Innowacje w uzdrowiskach w kontekcie analizy profilu ekonomicznego

Innowacje w uzdrowiskach w kontekście analizy profilu ekonomicznego sektora i oceny jego atrakcyjności Paweł Szczygieł , Uzdrowisko Rymanów S. A. , Czerwiec 2012

Plan prezentacji • Analiza profilu ekonomicznego polskiego sektora uzdrowiskowego • Ocena atrakcyjności sektora • Wnioski i spostrzeżenia • Innowacje w uzdrowiskach – przykłady

Główne założenia analizy Obszar Ramy geograficzny analizy – Polska Sektor czasowe – 5 lat (2008 – 2012) – lecznictwo uzdrowiskowe

Krótka charakterystyka polskiego sektora lecznictwa uzdrowiskowego – atrakcyjność sektora ~ 44 miejscowości uzdrowiskowe ~ 30 – 40 miejscowości posiadających surowce naturalne ~ 45 tys. łóżek (wg. MZ 41, 5 tys. ) 5, 5 - 6, 5 tys. łóżek – uzdrowiska państwowe udział Państwa w rynku: 15% (wg ilości łóżek) średnia krajowa łóżek: 1. 100 / uzdrowisko 38 uzdrowisk z wodą, 6 z klimatem

Koncentracja sektora • Sektor uzdrowiskowy koncentruje się w południowej i północnej części Polski • Sprzyja temu występowanie wód leczniczych na terenach górskich i silnie bodźce klimatyczne obszarów nadmorskich i pojezierzy • Uzdrowiska mieszczące się na obszarze wschodniej i centralnej Polski uzupełniają tę mapę 5

Uzdrowiska na mapie Źródło: Gazeta Kuracjusz

Udział stref bioklimatycznych w liczbie uzdrowisk i łóżek Źródło: T. Kozłowska-Szczęsna i in. , Bioklimat uzdrowisk polskich i możliwości jego wykorzystania w lecznictwie” 7

Uzdrowiska wg liczby łóżek Opracowanie własne na podstawie danych MZ i spółek uzdrowiskowych

Uzdrowiska wg specjalizacji Opracowanie własne na podstawie danych MZ i spółek uzdrowiskowych

Sektor wartościowo ok. 45 - 50 tys. łóżek średnia ilość osobodni w roku: 350 (17 turnusów po 21 dni minus „niedojazdy”) średnia cena za osobodzień: 80 zł (bez dopłaty) średnia wartość rynku 1. 400, 0 * Wszystkie grupy klientów (NFZ, ZUS, pełnopłatni) tys. zł

Ewaluacja i rozwój sektora okresy życia sektora * do 1990 roku lata 1990 1999 1990 – 1995 po 1999 roku 1996 - 1999 * dla celów prezentacji uproszczono i skrócono analizę czasową 11

…do 1990 roku • • • przedsiębiorstwa państwowe - podstawowa forma prawna skierowania dystrybuowane centralnie brak konkurencji pełne obłożenie okres deprecjacji majątku 12

lata 1990 – 1999 (głębokie zmiany) 1990 – 1995 – okres spadku liczby pacjentów 1996 – 1999 – okres odbudowy i komercjalizacji W drugiej połowie lat 90 -tych szybko rośnie znaczenie dwóch nowych grup klientów: ZUS i klient pełnopłatny 13

po roku 1999… Po 1999 roku rozpoczyna się i trwa do dziś proces dalszej komercjalizacji i prywatyzacji polskiego rynku lecznictwa uzdrowiskowego, pojawiły się też tendencje w postaci m. in. : ◦ kształtuje się nowa grupa klientów młodszych, zainteresowanych innym profilem usług, takich jak np. aktywny wypoczynek połączony z profilaktyką czy terapiami regeneracyjnymi ◦ turystyka uzdrowiskowa ◦ SPA i wellness 14

Fazy życia sektora uzdrowiskowego w Polsce rozwój dojrzałość i stabilizacja narodziny Polski sektor uzdrowiskowy znajduje się w fazie dojrzałości i jest raczej ustabilizowany. Potwierdza to też analiza konkurencji, którą można określić jako względnie stałą. Na rynku istnieje kilkadziesiąt uzdrowisk o ugruntowanej marce i pozycji. Ze względu na szereg barier wejścia nie należy się spodziewać pojawienia się wielu zupełnie nowych graczy na rynku lecz raczej fuzji i przejęć oraz działań konkurencyjnych podejmowanych przez już funkcjonujące podmioty *. *Przykłady: tworzące się grupy kapitałowe, uzdrowisko Latoszyn k/Dębicy 15

Geograficzny zakres konkurowania podmioty konkurują na obszarze całego kraju na razie brak konkurencji międzynarodowej jedynie kilka uzdrowisk (głównie ze względu na położenie geograficzne: nadmorskie i dolnośląskie) podejmuje udane próby wejścia na rynki zagraniczne (czeski i niemiecki)

5 sił Portera – w odniesieniu do sektora uzdrowiskowego Siła przetargowa odbiorców Siła przetargowa dostawców Konkurencja przedsiębiorstw Groźba pojawienia się nowych substytutó producentów w

Bariery wejścia Bariery prawne (w zakresie m. in. : ochrony zdrowia, sanitarne, epidemiologiczne, geologiczne, górnicze) Geograficzne – możliwość prowadzenia działalności tylko na obszarze uzdrowiskowym Inwestycyjne – wysokie koszty wybudowania obiektów Kadrowe – zwłaszcza w zakresie kadry medycznej Sprzętowe – wyspecjalizowany sprzęt

Bariery wyjścia Poniesione koszty na budowę (kupno, modernizację) obiektów sanatoryjnych Koszty związane z posiadaniem koncesji na eksploatację surowców naturalnych (często kilkaset tysięcy złotych)

Efekt skali, postęp technologiczny, zróżnicowanie produktów, zależność kosztów od „mocy produkcyjnych” Trudności w wykorzystaniu efektu skali Ograniczony poziom sprzedaży ceną i ilością łóżek Stabilność technologiczna Poziom usług uzależniony od posiadanych profili Niekorzystny wpływ przepisów w zakresie podatku VAT na: możliwość kształtowania struktur organizacyjnych, płynność finansową, koszty itp. .

Plusy i minusy sektora - Duża zależność poziomu kosztów od wykorzystania „mocy produkcyjnych” i wysokie koszty stałe - Stosunkowo niska rentowność (lecznictwo) i duża zależność od klientów instytucjonalnych (ZUS, NFZ) - Znaczące bariery wejścia i wyjścia - Słaba dynamika wzrostu (ograniczona zazwyczaj ilością miejsc) - Niewielka możliwość wykorzystania efektu skali - Stosunkowo powolne tempo zmian technologicznych - Skomplikowany system prawny (głównie VAT) + Znaczące bariery wejścia i wyjścia + Ograniczona konkurencja krajowa i zagraniczna 21

Wnioski – ocena atrakcyjności sektora Sektor uzdrowiskowy w Polsce na skutek jego niedokapitalizowania w poprzednich dekadach jest sektorem trudnym i wymagającym Pomimo to, obecne trendy sprawiają, że przy odpowiednim dostosowaniu sektor może stać się atrakcyjny (dowód: oferty kupna uzdrowisk, zawarte transakcje) Aby tak się stało niezbędne są duże inwestycje 22

Atrakcyjność sektora a innowacje Nie wystarczą zwykłe inwestycje. Muszą to być inwestycje innowacyjne, wprowadzające nowe i procesowe rozwiązania zachować proporcje w Ważne przy tym jest aby odpowiednie kontekście tradycyjnych funkcji i roli uzdrowisk Byłoby idealnie, gdyby innowacje wzmacniały tożsamość danego uzdrowiska a nie powodowały jej utratę. 23

W przypadku innowacji w uzdrowiskach ważne są właściwe proporcje i nawiązanie do charakteru uzdrowisk……. .

inaczej można zatracić własną tożsamość …. .

lub w ogóle zgubić właściwy sens innowacji …. .

albo nawet osiągnąć efekt przeciwny do zamierzonego.

Stereotyp uzdrowiskowy

Obecnie… Uzdrowiska dziś to nie tylko leczenie ale również m. in. : rehabilitacja • profilaktyka • relaks • • SPA i Wellness turystyka (przyrodnicza, poznawcza, inna) • wypoczynek • inne aktywne formy spędzania czasu •

Postępy innowacyjne w uzdrowiskach i w turystyce

Postępy innowacyjne w uzdrowiskach

Postępy innowacyjne w uzdrowiskach

Postępy innowacyjne w turystyce Sztuczna plaża w Japonii

Postępy innowacyjne w turystyce Sztuczna plaża w Japonii

Uzdrowiska dziś nowe inwestycje w uzdrowiskach

Dziękuję za uwagę