ETKİNLİK; İçerdeki eşleriniz değişim geçirdi ve uzaylı oldular. olağanüstü güçlere sahipler. Onlara çocuklarla ilgili onların bu güçlerinden yararlanmak için onların pin kodlarını çözmeniz gerekiyor. İçeri girdiğinizde lütfeneşinizin karşısına gidin ve pin kodunu bulmaya çalışın.

ETKİNLİK; Pin kodunu bulma süresi uzadıkça neler hissettiniz? Pin kodunu bulunca neler hissettiniz? Çocuklarınızı düşünürseniz onlarla karşılaştığınızda hoşlandığınız davranışlar , sözler, (pin kodları) nelerdir? Çocuğunuzla ilişkilerinizde yanlış pin kodu girdiğinizde neler oluyor?

Ergenlik Sürecini Sağlıklı Geçirmenin sorunların üstesinden gelmenin temel unsuru SAĞLIKLI İLETİŞİM dir.

Fiziksel Hormonel bir değişim süreci geçiren ERGEN’e Bunları yaparsanız; Emir vermek yönetmek Tehdit etmek gözdağı vermek Vaaz vermek ahlak dersi vermek Öğüt vermek çözüm getirmek Öğretmek nutuk çekmek mantıklı önermeler Yargılamak Eleştirmek suçlamak Övmek- iltifat etmek pohpohlamak İletişim Engelleri Kullanmış olursunuz

R � RİSKLERİ FARKEDİN VE DERS ALMASINI SAĞLAYIN � İLETİŞİME ÖNEM VERİN İ S � K � MEDYA MESAJLARINI BİRLİKTE OKUYUN A � ROLÜNÜZDEN VAZGEÇMEYİN M � EĞLENCEYE VAKİT AYIRIN R � LAFLA OLMAZ MODEL OLUN E � KURALLAR OLUŞTURUN L � SEVGİNİZİ GÖSTERİN ARKADAŞLARINI VE AİLELERİNİ İZLEYİN T � TANIYIN

Fikirlerini dinleyin Dünya görüşünü, kendi değer yargılarını destekleyin Özeline saygılı olun ama izlemeyi bırakmayın Akran grubuyla iletişimine izin verin Fiziksel görünüşü ile ilgili yeni denemeler yapmasına toleranslı davranın, destek olun Söylediklerinize değil yaptıklarınıza bakarlar Mutsuz ve üzgün olduklarında dahi sizinle konuşmasını sağlayacak ilişki tarzı geliştirin Tenkitte cömert olduğunuz kadar övgü ve taktirde de cömert olun Kızınca hemen bağırıp cezalandırmayın

Özel hayatına özellikle özen gösterin, saygılı davranın Okul aile iletişimi çok güçlü olsun Kızınca hemen bağırıp cezalandırmayın Her türlü konuda mutlaka fikrini alın. Kurallara uymada mantıklı açıklamalar yapın Kurallara uyumunu zorla sağlamayın Etiketlemeyin çünkü davranış kalıcı olmayabilir Kesin ama adil olun

Yaşam uzun bir yolculuk bu yolda sağlam bir kişiliğe ve ruh sağlığına ihtiyacı olacak… Sinirli, Sabırsız, Aşırı Koruyucu ailelerin kişiliğinde dengesizlikler görülmektedir.

Ergenlik sürecini sağlıklı yaşamak için öncesinde bilgi sahibi olmak çocukluktan bu yana güçlü bir iletişim , güçlü aile- sevgi bağına sahip olmak önemlidir. Ergenlikten önce tedbirleri almak koruyucu aşı gibidir.

Çocuğunuz evet. . Ancak siz değil. . Birey olduğunu kişisel seçimler yapacağını kabullenin. Gözü saçı size benzese de başka bir insan sizin minyatürünüz kopyanız değil sizin gibi düşünmek , sizin gibi görmesi mümkün değil.

SÖKE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ PSİKOLOJİK DANIŞMAN ESRA İLGİN