Mvzu Iqtisadiyyatn tnzimlnilmsind milli xsusiyytlrin nzr alnmas metodlar

Mövzu: Iqtisadiyyatın tənzimlənilməsində milli xüsusiyyətlərin nəzərə alınması metodları Məruzəçi: Əhməd Qəşəmoğlu AMEA, Fəlsəfə İnstitutu Əlaqə vasitələri: 050 311 17 98; 055 833 70 94 ahmgmm@gmail. com

Iqtisadiyyatın tənzimlənməsi nə deməkdir? 1. İqtisadiyyat - İ sistemi olaraq xarakterizə oluna bilər. Onun alt sistemlərini - İ 1, İ 2, İ 3. . . İn kimi işarə edək. İ - İ{İ 1, İ 2, İ 3. . . İn} İqtisadiyyatın tənzimlənməsi - {İ 1, İ 2, İ 3. . . İn} alt sistemləri arasında ahəng yaratmaqla, İ sistemində daha çox ahəngə nail olmaqdır. 2. Hər bir iqtisadi sistem konkret bir məqsədə görə tənzimlənə bilər. Hər bir iqtisadi sistemdə tənzimlənmə yalnız o zaman dayanıqlı, uzun müddətli ola bilər ki, həmin iqtisadi sistem öz təyinatına uyğun olan məqsədə görə tənzimlənsin. 3. 4. Hər bir sistemdə tənzimlənmə dərəcəsi qeyri səlis intervalda müəyyən olmaqla, səlis intervallarda fərqləndirilə bilər.

Ahəng prinsipləri İ 1, İ 2, İ 3. . . İn alt sistemləri arasında o zaman ahəng var ki: • onların hamısı eyni bir ümumi məqsədə çatmaq üçün fəaliyyətdədirlər; • onların bu məqsədə çatmaq üçün lazım olan qədər resursları vardır və bu resurslar bütöv sistem əmələ gətirir; • onların hər birinin ümumi məqsədə çatmaq üçün imkan olan tələbi digərləri tərəfindən yerinə yetirilir; • onların hər birinin ümumi məqsədə çatmaq üçün olan fəaliyyəti o birilərin də ümumi məqsədə çatmaq üçün fəaliyyətini gücləndirir.

Ölkə iqtisadiyyatının əsas təyinatı: - ölkənin tərəqqisi üçün zəruri olan maddi imkanların ahəngdar şəkildə yaradılması. ölkədə o zaman tərəqqi var ki, aşağıdakı şərtlər qarşılıqlı olaraq yerinə yetsin: - əhalinin fiziki sağlamlığı get-gedə yaxşılaşsın; - mənəvi zənginliyi get-gedə artsın; - əməyə yaradıcı münasibat təlabatı get-gedə güclənsin.

Milli xüsusiyyətlərin təsir mexanizmi Milli xüsusiyyətlərmentalitet İdarəetmənin obyekti Idarəetmənin subyekti Tədbirlərin tətbiq mexanizmi Əhalinin – işçinin davranışı NƏTİCƏ

Milli xüsusiyyətləri öyrənmək üçün metodlar: 1) Psixoloqlarla fokus qrupların keçirilməsi, ekspert sorğusunun aparılması; 2) İqtisadiyyatın bir başa təşkilatçıları ilə fokus qrupların keçirilməsi, ekspert sorğusunun aparılması; 3) Teylordan, Emersondan, Fayoldan, Mayodan, Masloudan və s. bu günə qədər bu sahədə olan elmi metodların nəzərə alınması üçün mütəxəssislərlə fokus qrupların keçirilməsi; 4) İqtisadiyyatın obyektinin və subyektinin milli xüsusiyyətlərini dərindən öyrənmək üçün sosioloji müsahibələrin aparılması; 5) Elmi ədəbiyyatın öyrənilməsiı; 6) Istehsalat obyektlərində sosioloji müşahidə; 7) Subyektin ierarxik xüsusiyyətlərinin nəzərə alınması üçün ahəngyol metodları ilə elmi təhlillərin aparılması.

Milli kodlara, mentalitetə, xüsusiyyətlərə hipotetik misallar Milli kodlar: - temprament; - ürəyi açıq; -xəyalpərvər; - emossional; Milli mentalitet, milli xüsusiyyətlər: - qonaqpərvər; - ailəyə bağlı; - ənənəyə bağlı; - tez aldanan; - reallğı lazımınca nəzərə almayan; - ictimai qınağa həssas; - tez həvəsləndirilə bilən; - konkretliyə etinasız; - düşünməyə həvəssiz; - məcaraçılığı xoşlayan; - mövhumata, xurafata meylli; - qiybətcil; - astagəl; - maddi cəhəttən yarışmağı xoşlayan; - qənaətcil olmayan; - sabahı çox düşünməyən; - yamsılamağı xoşlayan; - sağlamlığına etinasız;

Əhalinin davranışının formalaşması mexanizmi: (milli kod, mentalitet, sosial vərdiş, moda) şəraitdən asılı olaraq bu kombinasiyanın fəallıq xüsusiyyəti müxtəlif ola bilər şərait, imkanlar informasiya DAVRANIŞ dəyərlər

İstifadə olunacaq elmi metodlar: - Funksional-struktur yanaşma; Entropiya, informasiya əsasında təhlil; Qraf metodları; Təsadüfü kəmiyyətlərin strukturu; Ahəngyol; və s.

Milli xüsusiyyətlərin təsir dərəcəsini əks etdirən qraf {m 1, m 2. . . mk} - milli xüsusiyyətləri xarakterizə edən göstəricilər. {x 1, x 2. . . xn} - digər göstəricilər. {d 1, d 2. . . dp} - davranışı xarakterizə edən göstəricilər. QRAF {m 1, m 2. . . mk} {d 1, d 2. . . dp} {x 1, x 2. . . xn} əlaqə variantları: { mi xk d}; { xk mi d}; { mi x(k, i. . . j) {xi m(k, i. . . j) d }; {mi { xk d} d}

Tədbirlər – milli xüsusiyyətlər - nəticələr İqtisadiyyatda həyata keçirilən tədbirlər: (t 1, t 2. . . . tr) Hər bir tədbirin əhalinin mentaliteti daxilində göstərə biləcəyi nəticə: Ei (ti / m 1, m 2. . . . ml) – Ni Ei (ti, j. . . k / m 1, m 2. . . . ml) – Ni

Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm!