EKER PANCARI ekerpancar etli kknden eker elde edilen

ŞEKER PANCARI

§ Şekerpancarı, etli kökünden şeker elde edilen, ıspanakgiller familyasından 2 yıllık tarım bitkisi. 1. yıl vejetatif organları, 2. yıl ise generatif organları gelişir. § Boyu yetiştiği yere, iklime ve türüne göre 85– 180 cm arasında değişmektedir. § Avrupa Birliği, ABD ve Rusya dünya üretiminde ilk üç sırayı alır. Türkiye dünya şeker pancarı üretiminde 5. sırada yer almaktadır. § Ticari bir bitkidir. § Dünyada şeker üretiminin %30'u şeker pancarından elde edilir. § Pancar öz suyunun bileşimi ise %15 -18 şeker (sakkaroz), %1, 0 -1, 6 diğer şeker dışı organik maddeler, %0, 8 inorganik tuzlardan oluşmakt adır.

En çok üretim yapan ülkeler— 2013 Sıra Ülke Üretim (milyon ton) 1 Rusya 39. 2 2 Fransa 33. 6 3 Amerika Birleşik D. 29. 8 4 Almanya 22. 8 5 Türkiye 16. 5 6 Çin 12. 1 7 Ukrayna 10. 8 8 Polonya 10. 6 9 Mısır 10. 0 10 Birleşik Krallık Total Dünya 8. 0 250. 2

§ İklim İstekleri (Ekimi yapılan iklim bölgeleri): § Kuzey yarım kürede (36 ve 42 enlemleri arasında) yer alan Türkiye’de şeker pancarı üretim alanlarının iklim özelliklerini dikkate alarak üç iklim bölgesine ayırmak mümkündür. 1. Deniz iklim bölgesi: § Şeker pancarı tarımının yaklaşık % 5’inin yapıldığı Marmara ve Karadeniz tipi deniz ikliminin hüküm sürdüğü Alpullu, Susurluk, Adapazarı ve Çarşamba şeker fabrikaları sahalarını içine alan bölgedir. 2. Karasal İklim Bölgesi: § Şeker pancarı tarımının yaklaşık % 70’lik bölümünün yapıldığı Orta Anadolu ve Doğu Anadolu’yu içine alan Afyon, Eskişehir, Ilgın, Konya, Çumra, Ankara, Bor, Aksaray, Çorum, Elbistan, Ereğli, Erzincan, Kayseri, Boğazlıyan, Yozgat, Kırşehir, Ağrı, Erzurum, Erciş, Kars ve Muş şeker fabrikaları sahalarını içine alan bölgedir.

§ 3. Geçit İklim Bölgesi: § Şeker pancarı tarımının yaklaşık % 25’inin yapıldığı (İç Anadolu – Karadeniz) (İç Anadolu – Ege) (İç Anadolu – Akdeniz) gibi yarı kara iklimi ve yarı deniz iklimi olan Amasya, Kastamonu, Turhal, Burdur, Kütahya, Uşak, Elazığ ve Malatya şeker fabrikaları sahalarını içine alan bölgedir. § Türkiye şartlarında yağışlı, nemli, bulutlu, sıcak, çok sıcak olan ve gece – gündüz ısı farklarının çok az olduğu deniz iklim bölgelerinde bulunan ekim alanlarında pancarın kök verimi yüksek olup, şeker varlığı düşüktür. Buna karşılık az yağışlı, az nemli, az bulutlu, serin – sıcak ve günlük sıcaklık farklarının büyük olduğu karasal iklim bölgelerinde, şeker varlığı yüksek olup, kök verimi vejetasyon sürelerine göre düşük olmaktadır. En ideal ekim alanları Orta Anadolu karasal iklim bölgesi ile Ege tipi geçit iklim bölgesidir.

Şeker pancarı tarımında toprak, arıtılmış şeker varlığını % 20 – 22 oranında etkiler. Derin kök salan bir bitki olarak, kaymak ve kabuk bağlamayan, taban suyu seviyesi 1. 0 m’ den yakın olmayan, iyi havalanan, derin yapılı, iyi su tutan, toprak asitliğinin nötre yakın (PH 6, 5 – 7, 5) olduğu topraklarda yüksek verim alınmaktadır.

Şeker pancarında iyi bir tohum çıkışını sağlamak için üst kısımlarda fındık ceviz büyüklüğünde toprak parçalarının bulunduğu tohuma oksijen ve ısı geçişi sağlayan 2 – 3 cm. kalınlığında gevşek toprak tabakasından, altta ise ilkbaharda işlem görmeyen, tohuma su ileten kılcal toprak yatağından oluşan kısım uygun tohum yatağıdır. Tohum yatağı hazırlanırken (ilkbaharda) tarlanın tohum ekim yatağından daha derin işlenmemesi ve az sayıda olmak üzere yüzlek tırmık çekilmesi ile yetinilmelidir. Aksi halde toprak tavının kaçırılması söz konusudur.

§ Şeker pancarı tarımında ekim zamanı, şeker varlığını ve kök verimini etkiler. § Ekim zamanı geciktirilirse pancarın yetişme süresi kısalır, olgunlaşması gecikir, gübrelerden beklenen randıman alınamaz. Hastalık ve haşerelere karşı bitkilerin direnci azalır. Bu nedenlerden dolayı şeker pancarının uygun zamanda ekilmesi çok önemlidir. § Uzun yıllar sıcaklık ortalamalarına göre 30 – 35 yılda, 1 yıl içinde 2 – 3 defa görülen geç donların yol açtığı %15 – 20 oranlarında yapılan mükerrer ekimlerin korkusu ile ekim zamanını geciktirmek genelde kazanç yerine zarar da verebilir. § Ekime başlama zamanı 0 - 5 cm derinlikteki toprak sıcaklığının 5 – 7 o. C’yi bulduğu, yağış durumuna göre toprak yüzeyinin tırmıkla işlenme durumuna geldiği yani ideal toprak tavının olduğu zamandır.

§ Türkiye de genel olarak ekime başlama zamanları, § Deniz iklimi bölgelerinde Şubat ortasından sonra, § İç Anadolu ve geçit bölgelerde Mart sonu Nisan ortası, § Doğu Anadolu’da Nisan sonu olarak belirlenebilir. Yağış ve sıcaklık seyrine göre 1 – 2 hafta önce veya sonra yapılabilir.

§ Şeker pancarının beslenmesinde azot (N), fosfor (P 2 O 5) ve potasyum (K 2 O) önemlidir. Bitkiler hasada kadar kök ve yaprakları ile birlikte topraktan yüksek miktarda azot, fosfor ve potasyum kaldırır. Bundan dolayı tarladaki verimliliğin korunabilmesi için toprak ve bitkinin bu ana besin maddeleri ile desteklenmesi gereklidir. Toprakta bitki besin maddesi analiz sonuçlarına göre gübreleme yapılması en doğru yoldur. Ancak şeker pancarında 6 ton/da kök verimi beklendiğinde verilecek olan besin maddeleri, § N = 15 -18 kg N/da P = 10 -12 kg P 2 O 5 /da K = 12 -15 kg K 2 O /da şeklinde verilmelidir.

§ AZOT gübresi iki aşamada verilir. Öngörülen azotun yarısı tohum yatağı hazırlamadan önce tırmık altına diğer yarısı da baş gübresi olarak en geç son ot çapası altına verilmelidir. § FOSFOR toprakta hareketsiz olduğu için, gübrenin ana kök bölgesi derinliğinde toprağa karıştırılması gereklidir. Ayrıca fidenin veya pancarın tohumdan ilk çıkısı sırasında ve sonrasında ilk büyüme ve gelişmenin hızlanmasında büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle fosfor gübresinin 2/3’ü sonbaharda sürümde taban gübresi olarak pulluk altına, 1/3 ‘ü ise ilkbaharda tohum yatağı hazırlığında azot gübresi ile beraber verilmelidir. § Potasyumlu gübreler de bitkilerin yüksek oranda faydalanabilmesi için sonbaharda taban gübresi olarak ön görülen miktarın tamamı pulluk altına verilmelidir. § Şeker pancarı tarımında Çinko ve Bor elementlerinin kullanımı da çok önemlidir. Pancarın genç döneminde sulama esnasında yapraktan verilmesi pancar kalitesini ve verimini iyi yönde etkiler.

§ Ekilen pancar tohumlarının çimlenmesinden sonra vejetasyon süresince çapalama, seyretme, yabancı otların kontrolü, gübreleme ve sulama gibi bitki isteklerine göre bakım işleri yapılır.

§ Tel kurdu (Agriotes) § Rutubetli taban arazilerde, çiftlik gübresi ile gübrelenmiş tarlalarda bulunur. Yeni intaş eden pancar fidesini gövdesinden, toprak içinde kesmek suretiyle zarar verir. § Mücadele: Tohum ilaçlaması ve çapa ile toprağın havalandırılması § Pancar piresi (Chaetocnema) § Parlak siyah renkte, 1, 5 -2 mm büyüklüğünde ülkemizin hemen her tarafında bulunan bir zararlıdır. Pancar ekim mevsimi ile ortaya çıkar ve pancarın intaş etmesiyle birlikte zarar vermeye başlarlar, sıcak ve yağışsız geçen günlerde zararı daha da artar. § Mücadele: Tohum ilaçlaması İlaçlama § Danaburnu (Gryllotalpa) § Çiftlik gübresi ile gübrelenmiş, hafif topraklı taban arazilerde sık rastlanan bir zararlıdır. Toprak altına açtığı dehlizlere rastlayan pancarlar, kesilmek suretiyle tahribe uğrar. § Mücadele: İlaçla karıştırılarak hazırlanmış nemli kepeklerin güneşin batmasına yakın saatlerde, danaburnunun bulunduğu yere konması.

§ Cercospora : Yaprak Leke Hastalığı § Yapraklarda 2 -3 mm çapında, yuvarlakça, ortada açık gri, kenarlara doğru koyu kahverengi lekeler görülür. Hastalığın ileri devrelerinde yapraklar önce sararır, sonra kahverengileşir ve tamamen kururlar. § Mücadele; § Dayanıklı çeşitlerin ekilmesi § En az 4 yıllık münavebe § Fungusit kullanımı.

§ Rhizomania (Kök Sakallanması) § Kök bodurlaşır ve kökte sakallanmalar olur. Kökün uzunlamasına kesitinde kahverengiye dönüşmüş ve lifleşmiş iletim boruları kolayca göze çarpar. Yapraklar yer sararır ve tarlada yer solmalar ve çökmeler görülür. Mücadele; § Dört yıllık münavebe uygulaması § Ön bitki hasadından sonra § Dipkazan çekilmesi § Ekimin zamanında yapılması § Aşırı dozda gübre ve herbisit kullanılmaması § Dayanıklı çeşitlerin ekilmesi § Zamanında ve ölçülü sulama yapılması

§ Geleneksel olarak el ile sökümde hasat, söküm, baş kesimi, toprağın temizlenmesi ve taşıma aracına yükleme şeklinde olur. § Makineli hasat ise giderek yaygınlaşmaktadır. § Hasada başlama zamanı Türkiye genelinde beklenen pancar rekoltesi, fabrikaların günlük işleme kapasiteleri, ülkenin şeker gereksinimi ve pancarın teknolojik olgunluk düzeyi göz önüne alınarak 10 Eylül – 10 Ekim arasında yapılır.

PANCAR ÜRETİCİSİNİN YANINDAYIZ Panko Birlik Yönetim Kurulu Üyesi ve İl Genel Melis Üyesi Vedat Dal yaptığı açıklamada şunları söyledi; “Bizler Panko Birlik olarak her zaman pancar üreticisinin yanındayız. Sizlere yardım etmek için de buradayız. Şeker pancarı üreticisi arkadaşların en büyük sıkıntıları pancar sökümde oluyordu. Hem işçi bulmak zordu hem de ücreti çok fazla idi. Bizler şimdi 5 adet pancar söküm makinesi aldık ve bunu bölgelere dağıttık. Pancar söküm zamanı gelince de bunu çiftçilerimiz yok denecek kadar az bir ücretle kiraya veriyoruz ve pancar söküm ücretlerinden aklınızın almayacağı kadar kar elde ediyorsunuz. Yani bir saat içinde 2 dönüm pancarı kesiyor söküyor ve yüklüyor. Yani siz hiç bir şey yapmıyorsunuz. Sadece traktör kullanan vatandaş iş görüyor. Bunun yanında hiç faizsiz 5 ay gibi bir süre için istediğiniz kadar mazot da veriyoruz. Amacımız birçok insanımızın emekli olduğu Alpullu Şeker Fabrikamızın bacası tütsün ve bu fabrika çalışsın. Bizlerin istediği tek şey budur. ”

ÖZELLEŞTİRME İdaresi Başkanlığı (ÖİB) Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan ilanla Afyon, Alpullu, Bor, Burdur, Çorum, Elbistan, Erzincan, Erzurum, Ilgın, Kastamonu, Kırşehir, Muş, Turhal ve Yozgat şeker fabrikaları için ihaleye çıktı. Fabrikalar için son teklif verme süresi 3, 11 ve 18 Nisan olarak belirlendi. ÖİB açıklamasında fabrikalarda üretim devamlılığı ve zorunluluğu getirildiği belirtilirken “Özelleştirme modeli çerçevesinde temel hedeflerden birisi de fabrikaların pancardan şeker üretimi faaliyete devam etmelerinin sağlanmasıdır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere, yatırımcıların üretim faaliyetlerini devam ettirmeleri yönünde şartlar öngörülmüştür. Şeker üretimi ile doğrudan ilişkisi bulunmayan arsa ve araziler ihale dışında tutulmuştur” denilmişti. Yani, özelleşen fabrikaların üretimi sürecek. İşte bu 14 fabrikanın ilkine talip var. Işıklar Holding’in çoğunluk hissesine sahip olduğu ve Borsa İstanbul’da yüzde 16. 51’i işlem gören Çemaş Döküm

KIRŞEHİR'E KATKISI BÜYÜK Şeker fabrikalarında örgütlü Şeker İş'in Kırşehir Temsilciliği ise yaptığı açıklamalarla fabrikanın bölgeye katkısını anlattı. Buna göre fabrika yıllık, pancar bedeli olarak 170 milyon lira, personele 35 milyon lira, esnafa 10 milyon olmak üzere toplamda 215 milyon lira sağlıyor. Açıklamada, "Fabrikamız 2016 -2017 kampanyasında maliyet bakımından 25 şeker fabrikası içinde 1. olmuştur. Bu yıl 700 bin ton pancar işlenmiştir. Toplam iş hacmi 1 milyon 100 bin ton. İşçilerimizin yüzde 80'inin emekliliği gelmiştir, hak ve menfaat korkumuz yoktur. Bizim korkumuz

§ Dünyada şekerin yüzde 77’si kamıştan, yüzde 23’ü pancardan elde ediliyor. Türkiye’nin kamıştan şeker üretim olanağı olmadığına göre, pancar alternatifsiz şeker kaynağımız. § Dünyada kalorili tatlandırıcılar sakaroz ve nişasta bazlı olmak üzere iki ana grupta yapılıyor. Sakaroz kökenli şekerler pancar ve kamıştan, nişasta bazlı şekerler ise mısır, buğday ve patates gibi yine tarımsal kökenli ürünlerden elde ediliyor. Ancak, mısır bu işin lokomotifi. Yüksek fruktozlu mısır şurubu pancardan elde edilen şekere alternatif olarak kullanılıyor. § Dünyada mısır şurubu üretiminde 7. 6 milyon tonla ilk sırada yer alan Amerika Birleşik Devletleri aynı zamanda genetiği değiştirilmiş(GDO) mısır üretiminde de lider konumda. Türkiye’de üretimi yasak olan genetiği değiştirilmiş mısır şimdilik sadece yem amaçlı olarak ithal ediliyor. § Türkiye’de Türkşeker (Türkiye Şeker Fabrikaları A. Ş. ) bünyesinde devlete ait 25 şeker fabrikası var. Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği(Pankobirlik)’in 5 şeker fabrikası var. Ayrıca özel sektöre ait 3 şeker fabrikasıyla birlikte toplamda 33 şeker fabrikası var. § Pazarda devletin payı yüzde 50 civarında. § Nişasta bazlı şeker üreten ve iç piyasaya satışını gerçekleştiren 5 özel sektör kuruluşu var. Şeker Kanunu kapsamında kota tahsis edilen bu şirketlerin toplam üretim kapasitesi 990 bin ton. Ayrıca kota kapsamında yer almayan ve ihracat amaçlı 350 bin ton kapasiteye sahip 5 özel şirketin ihracata yönelik üretimi var.