OCUK HAKLARI Prof Dr Yasemin Karaman Kepenekci Yetikin

ÇOCUK HAKLARI Prof. Dr. Yasemin Karaman Kepenekci

• Yetişkin insanın küçük bir kopyası? ? ? • Neslin devamı ve geleceğin sigortası? ? ? • Neşe ve eğlence kaynağı ? ? ? • Anneler için bir uğraşı aracı ? ? ? • Ucuz işgücü ? ? ? • Siyasal çıkarlar uğruna kullanılabilecek insan ? ? ?

Oysa ki; Çocuk; masum, duyarlı, bağımlı ve korunması gereken bir varlıktır.

Çocukluk neden önemlidir?

Çünkü çocukluk; • insanın kişiliğinin şekillendiği, • değer yargılarının oluştuğu, • yetişkinlikteki davranış biçimlerinin temellerinin atıldığı, • özbenlik özelliklerinin yaratıldığı… önemli bir dönemdir.

Hukukta çocuk kavramı iki farklı anlamda ele alınmaktadır…

1 - Ana-babayla olan soy bağını belirtmek 2 - Çocuk ile yetişkini birbirinden ayırmak (Küçük)

Kimler çocuktur?

On sekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır.

Çocukluğun Tarihsel Gelişimi

İnsanlığın tarihi ile çocuğun tarihi aynıdır. Farklı bir dönem olarak çocukluk, toplumsal olarak daha geç bir dönemi kapsamaktadır. Bunun nedeni toplum yaşamının fiziksel, iklimsel, siyasal güçlük ve olumsuzlukların yanı sıra toplumsal ve kültürel etkileridir.

Eski zamanlarda çocuğun kaderi annesinin kaderi ile yakından ilişkiliydi. Her ikisi de toplumda kölelerden biraz daha iyi durumda olarak görülüyordu. Hatta her ikisi de meta haline dönüşüp bir mal gibi alınıp satılan üzerinden kar edilen birer eşya idi. Köleci uygarlık olan Eski Yunan ve Roma’da, çocukların üzerinde babalarının sınırsız hakları vardı. Çocuklar alınıp satılıyor, dövülerek sakat bırakılıyor, kurban ediliyor hatta öldürebiliyordu.

Antik dönemde çocukluk kavramı ve çocuklarla ilgili tutumlara yönelik çok az şey bilinmektedir. Eski Yunanlıların her şey için kullandıkları bir sözcük, çocuk kavramını içermemektedir. Eski Yunanlılarda, çocuk ve genç için kullanılan sözcüklerin çok belirsiz olduğu görülmekte ve bu konuyla ilgili sözcüklerin bebeklik ve yaşlılık arasında kalan hemen her çağı içerdiği gözlenmektedir.

Resimlerinden hiçbirinin günümüze kadar gelmemesine rağmen, Eski Yunanlıların, çocuk resimleri yapmaya değer verdiklerini söylemek mümkün değildir. O dönemden günümüze kadar sağlam kalan heykellerden hiçbirinin de bir çocuk heykeli olmadığı da bilinmektedir

Eski Yunanlılar eğitime büyük önem veren bir toplumdur. Aristo’ nun hocası olan Platon, gençliğin eğitimini çok önemsemiştir. Erdem ve cesaretin öğretilip öğretilmeyeceği konusu Platon’un en önemli diyaloglarından bazılarıdır. Platon, erdem ve cesaretin öğretilebileceğine inanmıştı. Bununla birlikte, itaat etmeyen çocukların sopa ile korkutulabileceğini de kabul etmişti.

Ayrıca Eski Yunan’da babanın çocuk üzerinde velâyet hakkı vardı. Fakat babanın bu hakkı çocuğun ergin olmasına kadar devam ediyordu. Bu durum çocuğun ve çocuk haklarının kısmen devlet tarafından korunması sonucunu doğurmuştur.

Çocuğun eski çağlardaki değeri ile günümüzdeki değeri karşılaştırıldığında; çocukluğun tarihi gelişimi içinde çocuğun üzerinde serbestçe tasarruf edilebilir, devredilebilir, terk edilebilir, hatta öldürülebilir bir “nesne” olmaktan çıkarılıp temel bazı hakları olan, kişilik sahibi bir “özneye” dönüştürüldüğü söylenebilir.

TEŞEKKÜRLER