Historia informatyki Wykad 6 Pocztki HCI Piotr Gawrysiak

Historia informatyki Wykład 6 – Początki HCI Piotr Gawrysiak pgawrysiak@supermedia. pl 2007

Sytuacja po II wojnie światowej Komputery są już w pełni elektroniczne Komputery służą do przetwarzania danych (Elektroniczna Technika Obliczeniowa) Szybko postępująca komercjalizacja – głównym odbiorcą przemysłu informatycznego jest w dalszym ciągu wojsko i wielkie korporacje • Typowy przykład – UNIVAC • Pierwszy “prawdziwie” biznesowy komputer (tj. nie przygotowany jako jednostkowy egzemplarz, a produkowany seryjnie) • Dzieło teamu Mauchly / Eckert (ENIAC!!!), po wykupieniu ich firmy przez Remington Rand Corp. • Pierwszy egzemplarz – 1951, pierwsza reklama – 1952 (użyty do prognozowania wyników wyborów prezydenckich)

UNIVAC Konsola operatorska Typowa reklama : -)

Mainframes • Typowe komputery w latach 50 -70 XX wieku • Interakcja z komputerem – przetwarzanie “wsadowe” • Dostarczamy danych i programu “operującego” na tych danych • Uruchamiamy program – bez możliwości interakcji (panele kontrolne komputera służą do kontroli właśnie) • Odbieramy wynik działania programu IBM SSEC - 1948 IBM STRECH - 1961

Zmiany technologiczne 1904 Sir John Ambrose Fleming – dioda I trioda 1947 pierwszy tranzystor Bardeen, Brattain, Shockley Bell Labs 1958 Jack Kilby, układ scalony, Texas Instruments • tranzystory pozwalają na budowanie komputerów znacznie tańszych w eksploatacji (trwalszych) • układy scalone pozwalają na budowanie komputerów znacznie mniejszych i tańszych

J. Licklider Koncepcja “man-computer symbiosis” “The hope is that, in not too many years, human brains and computing machines will be coupled together very tightly and that the resulting partnership will think as no human brain has ever thought and process data in a way not approached by the information-handling machines we know today. ”

Man-computer symbiosis Tezy Licklidera – technologie niezbędne do osiągnięcia symbiozy człowiek-komputer (ad. 1960) • Cele bezpośrednie • • dzielenie (time-sharing) komputerów pomiędzy wielu użytkowników prezentacja informacji graficznej interaktywne systemy czasu rzeczywistego – m. in. dla programowania przechowywanie danych o dużej objętości • Cele pośrednie • ułatwienia dla współpracy projektantów dużych systemów informatycznych • rozpoznawanie mowy, rozpoznawanie pisma oraz interakcja przy użyciu pióra świetlnego • Cele “długofalowe” • rozumienie języka naturalnego (składnia, semantyka, pragmatyka) • ulepszone rozpoznawanie mowy • programowanie heurystyczne

DEC PDP-1 • Pierwszy komputer wyposażony w terminal (1961) – maszyna mogąca pracować już nie tylko w trybie wsadowym, ale także w interakcyjnym • Koncepcja dialogu człowieka z komputrerem

Sketchpad Sketch. Pad: w 1963 Ivan Sutherland broni w MIT pracę doktorską. Jej przedmiotem był program Sketchpad – zapewne jeden z pierwszych (o ile nie pierwszy) programów posiadających graficzny interfejs użytkownika (GUI). Koncepcje • Interfejs sterowany piórem świetlnym • Ikony (choć główne funkcje uruchamiane przyciskami) • Hierarchia rysunków • Obiektowość – master picture, instances • Ograniczenia (np. prostopadłość) • Kopiowanie (copy, paste) • . . . 1938 -

Sketchpad Konsola “funkcji” rysunkowych Aby „zbudować“ i uruchomić Sketchpad, Sutherland musiał w poważny sposób przerobić komputer TX-2 jaki był w posiadaniu MIT. Po zakończeniu prac maszyną należało przywrócić do stanu oryginalnego – trudno zatem nazywać Sketchpad rozwiązaniem uniwersalnym

Douglas Engelbart Idea wspomagania ludzkiego umysłu - “augmentation” (1962) “. . . The world is getting more complex, and problems are getting more urgent. These must be dealt with collectively. However, human abilities to deal collectively with complex / urgent problems are not increasing as fast as these problems. ” "By augmenting man's intellect we mean increasing the capability of a man to approach a complex problem situation, gain comprehension to suit his particular needs, and to derive solutions to problems. One objective is to develop new techniques, procedures, and systems that will better adapt people's basic information-handling capabilities to the needs, problems, and progress of society. " Rozwój technologii wspomaga nasze możliwości przetwarzania informacji i wiedzy, a te z kolei zwiększają nasze możliwości rozwijania technologii. 1925 -

Inspiracja – Memex V. Busha

Mother of all demos Zespół Engelbarta tworzy system komputerowy NLS (od o. NLine System) Prezentacja możliwości NLS dokonana w 1968 roku zyskuje przydomek “Mother of All Demos” - z racji niezwykłego zaawansowania technicznego prezentowanych rozwiązań • współdzielony edytor tekstu • praca grupowa • e-mail • wideokonferencje • obsługa komputera przy wykorzystaniu myszki i klawiatury akordowej • okienka i menu • hipertekst • mieszanie wideo i tekstu • . . . http: //sloan. stanford. edu/mousesite/1968 Demo. html

Komputer osobisty Alan Kay • Dynabook (1969) – pierwszy pomysł na komputer typu notebook, a jednocześnie komputer “osobisty” • Realizacja badań w Xerox PARC “Imagine having your own self-contained knowledge manipulator in a portable package the size and shape of an ordinary notebook. Suppose it had enough power to out-race your senses of sight and hearing, enough capacity to store for later retrieval thousands of page-equivalents of reference materials, poems, letters, recipes, records, drawings, animations, musical scores. . . ” To jest model kartonowy : -)

Xerox PARC Xerox Palo Alto Research Centre • Instytucja badawcza założona przez Xerox “na wszelki wypadek” - gdyby okazało się, że realnym staje się pomysł na “biuro bez papieru” • technologie opracowane w PARC – Ethernet (sieci komputerowe) oraz graficzny interfejs użytkownika w jego współczesnej postaci (metafora biurka) • Xerox Alto • Xerox Star Office System • . . . oba powyższe systemy okazały się zupełnym “niewypałem” biznesowym, ale zostały skwapliwie skopiowane przez kilka firm – w tym szczególnie Apple

Xerox Star-1981 Próba komercjalizacji Xerox Alto (który zawsze pomyślany był jako maszyna badawcza) Pierwszy komputer komercyjny wyposażony w GUI • metafora biurka • obsługa myszką (zamiast zapamiętywania komend wskazywanie obiektów) • podejście obiektowe do dokumentów • what you see is what you get (WYSIWYG) • wysoka spójność interfejsu, wiele komend działa we wszystkich programach • niewielka możliwość modyfikacji przez użytkownika, a także brak dodatkowych (3 rd party) aplikacji • projekt systemu opracowany w wyniku badań użyteczności (“usability testing”)

Xerox Star Koszt – 15 tysięcy dolarów, ale za samą jednostkę podstawową, do tego doliczyć należy koszt drukarki, serwera plików itp.

Xerox Star GUI

Xerox Star GUI Tylko ta cena. . .

Altair 8800 Computer