Havza Meslek Yksekokulu Emlak ve Emlak Ynetimi Program

Havza Meslek Yüksekokulu Emlak ve Emlak Yönetimi Programı EML 103 Taşınmaz Ekonomisi Öğr. Gör. Musa KARABACAK

Temel Kavramlar ve Üretim İmkanları Modeli Hafta 3

Temel Kavramlar Üretim ve Üretim Faktörleri • Üretim, iktisadi ürünlerin miktarını veya faydasını artırmak veya yararlı hizmetler sunmak amacıyla harcanan tüm çabaları ifade eder. • Bir başka deyişle üretim, istekleri tatmin etmek için fayda yaratılmasıdır. • Üretimin temel amacı, tüketim malları ile kişisel hizmetler sağlayıp fayda yaratmaktır. • Üretim söz konusu olduğunda, çiftçi, fabrika işçisi, sürücü, doktor veya aktör arasında ayrım yapılmaz. 3

Temel Kavramlar • Üretim faaliyeti ile şekil, yer, zaman ve mülkiyet faydası yaratılır. • Şekil faydası, malların kimyevi ve fiziksel yapılarının değiştirilmesi ile, • yer faydası malların daha çok olarak bulunduğu bir yerden daha az bulunduğu bir yere taşınmasıyla, • zaman faydası malların en fazla istenildikleri zaman hazır bulundurulmaları ile ve • mülkiyet faydası da malları onlara en fazla değer atfeden kişiye ulaştırmak ile yaratılır. 4

Temel Kavramlar • Üretimde kullanılan kaynaklara üretim faktörleri, kaynaklar ya da üretim girdileri denir. • Üretim faktörleri, Doğal kaynak, emek, sermaye ve girişimciliktir. 5

Temel Kavramlar • Doğal Kaynak: Tabiat, toprak veya doğal kaynaklar adı verilen doğa, yeryüzünün altında ve üstünde bulunan tüm kaynakları kapsamaktadır. • Örneğin, toprak, su, maden ve mineraller, petrol ve orman önemli sayılabilen doğal üretim faktörlerini oluştururlar. • Doğal kaynağın kullanımı karşılığında yapılan ödemelere kira denir. 6

Temel Kavramlar • Emek: İnsanların veya iş görenlerin bir işte ortaya koydukları bedensel ve düşünsel (zihinsel) Çabalara emek veya işgücü adı verilir. • İşle ilgili olarak öğretmen, profesyonel futbolcu ve nükleer fizikçinin yaptığı tüm faaliyetler emek olarak değerlendirilir. • Emek tanımı içerisinde, insanların girişim yetenekleri yer almaz. • Emek, insanın sunduğu bir kaynak olması ile diğer faktörlerden ayrılır. • Emek hizmetleri karşılığı yapılan ödemelere, ücret denir. 7

Temel Kavramlar • Sermaye: Sermaye sözcüğü halk dilinde, ekonomi ve. işletme bi limlerinde değişik anlamları ifade etmektedir • Halk dilinde sermaye, kişilerin tüm varlıklarını içine alan servet karşılığı olarak veya çoğu kez "para" anlamına gelmektedir. • Ekonomistler, sermaye tanımında para anlayışından uzak laşmışlar ve mal ile ilgili içerik kazandırmışlardır. Ekonomi biliminde sermaye "doğada serbest biçimde bulunmayan fakat insan tarafından üretilmiş üretim araçları" olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, üretimde kullanılan her türlü makina, alet, donanım ve binalar gibi fiziki üretim araçlarıdır. • Sermayenin kullanılması sonucu yapılan ödemelere faiz denir. 8

Temel Kavramlar • Girişimci (müteşebbis), kar sağlamak amacıyla işletmeyi kuran ve genellikle harekete geçiren diğer üretim faktörlerini bir araya getiren kişidir. • Başkalarının gereksinimini karşılayacak ürün ve hizmetlerin ortaya konulması için üretim faktörlerinin tedarikini ve bu faktörlerin üretim sürecine sokulmasını temin eden kişidir. • Girişimcinin tüm bunların karşılığında beklentisi diğer bir deyişle girişimcinin karşılığı kardır. 9

Temel Kavramlar 10

Üretim İmkânları Modelin Varsayımları Modelin dört temel varsayımı vardır. Bunlar: 1. Tüm üretim faktörlerinin miktarı sabittir. Yani işçi sayısı, makine ve ekipman miktarı, kamyon ve diğerlerinin sayısında bir değişiklik yoktur. 2. Tüm kaynaklar tam olarak kullanılmaktadır. İsteyen herkes iş bulabilmekte ve kullanılmayan kaynak söz konusu olmamaktadır. 11

Üretim İmkânları Modeli 3. Var olan teknoloji değişmemekte ve aynı kalmaktadır. Yeni icatlar söz konusu olmamaktadır. 4. Ekonomide biri üretim malı (sanayi robotu), diğeri de yüksek teknolojili dayanaklı tüketim malı olmak üzere (cep telefonu) iki mal üretilmektedir. 12

Üretim İmkânları Modeli Üretim İmkânları Tablosu • Aşağıdaki üretim imkânları tablosunda, yukarıdaki varsayımlar geçerli olup, ekonomide üretilebilecek cep telefonu ve sanayi robot bileşimlerini göstermektedir. 13

Üretim İmkânları Modeli • Tabloda, üretilebilecek beş farklı cep telefonu ve sanayi robotu bileşimi verilmiştir. • A alternatifi, eğer tüm kaynaklar sanayi robotu üretiminde kullanılırsa 10, 000 adet sanayi robotu üretilebileceğini ve hiç cep telefonu üretilmeyeceğini göstermektedir. • Buna karşılık E alternatifi, eğer tüm kaynaklar cep telefonu üretiminde kullanılırsa maksimum 4, 000 adet cep telefonu üretilebileceğini ve hiç sanayi robotu üretilmeyeceğini göstermektedir. • Görüldüğü gibi, tüm kaynakların tam olarak kullanıldığı bir ekonomide, bir maldan daha fazla üretebilmek için, diğerinden vazgeçmek gerekmektedir. 14

Üretim İmkânları Modeli Üretim İmkânları Eğrisi • Üretim imkânları eğrisi: Sabit teknoloji ve tüm kaynakların kullanılması ile üretilebilecek tüm olası mal üretim bileşimlerini gösteren eğridir. • Üretim imkânları eğrisi, bir toplumun, mevcut tüm kaynaklar ve teknoloji ile üretebileceği mallar ve hizmetlerin alternatif bileşimlerini gösterir. 15

Üretim İmkânları Modeli 16

Üretim İmkânları Modeli • Eğrinin orijine göre içbükey olması da iki mal arasında fırsat maliyetinin sol yukardan sağ aşağıya doğru inildikçe artacağını göstermektedir. • Örneğin, A’dan B’ye harekette 1 tane daha fazla cep telefonu üretmek için sadece 1 tane sanayi robotundan vazgeçmek gerekirken; B’den C’ye harekette 2; C’den D’ye 3 ve nihayet D’den E’ye harekette 4 tane sanayi robotundan vazgeçmek zorunda kalınmaktadır. 17

Üretim İmkânları Modeli • Kısacası, bir maldan daha fazla ek birim üretilmek istendiğinde diğer maldan her defasında daha fazla miktarlarda vazgeçilmek zorunda kalınmaktadır. • Bu durum, artan fırsat maliyeti yasası olarak adlandırılmaktadır. Üretim imkânlar› eğrisinin şekli de bu artan fırsat maliyetlerini yansıtmaktadır. 18