AUTYZM SPEKTRUM AUTYZMU JEST DUGIE I SZEROKIE I

AUTYZM „SPEKTRUM (AUTYZMU) JEST DŁUGIE I SZEROKIE, I WSZYSCY SIĘ NA NIM ZNAJDUJEMY. KIEDY SIĘ W TO UWIERZY, ŁATWO ZOBACZYĆ, ILE MAMY ZE SOBĄ WSPÓLNEGO. ” LISA GENOVA „KOCHAJĄC SYNA”

AUTYZM • jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje pracy mózgu • charakteryzuje się zakłóceniami zdolności komunikowania uczuć, budowania relacji interpersonalnych, zubożeniem i stereotypowością zachowań oraz trudnościami z integracją wrażeń zmysłowych, • jak podaje statystyka, występuje raz na 500 osób i występuje cztery razy częściej u chłopców niż dziewczynek. Dzieci autystyczne rozwijają się w zasadzie normalnie aż do 24 -30 miesiąca, kiedy to rodzice mogą zauważyć opóźnienie w mowie, zabawach lub kontakcie z dzieckiem.

Autyzm dziecięcy poddaje się różnym formom leczenia (zwłaszcza oddziaływaniom behawioralnym, edukacyjnym), które mogą istotnie poprawić funkcjonowanie chorych, ale nie jest w pełni uleczalny. Zaburzenie to utrzymuje się do końca życia. Najważniejsza jest wczesna diagnoza i podjęcie działań terapeutycznych.

Pierwsze objawy autyzmu mogą pojawić się u dziecka w różnym momencie życia. Czasem widać je już po narodzinach. Objawy autyzmu u niemowlaka to między innymi: • brak reakcji na komunikaty słowne, • brak uśmiechu, nieodpowiadanie uśmiechem na uśmiech, • niechęć do kontaktu fizycznego, • opóźniony lub nieprawidłowy rozwój ruchowy, • uboga mimika twarzy, • unikanie kontaktu wzrokowego, • uboga wokalizacja i gaworzenie lub ich brak.

Objawy autyzmu u dzieci starszych mają postać zaburzeń w trzech obszarach: komunikacja, interakcje społeczne oraz wzorce zachowań. O autyzmie może świadczyć: • agresja w obliczu zmian, • dziwne zachowania, np. uporczywe powtarzanie czynności, czy słów, • interesowanie się jedną, wąską dziedziną, • niechęć do zabawy z rówieśnikami i dorosłymi, • nienawiązywanie relacji emocjonalnej, • unikanie dotyku, nawet rodziców, • opóźniony rozwój mowy, • problemy z koncentracją uwagi i nauką, • unikanie kontaktu wzrokowego.

Przyczyny autyzmu • czynniki środowiskowe – ekspozycja na zanieczyszczenia, dym papierosowy, spożywanie przetworzonej żywności itp. • infekcje matki przebyte w trakcie ciąży, • okołoporodowe uszkodzenia układu nerwowego, • urazy głowy, • wady w budowie układu nerwowego, • czynniki genetyczne.

Terapia dziecka z autyzmem opiera się na trzech podstawowych zasadach: 1. Przygotowanie rodziców do pracy z dzieckiem poprzez wyjaśnienie im zachowań dziecka. 2. Rozszerzeniu form kontaktu z dzieckiem, przede wszystkim kontaktu fizycznego. 3. Stymulacji dziecka do kontaktów społecznych.

METODY TERAPII AUTYZMU DOSTĘPNE W POLSCE • Metoda 3 i (Intensywna – Indywidualna – Interaktywna) Metoda edukacji przez zabawę, która jest intensywną stymulacją mózgu, dobraną do potrzeb osoby z autyzmem oraz prowadzoną indywidualnie (dziecko – terapeuta, zajęcia indywidualne, nie grupowe), głównym celem jest przede wszystkim interakcja, wymiana, kontakt z drugą osobą. • Metoda ESDM (The Early Start Denver Model) Model wczesnej interwencji terapeutycznej przeznaczonej dla dzieci w wieku 1 – 5 lat. Polega na zabawach rozwojowych budowaniu pozytywnych relacji, wykorzystuje też elementy Stosowanej Analizy Zachowania (SAZ), celem jest poprawa umiejętności poznawczych i językowych. • Metoda Opcji (metoda Son – Rise) Najważniejsze założenie tej metody to bezwarunkowa akceptacja osoby z autyzmem, postrzeganie autyzmu jako zespołu trudności w kontakcie, które da się zwalczyć. Głównym zarządzającym terapią jest rodzic dziecka z autyzmem

METODY TERAPII AUTYZMU DOSTĘPNE W POLSCE • Model DIR/Floortime The Developmental, Individual Difference, Relationship Model Rozwojowy uwzględniający Indywidualne Różnice, oparty na Budowaniu Relacji/ Floortime czyli czas na podłodze – Czas na podłodze oznacza dosłownie, że dorosły dołącza do dziecka bawiącego się na podłodze należy to także rozumieć jako podążanie za dzieckiem. Jest to pierwszy krok do nawiązania relacji. Twórca metody opisuje tzw. 6 kamieni milowych rozwoju. Metoda ta zapewnia, że dziecko przechodzi przez kolejne fazy rozwoju czyli przechodzi tę samą ścieżkę rozwoju co dziecko zdrowe tylko z pomocą terapeuty. • RDI Relationship Development Intervention czyli Metoda Rozwoju Relacji Punktem wyjścia jest autyzm rozumiany jest jako deficyt poznawczy i przewaga inteligencji statycznej (zautomatyzowane, proste czynności tj. zapamiętywanie, działanie wg planu) nad dynamiczną (skomplikowane tj przewidywanie, szacowanie, planowanie). Podstawą metody jest skupienie się na elastyczności w myśleniu, zachowaniu i komunikacji, a celem jest osiągnięcie pełni życia rozumianej jako serdeczne relacje z przyjaciółmi, posiadanie rodziny oraz samodzielności jaką daje praca zarobkowa.

METODY TERAPII AUTYZMU DOSTĘPNE W POLSCE • Terapia behawioralna - Stosowana Analiza Zachowania Celem terapii jest zmiana zachowania osoby z autyzmem – zwiększenie liczby zachowań pozytywnych (akceptowanych społecznie/prawidłowych) i zmniejszenie liczby zachowań negatywnych (nieakceptowanych społecznie/nieprawidłowych) przy zastosowaniu wiedzy nt. schematów uczenia się czyli stosowaniu systemów nagród i kar. Metoda charakteryzuje się szczegółowymi instrukcjami postępowania, ale jej elementy często są wykorzystywane w wielu innych metodach. • Terapia logopedyczna Celem terapii logopedycznej jest zarówno rozwój kompetencji językowych jak i rozwój kompetencji komunikacyjnych. Dziecko nie musi mówić, aby zacząć pracę nad komunikacją. Terapia obejmuje szeroki zakres metod i ćwiczeń mających na celu pobudzenie chęci do komunikowania się, naukę słów, ale także gestów, mimiki, czy zasad komunikacji. W przypadku braku rozwoju mowy logopeda może wprowadzić metody komunikacji wspierającej i alternatywnej (AAC) lub skierować do specjalisty od

METODY TERAPII AUTYZMU DOSTĘPNE W POLSCE • Terapia pedagogiczna Prowadzona przez pedagogów specjalnych, oligofrenopedagogów, jej celem jest całościowe wspomaganie rozwoju we wszystkich jej aspektach - umysłowego, psychicznego, emocjonalnego i poznawczego, praca nad samooceną. W terapii są używane różne metody w zależności od indywidualnych potrzeb.

METODY WSPIERAJĄCE TERAPIĘ • Arteterapia • Biofeedback • MDS – Metoda Dobrego Startu • Dogoterapia • Metoda Aktywności Knillów • Gimnastyka Mózgu P. Dennisona • Metoda symultaniczno- sekwencyjna • Hipoterapia • Metoda Thomatisa • Integracja Sensoryczna • Metoda VIT • Komunikacja Wspierająca i Alternatywna AAC [link] • Metoda Weroniki Sherborne • Muzykoterapia • Logorytmika

GDZIE SZUKAĆ POMOCY? I krok Porozmawiaj z lekarzem rodzinnym. Jeśli nadal odczuwasz niepokój: II krok Umów się na wizytę u lekarza psychiatry dziecięcego (nie musisz mieć skierowania) Zgłoś się do poradni psychologiczno-pedagogicznej (aby określić, na jakim poziomie rozwoju funkcjonuje Twoje dziecko). Jeżeli lekarz postawi diagnozę ze spektrum autyzmu (autyzm, autyzm atypowy, zespół Aspergera), zgłoś się do: III krok Rejonowej poradni psychologiczno-pedagogicznej Jeżeli Twoje dziecko otrzymało opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, to: IV krok Złóż podanie o zorganizowanie wczesnego wspomagania do dyrektora poradni, która ją wydała lub do dyrektora przedszkola, do którego dziecko uczęszcza na

PRZYGOTOWAŁA: ANNA KULESZA