Analiza prawna zawodw medycznych i innych zawodw ochrony

Analiza prawna zawodów medycznych i innych zawodów ochrony zdrowia

Definiowanie pojęcia - ZAWÓD Legalna ogólna definicja - pojęcie zawodu – akt wykonawczy, Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. Dz. U. 2014 r. poz. 1145 ze zm. Uregulowania szczegółowe - grupy zawodów - poszczególne zawody – ustawa; Ustawa z 15. 04. 2011 r. o działalności leczniczej, Dz. U. z 2016 r. poz. 1638 ze zm. ; Inne ustawy…. . Problem natury legislacyjnej i teoretycznej: Hierarchia źródeł prawa i reguły interpretacyjne: • Konstytucja RP • Ustawy • Ratyfikowane umowy międzynarodowe

ZAWÓD A ZAWÓD MEDYCZNY Zawód stanowi „(…) źródło dochodów i oznacza zestaw zadań (czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wymagających kompetencji nabytych w toku uczenia się lub praktyki; specjalność obejmuje część zawodu, wymagającą dodatkowych kompetencji”; Zawód medyczny wykonuje: „ (…) osoba, która na podstawie odrębnych przepisów uprawniona jest do udzielania świadczeń zdrowotnych, oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

ZAWÓD A ZAWÓD MEDYCZNY Elementy: 1. zbiór zadań (czynności) - wynikający ze społecznego podziału pracy, 2. kompetencje (zamiast kwalifikacje = wiedza+kwalifikacje) nabyte w toku uczenia się lub praktyki, 3. dochód - zawodu jako źródło dochodu (dochód uzyskiwany dzięki wykonywaniu zawodu), 4. wykonywanie zawodu – w domyśle stałe lub z niewielkimi zmianami wykonywanie tych zadania (czynności)

Ad 1 zbiór zadań (czynności) - społeczny podział pracy zakres przedmiotowy definicji Udzielanie świadczeń zdrowotnych – łączne świadczenie – wykracza poza medycynę - diagnostyka, leczenie, pielęgnacja, rehabilitacja – różne zawody; Komu ? – pacjentowi : ) - osoba zwracająca się o ich udzielenie lub z nich korzystająca; CECHY: • działania medyczne, • charakter usługi niematerialnej z możliwością zastosowania rzeczy materialnych, • podejmowane tylko w celu określonym przez ustawodawcę, odpowiadające wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej; • zasady etyki zawodowej;

„Świadczenia zdrowotne” ma charakter uniwersalny, zbiorczy – jaki ZAWÓD ? ZAWODY? termin „świadczenie zdrowotne” bezpośrednio używa na oznaczenie przedmiotowego zakresu czynności zawodowych w definicji zawodu: lekarza (art. 2 ust. 1 u. z. l. ), lekarza dentysty (art. 2 ust. 2 u. z. l. ), pielęgniarki i położnej (art. 4 i 5 u. z. p. p. ), felczera (art. 2 u. z. f. ). , fizjoterapeuty (art. 4 ust. 2 u. f. ), diagnosty laboratoryjnego (art. 2 ust. 1 pkt 11 i art. 11 u. dz. l. w zw. z art. 2 u. d. l. ), ratownika medycznego (art. 10 u. p. r. m. ); KOGO NIE MA np. : Farmaceuty/aptekarza – świadczenia zdrowotne rzeczowe; psychologa - świadczenia usług psychologicznych;

Ad. 2 kompetencje nabyte w toku uczenia się lub praktyki zakres podmiotowy szerzej niż termin „klasyfikacje zawodowe” - wiedza i umiejętności, wyróżnia się jeszcze inne elementy - jak zachowania czy zdolności, które pozwalają odróżnić przeciętne wykonywanie zawodu od bardzo dobrego; DYFERENCJACJA W POJĘCIU WYKONYWANIU ZAWODU MEDYCZNEGO - poprzestając co do zasady na wymaganiach natury formalnej: osoby mogące udzielać świadczeń zdrowotnych na podstawie „uprawnienia” na zasadach określonych w przepisach odrębnych od ustawy o działalności leczniczej oraz osoby mogące udzielać świadczeń zdrowotnych na podstawie „legitymacji

Na podstawie „uprawnienia” do udzielania świadczeń zdrowotnych prawo wykonywania zawodu – przesłanki ustawowe Lekarz * Położna* Farmaceuta/aptekarz * i technik farmaceutyczny Lekarz dentysta* i technik dentystyczny Położna* Pielęgniarka* Diagnosta laboratoryjny* i analityk medyczny Felczer * Ratownik medyczny, ratownik i dyspozytor medyczny Fizjoterapeuta*

Na podstawie „legitymacji nabycia fachowych kwalifikacji” do udzielania świadczeń zdrowotnych czyli kto? I jak ustalić? Czy osoba taka musi mieć – wykształcenie medyczne ? Definicja zawodu medycznego: nie precyzuje wymaganego wykształcenia poprzez określenie typu wykształcenia – medycznego, nie sprecyzowano również rodzaju wykształcenia (wymaganie wykształcenia wyższego, średniego).

Poszukiwanie definicji „wykształcenia medycznego” 1. rozporządzenie wykonawcze MZ dla pzoz – w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami: 1) wyższe wykształcenie medyczne, czyli posiada tytuł zawodowy nadawany absolwentom uczelni medycznych i podstawowych jednostek organizacyjnych innych uczelni, działających w dziedzinie nauk medycznych; 2) średnie wykształcenie medyczne, czyli uzyskała tytuł inny niż tytuł zawodowy, nadawany absolwentom publicznych szkół medycznych i niepublicznych szkół medycznych o uprawnieniach szkół publicznych.

c. d. 2. Sprawy kształcenia zawodów medycznych, na każdym poziomie kształcenia zakres Ministra Zdrowia Przepisy o szkolnictwie wyższym i akty wykonawcze Ministra Zdrowia do kierunków medycznych zalicza: analitykę medyczną, dietetykę, elektroradiologię, farmację, fizjoterapię, lekarski, lekarsko-dentystyczny, logopedię z fonoaudiologią, pielęgniarstwo, położnictwo, ratownictwo medyczne, techniki dentystyczne, zdrowie publiczne, higienę dentystyczną; Średnie wykształcenie medyczne uzyskują osoby w ramach kształcenia w systemie oświaty. Umieszczenie danego zawodu w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego następuje przede wszystkim na wniosek właściwego ministra - właściwość Ministra Zdrowia określono względem m. in. . następujących zawodów: dietetyk, asystentka stomatologiczna, higienistka stomatologiczna, technicy dentystyczni, masażysta (zawód: szkolny technik masażysta), terapeuta zajęciowy, technik farmaceutyczny, technik ortopeda, technik elektroradiolog, ortoptystka, protetyk słuchu, ratownik, opiekunka dziecięca, opiekun medyczny. Natomiast dla takich zawodów, jak dla pracowników pomocy społecznej i pracy socjalnej (asystent osoby niepełnosprawnej, opiekun w domu pomocy społecznej, opiekunka środowiskowa, opiekun osoby starszej

Klasyfikowanie pracowników podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami 1. Ustawa o działalności leczniczej: pracownicy zatrudnieni w podmiocie leczniczym – czas pracy, pracownicy wykonujący zawód medyczny i posiadających wyższe wykształcenie (art. 95 i 96 u. dz. l. ) oraz pracownicy wykonujący zawód medyczny i nieposiadających wyższego wykształcenia (a contrario art. 95 i 96 u. dz. l. ); pracownik wykonujący zawód medyczny – dodatki za pracę zmianową; pracownicy spzoz – odprawy pracownicze, wysług za lata pracy;

c. d. klasyfikowanie pracowników pzoz 2. Rozporządzenie MZ – w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych stanowiskach w podmiotach niebędących przedsiębiorcami; Pracownicy działalności podstawowej, Pracownicy administracyjni, techniczni i ekonomiczni, Pracownicy gospodarczy, 3. Rozporządzenie MZ – w sprawie wynagradzania pracowników podmiotów leczniczych w formie jednostek budżetowych; pracownicy działalności podstawowej: 1) osoba wykonującą zawód medyczny oraz 2) inny pracownik niż osoba wykonująca zawód medyczny, którego praca pozostaje w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych;

c. d. pracownicy działalności podstawowej Inny podział - wyróżnia trzy grupy osób: osoby mające wykształcenie medyczne, osoby mające inne wykształcenie niż medyczne - mające zastosowanie przy udzielaniu świadczeń w działalności podstawowej; innymi pracownicy niż wymieni w dwóch wcześniejszych punktach, których praca pozostaje w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych; 4. Prawo ubezpieczeń społecznych – interpretacja pojęcia „zawodu medycznego” : ): ): )

Ad 3. ZAWÓD A ZAWÓD MEDYCZNY DOCHÓD Cel zarobkowy z tytułu wykonywania czynności (prac) uważa się w doktrynie prawa za element sine qua non definicji pojęcia zawodu, K. Wojtczak przyjmuje, że w sytuacji wykonywania czynności (prac) bezpłatnie można mówić jedynie o ich wykonywaniu społecznym lub charytatywnym, a nie zawodowym; Bezpłatne wykonywanie zawodu może mieć miejsce w ramach wolontariatu. Instytucja wolontariatu, przewidziana w ustawie z dnia 4 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, nie jest wykonywaniem pracy w ramach stosunku pracy, lecz świadczeniem nieodpłatnych usług.

Zawody medyczne a zawody ochrony zdrowia 1. wyraźne rozróżnienie na zawody medyczne i na zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia, 2. nie wypracowano legalnej definicji zawodów ochrony zdrowia ani ich ustawowej klasyfikacji, 2. brak uniwersalnej definicji pojęcia „ochrona zdrowia” - próby określenia w sposób opisowy - poprzez odwołanie się do zakresu prawa do ochrony zdrowia oraz pojęć ochrony zdrowia wypracowanych w doktrynie prawa i polityce społecznej, poprzez zaprezentowanie wypracowanych w prawie szczegółowych klasyfikacji zawodów ochrony zdrowia.

c. d. zawody medyczne a zawody ochrony zdrowia 1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania – na podstawie art. 36 ust. 8 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Dz. U. 2014 r. poz. 1145 ze zm Różne terminy - specjaliści do spraw zdrowia, inni specjaliści ochrony zdrowia, … 2. Dwie grupy zawody, które umożliwiają uzyskiwanie tytułu specjalisty mającego zastosowanie w ochronie zdrowia: zasady uzyskiwania tytułu specjalisty są za każdym razem regulowane przez ustawę i wydane do niej akty wykonawcze, ustawodawca w drodze rozporządzenia wykaz obszarów ochrony zdrowia, w których może być uzyskiwany tytuł specjalisty, oraz odpowiadające im dziedziny specjalizacji wraz z tytułami specjalisty ;

Próby klasyfikowania 1. Zawody medyczne Zawody główne Zawody pomocnicze 2. Zawody na rzecz zdrowia 3. Zawody ochrony zdrowia

Klasyfikowanie Zawód regulowany Zawód wolny Zawód zaufania publicznego Zawód samodzielny

Podsumowanie i wnioski 1. Pojęcie i klasyfikacja zawodu medycznego - konfrontowane z takimi pojęciami i kwalifikacjami, jak: zawody do spraw zdrowia i inne zawody ochrony zdrowia, zawody opieki zdrowotnej, zawody paramedyczne, zawody niemedyczne i zawody praktykujące niekonwencjonalne metody terapii; 2. Każdy zawód medyczny jest jednocześnie zawodem opieki zdrowotnej i zawodem ochrony zdrowia, ale nie każdy zawód opieki zdrowotnej, a tym samym zawód ochrony zdrowia, będzie jednocześnie spełniał kryteria definicji zawodu medycznego, 3. Definicja zawodu medycznego w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 u. dz. l. jest bardzo ogólna - umożliwia zaliczanie do grupy zawodów medycznych zarówno zawodów z ustaloną ścieżką formalnego kształcenia i nabywania umiejętności, jak i zawodów, dla których tryb uzyskiwania legitymacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w obszarze medycyny nie został sformalizowany w systemie kształcenia,

Podsumowanie i wnioski 4. Na pojęcie „medycznego zawodu wyuczonego” muszą składać się dwie przesłanki: wykształcenie medyczne rozumiane jako wiedza nabyta w trakcie studiów lub nauki w szkole oraz umiejętności i predyspozycje nabyte w praktyce. 5. Obecnie ustawodawca termin „zawód medyczny” odnosi do czterech obszarów: medycyny, farmacji : ), diagnostyki, pielęgniarstwa, z tym jednak, że pielęgniarstwo nie jest w Polsce klasyfikowane jako dyscyplina naukowa. 6. Sam termin „zawód medyczny” został użyty bezpośrednio przez ustawodawcę wobec lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej, fizjoterapeutę, diagnostę oraz farmaceuty.

Podsumowanie i wnioski 7. Zaliczanie kolejnych zwodów do grupy zawodów medycznych, powinny być spełnione podstawowe standardowe kryteria jakościowe, wśród których za najistotniejsze uważam postulat konieczności oparcia wykonywania danego zawodu na uporządkowanych i ściśle określonych normach i wzorach metodologicznych. 8. Trzy podstawowe kryteria jakościowe różnicujące działalność medyczną od innej działalności na rzecz zdrowia: status naukowy, umocowanie w systemie legislacyjnym oraz posiadanie spójnego kodeksu etycznego.