Namangan davlat universiteti Fizikamatematika fakulteti Fizika yonalishi 402

Namangan davlat universiteti Fizika-matematika fakulteti Fizika yo`nalishi 402 -guruh talabasi BESHIBOYEVA ZARINA GORIZONTAL KOORDINATALAR SISTEMASI

GORIZONTAL KOORDINATALAR SISTEMASI l l Gorizontal koordinatalar sistemasida yoritgichlarning o'rni ikki koordinata bilan ikkinchisi uning balandligi h deyiladi, Bu sistemada koordinata boshi qilib janub nuqtasi. o. Jinadi Yoritgichning azimut. Ldeb, yoritgich orqali o'tkazilgan yertjkal yarim aylananing osmon meridiani bilan zenitda hosil qilingan sferik burchagiga ayti. Tadi*(4 -rasm).

l l Ko'pincha azimut shu burchakka tiralgan va matematik "gorizont bo'ylab yo'nalgan yoy bilan, ya'ni Janub S nuqtasidan vertikal yarim aylananing matematik gorizont bilan kesishgan C nuqtasigacha bo'lgan yoy uzunligi bilan o'lchanadi. Yoritgichning balandligi^saj'oritgichdano'tgan vertikal yarim aylananing matematik gorizont bilan kesishgan - C nuqtasidan M yoritgichgacha bo'lgan yoy uzunligi bilan o'lchanadi. Osmon sferasining markazidagi kuzatuvchi uchun azimut A, matematik gorizont bo'ylab soat strelkasi yo'nalishida o'lchansa, musbat

Osmon sferasi Z –Zenit Z’-nadir P-P’-Olam o’qi S –Janub tomon N- shimol tomon Q , Q’-osmon ekvatori M -Yortgich δ og’ish burchagi P t h-yoritgich balandligi A- azimut t- soat burchagi. Z 90 -φ 180 -A A M 90 -δ Z=90 -h Q’ δ E h N S 0 W Q P’ Z’ Paralatik yoki birinchi astranomik uchburchak.

l l ishorali, teskari yo'nalishda esa manfiy ishorali bo'ladi. O'lchash chegarasi ± 180° gacha. Balandlik h, matematik gorizont ustida musbat ishorali, ostida esa manfiy ishoralidir. Yoritgichning balandligi h o'rniga ba'zan

l l uning zenitdan uzoqligi z olinadi. h + z = 90° bo'lganidan bu kattaliklardan bin berilsa, ikkinchisi oson topiladi. Gorizontal koordinatalar sistemasi kattaliklari A va h (yoki z) lar yoy gradusi, minuti va sekundlarida o'lchanadi. Bu koordinatalar sistemasining kamchiligi

l E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT