Erikinlerde Havayolu Akl Ve Ventilasyonun Salanmas Prm Ferhat

Erişkinlerde Havayolu Açıklığı Ve Ventilasyonun Sağlanması Prm. Ferhat GÜL Antalya İl Sağlık Müdürlüğü 1

AMAÇ • Havayolu açıklığı ve ventilasyonun sağlanması konusunda bilgi ve beceri kazanmak. 2

ÖĞRENİM HEDEFLERİ 1. Havayolu açıklığının sağlanma basamaklarını sayabilmeli 2. Havayolu tıkanıklığına yol açan nedenleri söyleyebilmeli 3. Temel havayolu açma yöntemlerini sayabilmeli 4. Temel havayolu açma araçlarını usulüne uygun kullanabilmeli 5. İleri havayolu açma yöntemlerini sayabilmeli 6. Endotrakeal entübasyon gerektiren durumları sayabilmeli 7. Endotrakeal entübasyonda kullanılan araç-gereçleri sayabilmeli 8. Endotrakeal entübasyon işlemini doğru şekilde uygulayabilmeli 9. Supraglottik havayolu açma araçlarının özelliklerini söyleyebilmeli 10. Larengeal maskeyi uygulayabilmeli 11. Krikotirotominin özelliklerini söyleyebilmeli 3

Solunum Yolları 4

Havayolu Kontrolü Havayolu açıklığının sağlanması ve korunması bir hastanın bakımında en öncelikli acil durumdur. Hastanın hızlı değerlendirilmesi ile birlikte havayolunun kontrolü ve yeterli ventilasyonun sağlanması beyin ve diğer vital organların sekonder hasarlarını önleyebilir. 5

Havayolu Yönetimi Havayolu açıklığını değerlendirmek ve korumak Havayolu tıkanıklığına dikkat etmek ( Ağız içi kontrolünde havayolunu tıkayan herhangi bir şey varsa aspirasyon yaparak yabancı cisim çıkarılmalıdır. ) Havayolu tıkanıklığı olgularında, ağız içine körlemesine parmak asla sokulmamalıdır. 6

Tek seferde aspirasyon süresi Erişkinlerde 15 saniyeyi, Çocuklarda 10 saniyeyi, Bebek ve yeni doğanlarda 5 saniyeyi geçmemelidir. 7

Hava Yolu Açma Yöntemleri Ø Baş Geri Çene Yukarı Manevrası (Head Tilt-Chin Lift) ØÇene İtme Manevrası (Jaw-Thrust) 8

Yardımcı Araçlar Hastanın solunumu basit manevralar ile sağlanamaz ya da yetersiz ise havayolu açıklığını sürdürmeye yardımcı malzemeler kullanılır. 1 - Orofaringeal 2 - Nazofaringeal 9

Orofaringeal Airway Endikasyonları: Havayolu açıklığını ve devamlılığını koruyamayan hastanın havayolunu açmak amacıyla kullanılır. Entübe hastanın uyanıklık esnasında tüpü ısırmasını engellemek için entübasyon sonrası tüpün bir tarafından ağız içine yerleştirilir. 10

Orofaringeal Airway 11

Orofaringeal Airway 12

Nazofaringeal Airway Endikasyonları: • Havayolu açıklığını koruyamayan, • Bilinç kaybı tam olmayan ve öğürme refleksi bulunan, • Çene kilitlenmesi (trismus) veya maksillofasiyal yaralanması olan hastalarda hayat kurtarıcı olabilir. 13

Nazofaringeal Airway 14

15

Balon Valf Maske ile Ventilasyon Yardımcı temel havayolu malzemeleri ile solunum sağlanamıyorsa ya da yetersiz ise hasta BALON-VALF-MASKE ile havalandırılır. 16

Balon Valf Maske ile Ventilasyon • Uygulama öncesinde airway takılmalıdır • C-E tekniği: Baş ve işaret parmakları ile maske yüze oturtulur Diğer parmaklarla çene kavranarak başa pozisyon verilir. • Arka kısmına oksijen takılır • Çocuk ve yetişkin boyutları vardır 17

Balon Valf Maske ile Ventilasyon 18 18

Balon Valf Maske ile Ventilasyon Balonun Hacmi: Çocuklarda 450 - 500 ml Erişkinde 700 - 1000 ml 19 19

İleri Havayolu Açma Yöntemleri 1. Endotrakeal Entübasyon 2. Nazotrakeal Entübasyon 3. LMA: Laringeal Mask Airway 4. Fast-Trach 5. I-Gel 6. Laringeal Tüp 7. Combitube 8. Krikotirotomi 20

Endotrakeal Entübasyon Açık ve güvenilir havayolu sağlamak ve sürdürmek için en uygun yöntemdir. Gastrik içeriğin aspirasyonuna engel olma özelliği de vardır. 21 21

Endotrakeal Entübasyon Endikasyonları: Ø Üst havayolu obstrüksiyonu Ø Hipoksemi Ø Apne Ø Solunum yetmezliği Ø Havayolunun aspirasyondan korunması Ø Göğüs duvarı travması 22

Endotrakeal Entübasyon Gerekli Malzemeler: Laringoskop Endotrakeal tüpler Aspiratör, aspirasyon kateteri Enjektör, Stile Tespit malzemeleri, Balon-valf- maske sistemi Oksijen kaynağı Kayganlaştırıcı jel Magill pens, Eldiven Doğrulayıcı cihazlar (steteskop, kapnometre) İlaçlar (anestezik ve acil) 23

Endotrakeal Entübasyon Laringoskop Bleydinin Yerleştirilmesi 24 24

Endotrakeal Entübasyon 25

Endotrakeal Entübasyon Yaş Tüpün İç Çapı Tüp Boyu Bebek 3, 5 mm 12 cm Çocuk 4+yaş/4 14+yaş/4 7, 0 -8, 0 7, 5 -8, 5 21 23 Erişkin Kadın Erkek Endotrakeal Entübasyonda Tüp Çapı 26

2 yaşından küçük ancak 3 kilogramdan ağır bebekler için iç çapı 4 mm olan tüpler kullanılabilir. İKİ YAŞINDAN BÜYÜKLER İÇİN: Kafsız trakeal tüp iç çapı (mm) [Yaş (yıl)/4]+4 Kaflı trakeal tüp iç çapı (mm) [Yaş (yıl)/4]+3, 5 Üst dudaktan itibaren tüpün uzunluğu (cm) [Yaş (yıl)/2]+12 Üst dudaktan itibaren tüpün uzunluğu (cm) İç çap(mm) x 3 (kafsız tüpler için) 27

Endotrakeal Entübasyon Ø Gerekli tüm malzemeleri kontrol edin Ø Başı koklama (sniffing) pozisyonuna getirin Ø Bag Valf maske ile ventile edin Ø %100 oksijen ile preoksijene edin Ø Ağız ve farinksi gerekiyorsa aspire edin ? BAŞARISIZLIK NEDENİ ? Ø Gerekli aletlerin uygun hazırlanmaması Ø Hastaya ve kendinize uygun pozisyon verememek 28

Endotrakeal Entübasyon 1. Laringoskop sol elle tutulur. 2. Hastanın ağzı mümkün olduğu kadar geniş bir şekilde açılır. 3. Bleyd orofarenksin sağ kenarına yerleştirilir, dil sola itilir. Epiglottis Vallekula Dil Glottis Vokal kord Özefagus 29

Tüpün tespiti yapılır. 30

Endotrakeal Tüp Yerleşiminin Doğrulanması Birincil Doğrulama Yöntemleri: End tidal karbondioksitin ölçülmesi Oksijen satürasyonunun yükselmesi Göğüs hareketlerinin yeterli olması Solunum seslerinin göğüs üzerinden dört noktadan eşit olarak duyulması Solunum seslerinin mide üzerinde duyulmaması Hastanın renginin pembeleşmesi Soluk alıp verme esnasında endotrakeal tüp içinde buhar olması 31

Endotrakeal Tüp Yerleşiminin Doğrulanması İkincil Doğrulama Yöntemleri: Laringoskopi Akciğer grafisi 32

33

Laringeal Maske (LMA) 34

Laringeal Maske (LMA) Ø Entübasyon yapılamazsa uygulanabilir. Ø Körlemesine uygulandığı için hızlı, basit ve kolaydır Ø Mide regürjitasyonu ve aspirasyon riski vardır. 35

Laringeal Maske (LMA) 1. Uygun boyuttaki LMA seçimi Önerilen boyutlar: 1 < 5 kg 1. 5 5 - 10 kg 2 10 - 20 kg 2. 5 20 - 30 kg 3 30 kg – zayıf erişkin 4 erişkin 5 iri erişkin / 4 No ile kaçak olması 36

Laringeal Maske (LMA) 3. Kafın İndirilmesi - Şişirilmesi Kaf yavaşça indirilerek yumuşak, düz bir uç oluşturulmalı. Böylece dilin ve epiglotun arkasına kolayca geçmesi sağlanır. Şişirilirken maksimum kaf volümleri aşağıdaki değerleri aşmamalı: Ø 1: 4 ml Ø 1. 5 : 7 ml Ø 2: 10 ml Ø 2. 5 : 14 ml Ø 3: 20 ml Ø 4: 30 ml Ø 5: 40 ml 37

LMA’nın doğru yerleştiğini kontrol et Hastayı ventile ederken her iki akciğerin eşit havalandığını ve epigastrium bölgesinde solunum seslerinin olup olmadığını kontrol et. Entübasyon tespit yöntemleriyle LMA’yi tespit et. 38

LMA Fastrach 39

LMA Fastrach LMA’dan farkı; İçinden endotrakeal tüp geçirilerek Entübasyon yapılır. 40

I-GEL 41

Laringeal Tüp 42

Kombitüp ( Combitube ) Endotrakeal entübasyon zorsa ve körlemesine uygulanır. Servikal boyun travması olan hastalarda da güvenle kullanılabilir, çünkü boyun fleksiyonu gerekli değildir. 16 yaşından küçüklerde, kostik madde zehirlenmesinde, ciddi Orofaringeal travması olanlarda uygulanmaz. 43

Kombitüp ( Combitube ) 44 44

Krikotirotomi 45

Krikotirotomi 46

BEBEK VE ÇOCUKLARDA HAVAYOLU AÇIKLIGI VE VENTİLASYONUN SAĞLANMASI 47

FARKLILIKLAR DİL Erişkine göre daha büyük yer kaplar ve daha kısadır. EPİGLOT Bebek ve küçük çocuklarda uzun, sarkık ve ‘‘U’’ şeklindedir. Trakeanın uzun eksenine acı yapacak şekilde yerleşmiştir. LARİNKS ve Huni şeklindedir. (erişkinde silindir SES TELLERİ şeklindedir. ) Erişkine göre daha yüksekte ve öndedir. Ses telleri daha aşağıda ve trakeaya doğru eğimlidir. HAVAYOLU Havayolu kısa ve dardır. DARLIKLAR Havayolunun en dar bölümü krikoid kıkırdak seviyesinde ve glottisin altındadır 48

ÇOCUK ERİŞKİN 49

ORAL AİRWAY 50

Endotrakeal Entübasyon İçin Uygun Pozisyon 2 yaşından büyük ve boyun travma şüphesi olmayan çocuklarda: Boyun hafif öne ve baş hafifçe ekstansiyona alınır. Bu pozisyonu sağlayabilmek için başın altına havluya da cok ince bir yastık konulabilir < 2 yaşından küçük ve boyun travma şüphesi olmayan çocuklarda: Oksiput belirgindir. Baş ekstansiyona getirilir. Ayrıca yastık koymaya gerek yoktur. 51

LMA ÖLÇÜLERİ 52

TEŞEKKÜRLER 53