Materiay pochodz z Platformy Edukacyjnej Portalu www szkolnictwo

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www. szkolnictwo. pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www. szkolnictwo. pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

BUDOWA I FUNKCJE ŁODYGI Agata Koprowska

Łodyga to główna, osiowa część pędu rośliny, podtrzymująca liście, kwiaty i owoce.

Funkcje łodygi: • utrzymuje w pozycji pionowej roślinę oraz odpowiednio kwiaty, liście, owoce; • umożliwia przepływ wody z solami mineralnymi od korzeni do liści, kwiatów i owoców; • transportuje produkty fotosyntezy z liści do pozostałych części rośliny; • służy do rozmnażania wegetatywnego.

Rodzaje łodyg: Rozróżniamy dwa rodzaje łodyg, a mianowicie: łodygi zielne łodygi zdrewniałe

Łodygi zielne: • są nietrwałe, obumierają pod koniec sezonu wegetacyjnego; • występują u roślin jednorocznych (słonecznik, rumianek), dwuletnich (marchew) i wieloletnich czyli bylin (cebule, bulwy);

Łodygi zdrewniałe: • są trwałe, charakterystyczne dla wieloletnich form drzewiastych, krzewów i krzewinek;

Budowa zewnętrzna łodygi Wszystkie łodygi posiadają: WĘZŁY MIĘDZYWĘŻLA PĄKI

Budowa zewnętrzna łodygi PĄKI BOCZNE zawiązki liści lub odgałęzień bocznych PĄKI WIERZCHOŁKOWE znajdują się na szczycie łodygi, odpowiadają za wzrost

Budowa zewnętrzna łodygi Pojęcia: pąki w których znajdują PĄKI KWIATOWE PĄKI UŚPIONE się zawiązki kwiatów. pąki boczne, które nie rozwijają się od razu.

Budowa zewnętrzna łodygi WĘZŁY • Miejsca osadzenia liści oraz pąków bocznych.

Budowa zewnętrzna łodygi MIĘDZYWĘŻLA Bezlistne odcinki łodyg pomiędzy węzłami.

Budowa wewnętrzna łodygi: W budowie wewnętrznej łodygi wyróżniamy: - skórkę - korę pierwotną - walec osiowy - wiązki przewodzące.

Budowa wewnętrzna łodygi: SKÓRKA DREWNO MIĘKISZ A NA NN I ŚL CIE O R LIS U DW KORA PIERWOTNA A LIN A ROŚ ISCIEN OL N JED ŁYKO

Budowa wewnętrzna łodygi: SKÓRKA * zbudowana z warstwy ściśle ułożonych komórek; * przesycona woskowatą substancją, która utrudnia parowanie wody z powierzchni rośliny; • posiada aparaty szparkowe oraz włoski; • zadaniem skórki jest okrywanie łodygi i chronienie jej przed wpływem szkodliwych czynników środowiska.

Budowa wewnętrzna łodygi: KORA PIERWOTNA zbudowana głownie z komórek miękiszowych jej zewnętrzną część stanowi tkanka wzmacniająca

Budowa wewnętrzna łodygi: WALEC OSIOWY zajmuje wnętrze łodygi centralną część walca stanowi rdzeń, który wypełniony jest miękiszem na obwodzie znajdują się wiązki przewodzące

Budowa wewnętrzna łodygi: WIĄZKI PRZEWODZĄCE DREWNO ŁYKO

Przekształcenia łodyg: Łodygi niektórych gatunków roślin zmieniając kształt, przystosowują się do specyficznych środowisk i różnych sposobów życia. Pozwala im to również pełnić dodatkowe funkcje. Takimi przekształconymi łodygami są: bulwy, kłącza, rozłogi, ciernie i łodygi czepne.

Bulwy: Jadalna część ziemniaka. Pełni funkcje spichrzowe. Służy do rozmnażania bezpłciowego (wegetatywnego). Wiosną z tzw. “oczek“ – boczne pąki ziemniaka, wyrastają nowe pędy nadziemne. Bulwa ziemniaka magazynuje substancje odżywcze w postaci skrobi.

Kłącza: Są to łodygi podziemne, rosną zawsze równolegle do powierzchni gleby. Mają skrócone międzywęźla, a z ich węzłów wyrastają korzenie przybyszowe i łuskowate liście. Gromadzą się w nim substance zapasowe, które umożliwiają roślinie przetrwanie. Z pąków wyrastają na wiosnę nowe pędy nadzemne. Występują u: szpraaga, rabarbaru, konwalii, irysa, imbiru.

Rozłogi: Są to odgałęzienia dolnej części pędu. Mają wydłużone mięzywęźla. W węzłach mogą się rozwijać rośliny potomne. Mogą też służyć do rozmnażania bezpłciowego. Wystęouja np. u poziomki, truskawki.

Ciernie: Łodygi niektórych roślin przekształciły się w ciernie np. u śliwy tarniny. Służą do ochrony soczystych owoców prze roślinożercami. Przyjmują postać sztywnych, ostro zakończonych igieł. Centrum każdego ciernia stanowi wiązka przewodząca.

Łodygi czepne: Są bardzo cienkie dlatego mogą owijać się dookoła podpór np. pni drzew. Występuje np. u fasoli. U innych roślin łodyga pnie się ku górze, utrzymując swój ciężar za pomocą odgałęzień tzw. wąsów czepnych. np. winorośl

Bibliografia i netografia: • Podręcznik do biologii do gimnazjum , , Plus życia 1, , M. Jefimow, M. Sęktas, wyd. Nowa era 2009; • Zeszyt ćwiczeń do biologii do gimnazjum , , Plus życia 1, , M. Jefimow, M. Sęktas, wyd. Nowa era 2009; • Podręcznik do biologii do gimnazjum , , Biologia XXI, cz. 1 praca zbiorowa pod redakcja A. Jerzmanowskiego, wyd. WSi. P 2003 • www. wikipedia. pl • encyklopedia multimedialna PWN • www. wiem. pl • Vademecum gimnazjalisty , , Biologia, , • Szkolny przewodnik , , Biologia, ,