D Ticaret Politikas D Ticaret Politikas Hkmetin lkenin

Dış Ticaret Politikası

Dış Ticaret Politikası • Hükümetin, ülkenin doğrudan dış ticaret akımlarını sınırlandırmak, özendirmek veya bu işlemlerin yapılış yöntemlerini düzenlemek için almış oldukları sistematik önlemleri ifade eder.

Dış Ticaret Politikasının Amaçları -1 • Dış Ödeme Dengesizliklerinin Giderilmesi – Örnek: Ödemeler bilançosu açık veren ülkeler; döviz gideri doğuran işlemlerin kısıtlanmasını, döviz kazandırıcı işlemlerin özendirilmesini amaç edinirler. • Dış Rekabetten Korunma – Dış piyasanın rekabetine dayanamayan yerli endüstrilerin korunması temel hedeftir. Gelişmekte olan ülkelerde yeni kurulan endüstrileri olgunlaşıncaya kadar, gelişmiş ülkelerde ise hassas endüstri dallarını koruyucu politikalar izlenmektedir. • Ekonomik Kalkınma – Dış ticaret politikası sanayileşme stratejisinin bir aracı halindedir. İthal ikameci sanayileşme, dışa açık büyüme… • Ekonominin Liberalleşmesi – Ulusal ekonominin dünya ekonomisi ile bütünleşmesi amaçlanır.

Dış Ticaret Politikasının Amaçları -2 • Piyasa Aksaklıklarının Giderilmesi – İç piyasada yaygınlaşan tekellerin kırılması amacıyla devlet gümrük tarifelerini veya diğer kısıtlamaları azaltarak rekabeti geliştirme yoluna gidebilir. • İç Ekonomik İstikrarın Sağlanması – İç ekonomik istikrarı bozan işsizlik ve enflasyon sorunlarını çözümleme amacına yönelik dış ticaret politikaları. • Hazineye Gelir Sağlamak – İthalat ve ihracat vergileri devlet hazinesinin önemli bir gelir kaynağını oluşturabilir. • Dış Piyasalarda Monopol Gücünden Yararlanma – Uluslararası piyasalarda monopol gücü ele geçirebilmek için izlenebilecek stratejiler, uluslararası kartel anlaşmaları…

Dış Ticaret Politikasının Amaçları -3 • Otarşi – Ekonomik bakımdan kendine yeterliliği hedefleyen politikalar. • Sosyal ve Siyasal Nedenler – Sosyal ve siyasal nedenlerle bir üretici grubunun kayırılması – Ülke güvenliği, halk sağlığı, çevre kirlenmesini önleme, doğal kaynak rezervlerinin korunması vb. nedenlerle belirli malların ithal veya ihracının kısıtlanması veya yasaklanması gibi politikalar izlenebilir. • Dış Politika Amaçları – Dış ticaret politikası, dış politika ile yakından ilgilidir. Örneğin, askeri bakımdan kritik kabul edilen bazı mamul, yarı mamul, hammadde veya teknolojilerin düşman ülkelere satışı yasaklanabilmektedir.

Dış Ticaret Politikasının Araçları -1 • Gümrük Tarifeleri: Malların ülke sınırlarından geçişi sırasında alınan vergilerdir. Fiyat mekanizmasının işleyişine dayanır. • Tarife-Dışı Araçlar: Gümrük tarifelerinin dışında genellikle döviz çıkışına yol açan işlemleri kısıtlamak için hükümetin tek taraflı kararı ile konulan müdahale yöntemleridir.

Dış Ticaret Politikasının Araçları -2 • İhracatın Özendirilmesi: Döviz kazandırıcı işlemlerin artırılması amaçlanır. • Bağlı Ticaret: Uluslar arası anlaşmalarla, özellikle kamu kurum ve kuruluşları ile kamu ortaklıklarının açacakları uluslar arası ihale çerçevesinde yapacakları dışalımları sonucunda gerçekleştirecekleri döviz ödemelerini telafi etmek amacıyla anlaşma gereği Türkiye’den yapılacak ihracatı ifade eder.

Tarife – Dışı Araçlar Nelerdir? -1 • Miktar Kısıtlamaları: Devletin ithalatı doğrudan doğruya belirli miktarla sınırlandırmasına dayalı uygulamaları kapsar (ithalat kotaları, ithalar yasakları, döviz kontrolleri. . ). • Tarife Benzeri Faktörler: İthalatı pahalılaştırıp, yerli üretimin kârlılığını artıran, yani fiyat mekanizması yoluyla serbest ticarete müdahale niteliğinde bulunan önlemlerdir (çoklu kur uygulamaları, yeli katkı oranları, ithal-ikamesi endüstrilerine verilen sübvansiyonlar. . )

Tarife – Dışı Araçlar Nelerdir? -2 • Görünmez Engeller: Devletin halk sağlığı, çevre korunması veya kamu güvenliği gibi nedenlerle çıkartmış olduğu idari, teknik düzenleme veya standartları içerir (sağlık standartları, güvenlik standartları, teknik standartlar…). • Gönüllü İhracat Kısıtlamaları: İthalatçı ülkenin piyasasını bozduğu gerekçesiyle, üretici ülkelerin mal ihracını sınırlandırmaya yönelik bir tür kota uygulamasıdır.

Dış Ticarette Korumacılık -1 • Ulusal Güvenlik: “Savunma Zenginlikten daha önemlidir” (Adam Smith). • Bebek Endüstriler: İleride gelişip karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olacak endüstriler optimum üretim düzeyine ulaşıncaya kadar gümrük tarifeleriyle dış rekabete karşı geçici olarak korunmalıdır (Ör: Almanya, Amerika, XIX yy. ). • Stratejik Ticaret Politikası: Ekonomideki kilit endüstrilerin (yüksek tekn. ) özendirilmesi dolayısıyla sağlanan dışsal ekonomilerden bütün ülke yararlanır ve böylece de gelecekteki büyüme olanakları artırılır (Ör: Japonya, II. Dünya Savaşı sonrası). Önlemlerden bazıları: Yatırımlara vergi kolaylıkları, devlet – sanayi işbirliği, iç piyasanın dış rekabetten korunması… • Dampinge Karşı Korunma: Yabancı üreticilerin yaptıkları dampinge karşı yerli üreticileri korumak amacıyla anti-damping vergilerinin konulmasını öngörür.

Dış Ticarette Korumacılık -2 • Ödemeler Bilançosunun İyileştirilmesi ve İşsizliğin Önlenmesi • Ticaret Hadlerinin İyileştirilmesi • Ulusal Pazarlık Gücünü Artırma • Düşük Yabancı Ücret (Hassas Sanayiler) • Üretim Maliyetlerini Eşitleme • Ulusal Pazar Görüşü

Gümrük Tarifeleri -1 • Tarife: Çeşitli mallara uygulanacak vergi oranlarını gösteren listedir. – Otonom Tarife: Ülkenin tek taraflı olarak koyduğu tarifelerdir. – Sözleşmeli Tarife: Uluslararası anlaşmalarla belirlenen tarifelerdir.

Bazı Ülkelerin Sanayi Malları Üzerine Uyguladıkları Ortalama Tarife Oranları İthalatçı Ülke Uyguladığı ortalama tarife oranı (%) Yılı Kanada 4. 4 2000 ABD 4. 1 2000 Avrupa Birliği 4. 5 2000 Japonya 3. 9 2000 İngiltere 2. 3 2000 Norveç 3. 3 1998 Avustralya 4. 7 2001 Hong Kong 0. 0 2001 Türkiye 8. 0 1999 Şili 9. 0 2000 Macaristan 7. 4 2001 Güney Kore 7. 5 2000 Slovak Cumhuriyeti 4. 4 2000 Filipinler 6. 7 2001 Arjantin 13. 4 2000 Meksika 15. 6 2000 Peru 13. 0 1998 Kamerun 17. 6 1999 Kaynak: DTÖ, Yıllık Rapor 2002, s. 32

Tarifelerin Geleneksel Amaçları: Gelir Sağlama ve Koruma Gelişmiş Ülkeler vs. Gelişmekte olan ülkeler Talep Esnekliği Yasaklayıcı Vergiler Yurt içinde üretimi yapılmayan mallardan alınan gümrük vergileri => Gelir sağlama • İthalatı azaltan gümrük vergileri => Koruma • •

Gümrük Tarifeleri -2 • Spesifik Vergiler: Birim ve ağırlık gibi malların fiziki değeri üzerinden alınır. – Uygulaması kolay, ancak vergide adalet ilkesine aykırıdır. Çünkü kalite ayırımı yapılmaz. – Enflasyonda koruma sağlamaz, çünkü fiyatlar yükseldikçe vergi oranı düşer. – Tarım ürünleri, madenler gibi standart kalitedeki ürünlerde uygulanır.

Gümrük Tarifeleri -3 • Ad Valorem Vergiler: Malın Değerinin % oranı üzerinden alınır. – Kalite ve fiyat farkının önemli olduğu mallara uygulanırlar (ör. İleri teknoloji içeren sanayi malları). – Uygulamada hangi fiyat esas alınacak? • Karma Vergiler: Genellikle hammaddesi gümrük vergisine tabi olan mallara uygulanır. Verginin spesifik kısmı hammadde üzerine konan gümrük vergisine eşittir. Ek olarak alınan ad valorem vergi ise o sanayi dalına sağlanan koruma oranını yansıtır.

Gümrük Tarifelerinin Ekonomik Etkileri -1 • Üretim Etkisi: Gümrük vergilerinin ithal malının iç fiyatını yükseltmesi ithalata rakip üreticileri dış piyasanın rekabetinden koruyarak yerli üretimin artmasına yol açar. • Tüketim Etkisi: Gümrük tarifeleri iç fiyatları yükselterek tüketimin kısılmasına neden olur. İthal malına olan talep esnekliği ne kadar yüksekse, fiyat artışı sonucunda tüketimdeki azalma o kadar fazla olacaktır.

Gümrük Tarifelerinin Ekonomik Etkileri -2 • Dış Ticaret Etkisi: Yerli üretimdeki artış ve tüketimdeki azalma ithalatta daralma sonucunu doğurur. • Gelir Etkisi: Gümrük tarifeleri, ithalat hacmini sıfıra indirecek kadar yüksek olmadığı sürece hazineye gelir sağlarlar. • Bölüşüm Etkisi: Gümrük tarifeleri, ulusal gelirin tüketicilerden üreticilere doğru yeniden bölüşümüne neden olur.

Özel Gümrük Rejimleri -1Ülkenin normal gümrük rejimine tabi değillerdir: • Geçici İthal ve Geçici İhraç: Tekrar yurt dışına çıkartılmak üzere (geçici ithal) ülkeye giren mallara yada bir süre sonra tekrar geri getirilmek üzere ihraç olunan mallara (geçici ihraç) uygulanır (Örnek: Onarılacak veya değerlendirici bir işlem görecek mallar, kiralanan alet/makineler, sergi ve fuarlarda gösterilecek eşyalar, sirk/tiyatro ekiplerinin teçhizatları, ticari örnekler. . ). – Geri Ödeme Sistemi

Özel Gümrük Rejimleri -2 • Serbest Bölgeler: Ülkenin siyasal sınırları içinde yer almakla birlikte gümrük hattının dışında sayılan ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerlerdir. Ticari ve sınai faaliyetler için daha geniş teşvikler sağlanır. Uygulanan sınai, ticari ve mali konulara ilişkin düzenlemeler bu bölgelerde kısmen yada tümüyle geçersizdir. – Serbest Ticaret Bölgeleri – Serbest Üretim Alanları (İhracat işleme alanları) – Serbest Limanlar

Özel Gümrük Rejimleri -3 • Serbest Bölgelerin Kurulum Amaçları: – Ülkenin ihracata dönük üretim ve yatırımlarını artırmak, – Yabancı sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak, – Sanayinin ihtiyaç duyduğu hammadde ve ara malları kolayca sağlamak, transit olarak ülkeye gelen malların diğer ülkelere satışını kolaylaştırmak, – İstihdam yaratmak, – Döviz girdilerini artırmak, – Dış finansman olanaklarından daha fazla yararlanmaktır.

Özel Gümrük Rejimleri -4 Türkiye’de Serbest Bölgelerdeki Ticaretin Dağılışı, 1999 (milyon $) Türkiye’den Bölgeye 854. 5 Bölgeden Türkiye’ye 3, 194. 4 Yurt Dışından Bölgeye 2, 733. 9 Bölgeden Yurt Dışına 1, 063. 8 TOPLAM 7, 886. 6 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı

Özel Gümrük Rejimleri -5 • Antrepolar: Yabancı malların tarife ödemeden gümrük makamlarının denetimi altında uzunca bir süre muhafaza edildiği kapalı alanlardır. – Gerçek Antrepo – Fiktif Antrepo • Transit Taşımacılık: Bir ülkeden diğerine gönderilen malların yol üzerinde üçüncü ülke sınırları arasından geçmesidir. – Transit International Routier Anlaşması (Cenevre, 1959): Transit mallar hiçbir vergi, resim ve harç ödemeden üçüncü ülke sınırları arasından taşınırlar. – Transit Ticaret

Özel Gümrük Rejimleri -4 • Sınır ve Kıyı Ticareti: Ülkenin ortak kara ve deniz sınırı olan ülkelerle yaptığı, genellikle özel bir rejime tabi olan bir ticaret şeklidir. Gümrük giriş – çıkış beyannameleri düzenlenmez, ilgili valilerin denetimi altında yürütülür. • Bedelsiz İthalat: Ticari nitelik taşımaz. Örnek: Yurt dışında çalışan Türk işçileri veya kamu görevlileri buradaki kazançlarıyla satın aldıkları mesleki araç, gereç veya kişisel malların gümrüklü veya gümrüksüz ithaline izin veren özel bir rejimdir.

Türkiye’de Gümrük Vergileri • Lausanne Anlaşması, 1923 • 1929 – Gümrük tarifeleri yükseltilmiştir. • 1964 – Brüksel Nomenklatürü – 474 sayılı Gümrük Yasası: Ad Valorem • 1983 – Fon Uygulamaları: Gümrük vergisi ile “Eş Etkili” Vergi ve Fonlar (Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu, Damga Resmi, Ulaştırma Alt Yapıları Resmi, Toplu Konut Fonu, Maden Fonu, Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu vs. ) • 1993 – Tek Vergi Sistemi • 1996 – Harmonize Sistem Nomenklatürü • 1996 – Gümrük Birliği: Sanayi malları ilthalatında AB ülkelerine karşı gümrük tarifeleri sıfırlandı ve üçüncü ülkelere karşı ise bazı ürünler dışında AB’nin ortak gümrük tarifesi uygulamaya konuldu. • 2000 – AB Genişleme Dalgası

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -1İthalatın Kısıtlanması, İhracatın özendirilmesi • Miktar Kısıtlamaları • Kambiyo Kısıtlamaları • Yeni Korumacılık • İthalat ve İhracat Vergileri ve Yurt İçi Katkı Zorunluluğu • Monopoller ve Karteller

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -2 • Miktar Kısıtlamaları: İthalat hacmini dolaysız biçimde kısıtlamaya yönelik uygulamalardır. – İthalat Kotaları: İthal edilecek mal hacmi üzerine fiziki miktar veya değer olarak konulan sınırlandırmalardır. Belirli sürelere göre düzenlenirler. • II. Dünya Savaşı sonrası Batı Avrupa, Sanayileşmiş ülkeler tarım kesimini korumada, Az gelişmiş ülkeler. • Global Kota: Devlet mal hacmini belirler, ithalatın hangi ülkelerle kimler tarafından yapılacağına müdahale etmez. • Tahsisli Kota: Kotalar lisans sistemi ile özel ithalatçılar arasında belirli kıstaslara göre dağıtılır. • Gümrük Tarife Kotaları: İkili tarife Sistemidir. Belirli bir ithalat miktarına kadar mallar normal gümrük vergisi ödeyerek ithal edilir, bu miktar dolunca tarifeler yükseltilir.

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -3 • İthal Kotalarının Ekonomik Etkileri: İthal mallarının yurt içinde arzını kısarak fiyatlarını yükseltmektir. Gümrük tarifelerine benzer etkiler doğurur. • Hazine geliri ? İthalatın lisansa bağlı olması durumunda ithalatçı monopsoncu gücü elde eder. İhracatçılar örgütlü, ithalatçılar birbiri ile rekabetçi ise, ihracatçılar kıtlık rantının büyük kısmını kendilerine alıkoyabilirler. Lisanslar “açık artırma” ile satılıyorsa kıtlık rantı devlet hazinesine gider. • İthalat Kotalarının Gümrük Tarifelerinden Farkı • Yoğun Bürokratik faaliyetler

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -4– İthal Yasakları: Yasaklanan malın ülkeye girişi tamamen önlenmektedir. • Ekonomi için önemsiz veya lüks sayılan malların ithaline izin verilmeyerek kıt döviz kaynaklarından tasarruf sağlanır. • Yerli Sanayi dış rekabetten tam olarak korunur. • Dış açıkların kapatılmasına katkı sağlar. • Halk sağlığına, genel ahlaka ve kamu düzenine zararlı maddelerin ülkeye girişi önlenir. • Hasım ülkeye ambargo uygulanır. • GATT ilkeleri ile bağdaşmaz, ancak az gelişmiş ülkelere yoğun sermaye çıkışını önlemek amacıyla kota iznini verilmektedir.

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -5 • Kambiyo Kısıtlamaları: Döviz kuru politikalarını içerir. – Çoklu Kur Sistemi: Kambiyo denetimi uygulayan ülkelerde yaygındır. Çeşitli mal ve hizmetler ticaretine farklı döviz kurlarının uygulanması biçimindedir. Yüksek kur uygulanan malların ithali engellenmiş, ihracı özendirilmiş olur. Düşük resmi kur ithalatta zorunlu tüketim maddeleri, hammaddeler, ara ve yatırım malları; ihracatta ise geleneksel tarım ürünleri için uygulanmaktadır. Rekabeti bozucu niteliği nedeniyle IMF tarafından kabul edilmemektedir. – Döviz Kontrolu: Döviz çıkışlarını ve dolaylı olarak döviz girişlerini sınırlandırır. Döviz piyasasına yapılan hükümet müdahaleleri döviz kontrolü olarak adlandırılır. Dış alemden döviz geliri elde edenler bu gelirleri belirtilen süre içerisinde ilgili bankaya sunmak zorundadır. Sabit kur sistemi ile beraber uygulanır. Merkez Bankasından döviz satın alabilmek için önce yetkili makamlardan bu ödeme türü ve miktarı konusunda bir izin (lisans) almak gereklidir. => Karaborsa? Tahtakale

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -6 • Yeni Korumacılık: 1973 – Stagflasyon: Sanayileşmiş ülkelerde korumacılık akımları, özellikle emek – yoğun sanayilerde ortaya çıkmıştır. – Gönüllü İhracat Kısıtlamaları: İthalatçı durumundaki bir sanayi ülkesi ile ihracatçı durumda ve çoğunlukla emeğe dayalı bir az gelişmiş ülke arasında varılan anlaşma sonucunda, ihracat üzerine konulan bir kota niteliğindedir. (Pazar Payı Düzenleme Anlaşmaları) İhracatçı tarafından uygulanır. Malın arzının azalmasıyla fiyatı yükselir. Kıtlık Rantı ihracatçıya gider. İhracatçıların kartelleşme eğilimi artar. MFA.

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -7– Sağlık, Güvenlik ve Çevre Standartları, İdari Düzenlemeler, Kamu İhaleleri: Halkın sağlık ve güvenliğini yada doğal çevreyi korumak üzere malların üretim ve dağıtımı konusunda belirlenen standartlar ve idari düzenlemeler kimi zaman yerli üreticileri dış rekabete karşı koruyan görünmez bir mekanizma haline dönüştürülebilmektedir. • Etiketleme zorunlulukları, paketleme ve ambalajlama koşulları, çevrenin korunması amacıyla ek tarifelerin uygulanması, yükleme öncesi muayeneler ve orijin kuralları, kamu kuruluşlarının satın alma politikaları. Örnek: Buy American Act, 12% fiyat ayrıcalığı, Savunma Sanayiinde 50%. • 1979 GATT “Procurement Code” • Uruguay Round: Bir ülkede açılan kamu ihalelerine, tüm üye ülke firmalarının eşit koşullar altında katılması ilke olarak benimsenmiştir.

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -8– İhracat Sübvansiyonları: İhracatın özendirilmesi amacıyla ihracatçıya vergi iadesi, dolaysız prim ödemesi, ihracata dönük üretim yapan sanayicilere düşük faizli kredi ve ucuz girdi sağlanması, ihraç malını satın alacak yabancı ithalatçılara uygun koşullu kredi verilmesi vb. yer alır. İhracat sübvansiyonları ihraç mallarını yabancı para cinsinden ucuzlatabilir. Ancak, ihraç mallarının dış talep esnekliği yeterince yüksekse, ihracat hacmi daha fazla artarak, toplam döviz gelirlerini de artırır (Ör: AB’nin Air. Bus uçaklarına, Japonya’nın ileri tekn. endüstrilerine sağladığı sübvansiyonlar). • GATT Sübvansiyonlar Kodu Damping benzeri zararlı etkilerden korunmak amacıyla Telafi Edici Vergiler uygulanabilir.

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -9– İç Piyasaya Dönük Sübvansiyonlar: İthalata rakip endüstrileri dış rekabetten korumanın yollarından biri de iç piyasaya sübvansiyon vermektir. • Devlet yerli üreticiye serbest dünya fiyatı ile bunun üzerinde kalan yurt içi maliyet arasındaki fark kadar hazineden ödemede bulunur. • Mal yurt içinde serbest dünya fiyatından satılır. • Yerli üretici, iç piyasada yabancı üretimle rekabet halindedir. • Ödemeler: (1) üretim artışının neden olduğu maliyet artışı kadar, (2) üretim artışının tamamına, (3) üretimin tamamına yapılabilir.

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -10 • İthalat ve İhracat Vergileri ve Yurt İçi Katkı Zorunluluğu: – İthalatta Fark Giderici Vergiler: Devlet korumak istediği sektördeki üreticiler için yüksek iç fiyatlar belirler => Minimum İthal Fiyatı • İthal kotalarına benzerler. • AB’nin Ortak Tarım Politikası

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -11– İhracat Vergileri: İhracatı sınırlandırmaya yönelik olarak çeşitli malların ihracından alınan vergilerdir. • Örnek: Gana (Kakao), Brezilya & Kolombiya (Kahve), Pakistan (jüte), Burma & Tayland (Pirinç), Sri Lanka (çay), Malezya (Kalay). • Amaçlar: Hazineye gelir sağlamak, hammaddenin yurt içinde işlenmesini özendirmek, doğal hammaddelerin arzını korumak ve ülke lehine etkilemek. • İkame esnekliği düşük ürünlerde, ihracat vergilerinin arzı kısan etkisi ürünün fiyatını yükseltecektir.

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -12– Yurt İçi Katkı Zorunluluğu: Malın ülkede üretilmiş sayılabilmesi için yurt içi katkı payının belli bir sınırın altına düşmemesi gerekir. • Örnek: Dogrudan Yabancı Yatırımların belli oranda yerli girdi kullanımını zorunlu kılan uygulamalar. • Dış Ticaret sapmalarına karşı yurt içi katkı oranını gösterir belge aranır (ATR). • Üretim aşamalarının dünya çapında yaygınlaşması engellenmiş olur.

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları – 13 - • Monopoller ve Karteller: Yüksek fiyat, fiyat farklılaştırma uygulamaları. – İhracat Monopolleri ve Damping: İhracat endüstrisindeki bir büyük firmanın malını dış piyasada iç piyasadan daha düşük bir fiyattan satma uygulamasına damping adı verilir. • (1) Arada Bir Yapılan (Sporadic) Damping: Ekonomide talep daralması, tüketici tercihlerinin değişmesi gibi geçici nedenler firmanın satışlarını yavaşlatıp stok birikmelerine neden olabilir. Böylece firmalar dış piyasaya maliyetine satışla bu stokları eritme yoluna gidebilirler, (2) Yıkıcı (Predatory) Damping: Firma dış piyasadaki rakiplerini ortadan kaldırmak için fiyatları onların dayanamayacağı kadar düşürür, (3) Sürekli (Persistent) Damping: Firma malını dış piyasalarda sürekli olarak daha düşük fiyattan satar=>Ölçek Ekonomileri • Uluslararası Fiyat Farklılaştırması Uygulamaları: Ayrı Piyasalar ve Farklı Talep Esneklikleri. • Ters Damping • GATT “Anti – Damping Code”: Bir malı ithalatçı ülke piyasalarında “normal” fiyatının altında satılması damping olarak tanımlanır.

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -16 • AB’de Anti Damping Soruşturması Aşamaları: – Şikayet – Soruşturmanın Başlatılması – Geçici Vergi – Taahhüt – Soruşturmanın Yaptırımsız Kapatılması / Kesin Vergi Uygulanması – Geriye Yönelik Vergi Kapsamı – Süre, Gözden Geçirme ve Geri Ödeme – Yeniden Soruşturma Açılması – Hileli İhracat (üçüncü ülkeler üzerinden)

Tarife Dışı Ticaret Politikası Araçları -14– Karteller: Benzer mal veya hizmetleri üreten firmaların fiyatları belirlemek, üretimi kısmak, piyasaları bölüşmek veya yeni teknolojilerin uygulamaya konmasınırlamak gibi amaçlarla aralarında yapmış oldukları anlaşmalardır. • • • Ortak fiyat & üretim politikası Patent Değiş Tokuşu Çok Uluslu Şirketlerin Lisans Anlaşması Petrol, Kalay, Şeker, Kahve, Kakao, Kauçuk Ayrıca; OPEC, IATA => Hem fiyat hem hizmet koşulları üzerinde anlaşırlar.

Türk Dış Ticaret Politikası • 1981 – Türkiye’de kota uygulamaları sonlandırıldı. 1990 ithalat rejimi ile kanunen ithali yasak olan mallar dışındaki ithal yasakları kaldırılmıştır. – Tarife Kontenjanları ise kimi sanayi ve tarım mallarında uygulanmaktadır.

İhracat: • Bir ülke sınırları içerisinde serbest dolaşımda bulunan (bu ülkede yetişen, üretilen veya başka ülkelerden ithal edilmiş) malların ve hizmetlerin başka ülkelere satılması / gönderilmesi faaliyetleri ihracat olarak adlandırılmaktadır.

Fiili İhracat • İhraç konusu malın gümrük mevzuatı hükümleri çerçevesinde muayenesinin yapılıp taşıta yüklenmesi, bir yerden veya muhtelif yerlerden bir defada veya kısım gelmekte olan dökme veya diğer eşyada yüklemenin tamamlanması fiili ihracat olarak adlandırılmaktadır.

İhracatı Düzenleyen Mevzuatlar • • • İhracat Mevzuatı Gümrük Mevzuatı Kambiyo Mevzuatı Standardizasyon Mevzuatı Teşvik Mevzuatı Katma Değer Vergisi Mevzuatı

İhracatçı • 58 ihracatçı birliklerinden birine üyelik için İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine üyelik başvurusu, • Ticaret Sicil Gazetesi kaydı, • Gerçek / Tüzel kişinin tek vergi numarası sahibi olduğunu gösterir belgeler, • Noterden tasdikli imza sirküleri

İhracat Rejiminde Değişiklik • Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar (8 Şubat 2008, 26781 sayılı Resmi Gazete): Ticari amaçla ihraç edilen malların bedellerinin tasarrufu serbest bırakılmıştır.

İhracı Ön İzne Bağlı Mallar (1): • Harp ve Silah Mühimmatı (spor ve av tüfekleri hariç), • Afyon ve Haşhaş Kellesi, • Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Yasadışı Trafiğin Önlenmesine İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi Kapsamındaki Mallar, • Tehlikeli Atıkların Sınırlar Ötesi Taşımının ve Bertarafının Kontrolüne ilişkin Basel Sözleşmesi Kapsamındaki Mallar, • Yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, sansar, porsuk ile yılanlar, kaplumbağa ve kertenkelelerin canlı ve cansız halde ve bunların tanınabilir parçaları ile bunlardan mamul konfeksiyon, • Gübreler (kimyevi hariç)

İhracı Ön İzne Bağlı Mallar (2): • Tohumlar (orman ağacı tohumları hariç), • Su ürünlerinden su ürünleri avcılığını düzenleyen esaslar çerçevesinde avlanması yasak olan cins ve nitelikteki su ürünleri, • Yarış atları, • Yem kanunu kapsamına giren yemler, • Zirai mücadele ilaç ve aletleri, • Veteriner ilaçları, • İhracat amacıyla doğadan elde edilmesi kontenjanla veya başka herhangi bir kayıtla sınırlandırılan doğal çiçek soğanları, • Damızlık büyük ve küçük baş hayvan, • Doğa mantarı (sadece AB üyesi ülkelere yapılan ihracatta),

İhracı Ön İzne Bağlı Mallar (3): • Mavi yüzgeçli orkinos (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş veya işlenmiş), • Nükleer alanda kullanılan malzeme, ekipman ve ilgili teknolojinin ihracatına izin verilmesine ilişkin yönetmelik kapsamındaki mallar, • Füze teknolojisi kontrol rejimi kapsamındaki mallar, • Şeker, • Orman ağacı tohumları ve diğer yetiştirme materyalleri • Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esaslarına ilişkin tüzük kapsamına giren patlayıcı maddeler (harp ve silah mühimmatı hariç)

İhracatı Yasak Mallar: • • • • Kültür ve Tabiat Varlıkları (Eski Eserler), Hint Keneviri, Tütün tohumu ve fidesi, Tiftik keçisi, İhracı izne bağlı mallar listesinde yer alan türler hariç bütün av ve yaban hayvanları (canlı, cansız, taşınabilir en küçük parçaları ile bunlardan mamul konfeksiyon), Ceviz, dut, kiraz, armut, erik, porsuk, dişbudak, karaağaç ve ıhlamur adlı ağaç türlerinin kütük, tomruk, kereste, kalas ve taslak olarak ihracı, İhracatı yasak olan doğal çiçek soğanları, Odun ve odun kömürü (meyve kabuklarından üretilen mangal kömürü hariç), Sığla Yalankoz Datça hurması Zeytin, incir, fındık, antep fıstığı, asma (sultani çekirdeksiz) fidanları, Sahlep (toz, table, her türlü formda)