ETMDE TOPLUMSAL CNSYET ETL Toplumsal Cinsiyet Eitliine Duyarl

EĞİTİMDE TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Duyarlı Okul Standartları «TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİNE DUYARLI EĞİTİM ORTAMLARI VE SÜREÇLERİ STANDARTLARI» Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Duyarlı Okul Standartlarının Yaygınlaştırılması

EĞİTİMDE TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ Kız ve erkek çocuklarına kendi istekleri ve yetenekleri doğrultusunda kapasitelerini geliştirme fırsatı ve geleceklerini kurma seçenekleri sunulmasıdır.

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİNE DUYARLI OKUL STANDARTLARI ALANLAR STANDARTLAR HEDEFLER Eğitim Ortamları ve Süreçleri 9 40 Okul Yönetimi 10 33 19 73 TOPLAM S 1

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİNE DUYARLI OKUL STANDART ALANLARI s 2 SİZCE NELERDİR?

Standartlar EO-1. Sınıf içi uygulamalar toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlayacak şekilde yapılır. Hedefler EO-1. 1. Sınıf içi uygulamalarda kullanılan, yöntem, teknik ve stratejiler, kız ve erkek çocukların farklı ilgi ve yeteneklerini toplumsal cinsiyet kalıpyargıları ile sınırlanmadan belirlenir. Doğrulama Kaynakları • Öğretmenlerle odak grup görüşmeleri • Öğrencilerle odak grup görüşmeleri • Ders hazırlık dokümanları * EO-1. 2. Derslik, laboratuvar ve diğer • Öğretmenlerle odak grup eğitim ortamlarında kız ve erkek öğrencilere görüşmeleri eşit düzeyde uygulama fırsatı verilir. • Öğrencilerle odak grup görüşmeleri * EO-1. 3. Kız ve erkek öğrencilere • Tamamlayıcı çalışmalar, katılım akademik performanslarını yükseltmeleri kriterleri listesi için eşit düzeyde destek sağlanır. • Tamamlayıcı çalışmalar, yoklama listeleri, katılmama gerekçeleri ve alınan tedbirlerin dokümantasyonu • Tamamlayıcı çalışma raporları • Rehber öğretmen görüşmeleri * EO-1. 4. Sınıfça kararlar alınırken kız ve • Öğrencilerle odak grup görüşmeleri erkek öğrencilerin eşit katılımını sağlayacak • Öğretmen görüşmeleri önlemler alınır. s 3 * EO-1. 5. Sınıf içi iş bölümünde her iki cinsiyete eşit fırsat verilir. • Öğrencilerle odak grup görüşmeleri • Görev dağılım listesi ve takip çizelgesi

ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA VE DERS KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ARAŞTIRMASI 2015 -2016 eğitim-öğretim yılında kullanılan okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde 82 ders kitabı ve 14 farklı branşın öğretim programları araştırma kapsamında incelenmiştir.

DERS KİTAPLARI YER ALMA SIKLIĞI SIKLIK Kadın 1. 961 Erkek 3. 593 Kız çocuk 1. 780 Erkek çocuk 2. 065 Eşit-belirsiz 1. 852 TOPLAM 1. 1251 YÜZDE 17% 32% 16% 18% 16% 100% ADLANDIRMAYA GÖRE DAĞILIM KADIN ERKEK SIKLIK YÜZDE Aile 724 36% 591 16% Meslek 503 25% 1. 642 44% Diğer 432 21% 1. 037 28% Belirsiz 358 18% 441 12% 100% 3. 711 100% TOPLAM 2. 017

DERS KİTAPLARI MEKANA GÖRE DAĞILIM (Kız/Erkek Öğrenci) MEKANA GÖRE DAĞILIM (Erkek/Kadın Karakter) MEK N KADIN ERKEK MEK N SIKLIK YÜZDE KIZ ÇOCUK ERKEK ÇOCUK SIKLIK YÜZDE Kamu 747 38% 1. 500 42% Kamu 641 43% 861 47% Özel 511 26% 374 10% Özel 383 26% 416 23% Belirsiz 722 36% 1. 720 48% Belirsiz 462 31% 540 30% TOPLAM 1. 980 100% 3. 594 100% TOPLAM 1. 486 100% 1. 817 100%

DERS KİTAPLARI MESLEKLERE GÖRE DAĞILIM s 5 MESLEK KADIN ERKEK SIKLIK YÜZDE asker 69 4% bilim insanı 28 6% 155 9% doktor 34 7% 92 6% esnaf 17 3% 152 9% hemşire 26 5% 3 0% işçi 63 13% 285 17% memur 23 5% 60 4% müdür 1 0% 22 1% mühendis 5 1% 32 2% ofis çalışanı 31 6% 68 4% öğretmen 131 26% 68 4% polis 8 2% 48 3% sanatçı 88 17% 379 23% siyasetçi 1 0% 12 1% sporcu 17 3% 109 7% şoför 4 1% 37 2% diğer 26 5% 51 3% TOPLAM 503 100% 1. 642 100%

EYLEMLERDE EŞİT TEMSİLİYET ve SPOR ÇOCUK BAKIMI VE EVE YÖNELİK EYLEM Lise İngilizce Ders Kitapları İlkokul Hayat Bilgisi Ders Kitapları s 6

HEDEF EO-3. 1. Ölçme ve değerlendirme araçlarının içeriği toplumsal cinsiyet kalıpyargılarını yeniden üretmeyecek şekilde hazırlanır. 06 -07 Haziran 2009 tarihinde yapılan Açık Öğretim Fakültesi Güvenlik Personeli Meslek Eğitimi programı final sorusu 1) Aşağıdakilerden hangisi kadına özgü bir davranış olarak kabul edilir? ” a-) Çokbilmişlik b-) Baskıcılık c-) Konuşkanlık d-) Mantıksal düşünme e-) Kendine güvenme s 7

HEDEF EO-5. 1. Okulda kullanılan dil toplumsal cinsiyet eşitliğini destekler. Sözcüklerin önüne gereksiz biçimde kadın ya da erkek vurgusu yaparak kadını veya erkeği ötekileştiren kelimeler, meslekler veya ifadeler neler olabilir? Ø Ø Ø Kadın başbakan Kadın yönetici Kadın milletvekili Kadın yazar Erkek aşçı Erkek manken S 8

HEDEF EO-5. 1. Okulda kullanılan dil toplumsal cinsiyet eşitliğini destekler. Hem akademik hem de kimlik gelişiminde cinsiyetçi bir dilin kullanılmaması önemlidir. Ø Adam yerine koymak/konmak Ø Adamdan saymak/saymamak Ø Adam etmek Ø Adamına göre davranmak Ø Adamına düşmek Ø Bilim adamı Ø Ø Hin oğlu hin Görmemişin oğlu Eloğlu vb. Kız gibi koşmak, konuşmak Ø Kız gibi ağlamak Ø Kız gibi şikayet etmek

STANDART EO-5. Eğitim ortamında toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı bir iletişim vardır. HEDEF EO-5. 4. Ayrımcı atasözlerinin ve deyimlerin toplumsal cinsiyet eşitsizliğini nasıl ürettiklerine dikkat çekilir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini üretebilecek atasözlerine ve deyimlerine örnek verebilir misiniz? "Kızın var mı, derdin var. " "Oğlan doğuran övünsün, kız doğuran dövünsün. " Yukarıdaki sözler kız çocuğunu dert, oğlan çocuğu ödül olarak göstermektedir.

EĞİTİM ORTAMLARI STANDART EO-6. Öğretmenler tutum ve davranışlarında toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlıdır. Öğretmenler ne düşünüyor? • • • Kız ve erkek öğrencilere eşit derecede söz verdiklerini, Kız ve erkek öğrenciler arasında ayrımcılık içermeyen bir dil kullandıklarını, Hem kız hem de erkek öğrencilerin görüşlerine önem verdiklerini, Grup proje ödevlerinde kız ve erkeklerin ortak çalışmasını teşvik ettiklerini, Kız ve erkek öğrencilere aynı görev ve sorumlulukları verdiklerini, Kız öğrencilerin sınıfta/derslerde kendilerini rahatça ifade edebildiklerini belirtirmişlerdir. • • • Öğrenciler ne düşünüyor? Öğretmenlerin kız ve erkek öğrencilere karşı davranışlarının farklı olduğunu, Erkek öğrencilerin ders içi tartışmalara katılmaları için daha fazla cesaretlendirildiğini, Birçok durumda kız öğrencilerin kollandığını, Görev dağılımında öğrencilerin ilgi, yetenek ve becerilerinden ziyade cinsiyetlerinin dikkate alındığını, Erkek öğrencilere daha sık ve daha ağır cezalar verildiğini belirtmişlerdir. ETCEP Okulların Toplumsal Cinsiyete Duyarlılık Açısından Değerlendirilmesi İhtiyaç Analizi Raporu (2015)

• • ETCEP-BAŞLANGIÇ DURUM DEĞERLENDİRMESİ SONUÇLARI Okul bahçesi ve spor alanları kızlar ve erkekler tarafından eşit bir biçimde kullanılamamaktadır. Erkek öğrenciler okulda kendilerine sert davranıldığını düşünmektedirler. Erkek öğrenciler daha fazla disiplin cezası almaktadırlar. Öğretmenlerin çoğu kız ve erkek öğrencilerden farklı beklentileri olduğunu ifade etmiştir. Kız öğrencilere daha yumuşak davrandıklarını ifade etmişlerdir. Kız öğrencilerin sosyal bilimlerde daha başarılı olduğunu düşünen öğretmenler vardır. Kadın öğretmenlerin büyük bölümü okulda eşit muamele gördüklerini ifade etmişlerdir. Erkek öğretmenler okuldaki iş bölümünde kendilerine daha fazla görev verildiğini düşünmektedirler.

Teşekkürler!