NANTAI NVERSTES MAKRO EKONOMI AIK EKONOMI MODELI ISLMBP

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ MAKRO EKONOMI AÇIK EKONOMI MODELI: IS-LM-BP MODELI(MUNDELL-FLEMING MODELI) İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf. nisantasi. edu. tr NİŞANTAŞI ÜNİVERS İTESİ ©

IS-LM-BP MODELI VE DIŞ DENGE • Model, uluslararası mal hareketlerinin (ihracat ve ithalat) dahil edildiği Basit Keynesyen modele, uluslararası sermaye hareketlerini eklemiştir. • Yurt içi ve yurt dışı fiyatlar sabittir. • IS-LM analizi uluslarararası mal hareketleri ve sermaye hareketleri ile geliştirilen 1998 yılı Nobel Ekonomi ödülü sahibi Robert Mundell ve Marcus Fleming’a atfen, Mundell. Fleming Modeli olarak da anılmaktadır. • Bir ekonomide iç denge; istikrarlı bir büyüme ve düşük oranlı işsizlik ve enflasyon düzeyini ifade eder. Dış denge; ödemeler bilançosunda bir açık veya fazla bulunmaması durumudur. • Dış denge; başka bir ifadeyle dış dünyadan sağladığı gelirler ile dış dünyaya yaptığı ödemeler birbirine eşit olan ülkede dış denge sağlanmış olur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

ÖDEMELER DENGESI (BP) • Bir ülkenin belli bir dönem içinde diğer ülke ile yaptığı ekonomik ilişkilerin kayıtlarının tutulmasına denir. Ödemeler bilançosu dört ana kalemden oluşur: • Cari İşlemler Hesabı: Mal-hizmet hesabı ve transferlerinin tutulduğu hesap (ihracat, ithalat, turizm gelir ve giderleri, diğer gelir ve giderler) • Sermaye Hareketleri Hesabı: Doğrudan yabancı yatırımlar (yatırımcının yerleşik olduğu ekonomi dışındaki bir ekonomide yaptığı uzun vadeli yatırımlar), portföy yatırımları (tahvil, bono, hisse senedi gibi menkul değerlere yapılan yatırımlar), finansal türevlere yatırımlar ( bir dayanak varlığın değerine bağlı ancak bu dayanak varlıktan bağımsız olarak alım satımı yapılan sözleşmelere yapılan yatırımlar), • Resmi Rezerv Hesabı: Rezerv varlıklar (MB’nin parasal altın ve döviz rezervleri) • Net Hata ve Noksan Hesabı: Hesaplar arasında oluşan farklar bu kalemde izlenir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

BP EĞRISININ ELDE EDILIŞI • Sol üst panelde net ihracat eğrisi gelir düzeyinin, sağ alt paneled sermaye girişleri yurt içi faiz oranın fonksiyonu olarak gösterilmiştir. Cari işlemlerdeki açık ülkeye aynı miktarda sermaye girişi ile; cari işlemlerdeki fazlalık ise aynı mikarda sermaye çıkışı ile dengelenmektedir. Cari işlemler ile sermaye hesabı arasındaki ters yönlü ilişki sağ üst paneled 45 lik yansıtma doğrusu ile kurulmaktadır. • Yurt içi gelir düzeyi Y 0 iken NX = 0 olup cari işlemler hesabı dengededir. Bu durumda i=if’dir ve sermaye girişi veya çıkışı yoktur. Bu ilişki BP eğrisi üzerindeki E 0 noktasını belirlieyecektir. • Y 1 gelir düzeyinde dış ticaret açık verirken bu açığa eş tutarda bir sermaye girişinin sağlanması için yurt içi faiz oranının i 1’e yükselmesi gerekmektedir. Bu da BP erisi üzerindeki E 1 noktasını ortaya çıkarmaktadır. Y 2 gelir düzeyinde NX pozitiftir ve dışarıya buna eşdeğerde sermaye çıkışını sağlamak için faiz oranının i 2 olması gerekmektedir. Böylece belirlenen E 0, E 1, E 2 gibi noktaların geometrik yeri pozitif eğimli BP eğrisini vermektedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

BP EĞRISI VE ÖDEMELER DENGESINDEKI DENGESIZLIK NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

KAYNAKLAR • Prof. Dr. Kemal Yıldırım, Prof. Dr. Murat Taşdemir, Dr. Doğan Kahraman, Makro Ekonomi, Seçkin Yayıncılık, 2016, İstanbul. • N. Gregory Mankiw, Makro Ekonomi, Elif Yayınevi Yayınları, 2010, Ankara. • M. Merih Paya, Makro İktisat, Türkmen Kitabevi, 2013, İstanbul. • Erdal M. Ünsal, Makro İktisati İmaj Yayıncılık, 2014, Ankara. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©